Zygmunt Lubicz-Zaleski
R. de Bron, R. Debron
Ilustracja
Zygmunt Lubicz-Zaleski, fotografia Piotra Szumowa z 1918
Data i miejsce urodzenia

29 września 1882
Kłonowiec-Koracz

Data i miejsce śmierci

15 grudnia 1967
Paryż

Zawód, zajęcie

historyk literatury, krytyk, tłumacz, poeta i publicysta

Narodowość

polska

Alma Mater

Politechnika Warszawska

Małżeństwo

Maria Zaleska

Dzieci

Kazimierz Piotr Zaleski, Romain Zaleski Andrzej Zaleski, Monika Zaleska

Krewni i powinowaci

Stefan Zaleski

Odznaczenia
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Wawrzyn Akademicki Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Kawaler Orderu Palm Akademickich (Francja)

Zygmunt Wacław Michał Lubicz-Zaleski, ps. R. de Bron, R. Debron (ur. 29 września 1882 w Kłonowcu-Koraczu, zm. 15 grudnia 1967 w Paryżu) − polski historyk literatury, krytyk, tłumacz, poeta i publicysta.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Piotra i Zofii z Arkuszewskich. Studia rozpoczął na Politechnice Warszawskiej, gdzie został członkiem Związku Młodzieży Polskiej „Zet”. Brał udział w konspiracji niepodległościowej, został uwięziony przez władze carskie. Po uwolnieniu studiował filozofię na uniwersytetach w Monachium i Paryżu. W latach 1914–1916 był wykładowcą języka polskiego w École des Hautes Études Sociales w Paryżu, 1916–1922 w École des Langues Orientales, a następnie w L'Institut d'Études Slaves na Sorbonie. W latach 1918–1919 redagował czasopismo Armii Polskiej we Francji „Polak”. W roku 1929 habilitował się na Uniwersytecie Warszawskim.

Po wybuchu II wojny światowej przedostał się do Francji pieszo przez Czechy, Węgry i Włochy razem z najstarszym synem Andrzejem (okulał od wypadku konnego, którego doznał jako czteroletnie dziecko). Działał w Towarzystwie Opieki nad Polakami we Francji w Grenoble, uczestniczył we francuskim ruchu oporu. Był delegatem na Francję ministerstwa oświaty emigracyjnego rządu na uchodźstwie i opiekunem stypendystów rządowych. Był założycielem i pierwszym dyrektorem Liceum polskiego im. Cypriana Norwida w Villard-de-Lans, placówki edukacyjnej zorganizowanej we Francji w październiku 1940 jako kontynuacja liceum polskiego w Paryżu założonego rok wcześniej. W 1943 został aresztowany przez Niemców i zesłany do obozu koncentracyjnego w Buchenwaldzie. Po uwolnieniu powrócił do Francji, po wojnie pozostał tamże na emigracji.

Lubicz-Zaleski był żonaty z Marią ze Zdziarskich, lekarką i działaczką polskiego ruchu oporu. Jego bratem był Stefan Zaleski[1], ekonomista i demograf, a synami Kazimierz Piotr Zaleski, fizyk, oraz Romain Zaleski, finansista[2]; obaj kontynuowali jego działalność emigracyjną.

Uniwersytety w Montpellier i Lille nadały mu godność doktora honoris causa.

Ordery i odznaczenia

Dzieła (wybór)

  • Zygmunt Krasiński. O dziełach i życiu poety w setną rocznicę urodzin (1912).
  • Dzieło i twórca. Studia i wrażenia literackie (1913).
  • Na wąskiej miedzy snu i burzy (1914) – wiersze.
  • O rzeczach błahych i wiecznych (Paryż, 1929).
  • Attitudes et destinées. Profile pisarzy polskich (Paryż, 1932).
  • Geniusz z urojenia (1932) – dramat.
  • Akordy kamienne (Hanower, 1946) – proza poetycka.
  • Wiersze zebrane 1924−1967 (Aix en Provence, 1969) – wydane pośmiertnie.
  • Dziennik nieciągły (1904−1925) (Łódź, 1998).
  • Pamiętnik od Grotowic do Buchenwaldu (1939-1945) (Łódź, 1998).
  • Relikwiarz buchenwaldzki (Warszawa, 2016).

Przypisy

  1. ↑ Stefan Zaleski h. Lubicz (ID: zi.5.151.a4) [online], M.J. Minakowski, Wielka Genealogia Minakowskiego [dostęp 2016-10-08].
  2. ↑ Kazimierz Piotr Lubicz-Zaleski: Biblioteka Polska w ParyŜu. s. 1. [dostęp 2016-10-08].
  3. ↑ M.P. z 2008 r. nr 15, poz. 156 „za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, za działalność na rzecz przemian demokratycznych”.
  4. ↑ M.P. z 1925 r. nr 102, poz. 435 „za zasługi na polu pracy kulturalno-oświatowej”.
  5. 1 2 3 Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Wyd. II popr. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 832.
  6. ↑ M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 606 „za wybitną twórczość literacką”.

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.