Zygmunt Hertz
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

18 stycznia 1908
Warszawa

Data i miejsce śmierci

5 października 1979
Maisons-Laffitte

Zawód, zajęcie

wydawca

Zygmunt Andrzej Hertz (ur. 18 stycznia 1908 w Warszawie, zm. 5 października 1979 w Maisons-Laffitte) – współzałożyciel i pracownik Instytutu Literackiego, paryskiej „Kultury”.

Życiorys

Urodził się 18 stycznia 1908 w Warszawie, w rodzinie Mieczysława i Marii Maybaum. Dzieciństwo spędził w Łodzi i w Warszawie. Od 1920 mieszkał na stałe w Łodzi. Po maturze (1926, Szkoła Zgromadzenia Kupców w Łodzi) przez rok studiował ekonomię w Owens College w Manchesterze, w Wielkiej Brytanii.

W latach 1929–1930, po powrocie do Polski, odbył jednoroczną służbę wojskową w Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim i Centrum Wyszkolenia Artylerii Przeciwlotniczej w Warszawie. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1933 i 441. lokatą w korpusie oficerów rezerwy artylerii[1]. W 1934 posiadał przydział w rezerwie do 4 Pułku Artylerii Ciężkiej w Łodzi[2].

Pracował w biurze handlowym swego ojca – przedstawicielstwo firmy Solvay. W lutym 1939 poślubił Zofię Neuding. Podczas kampanii wrześniowej 1939 w artylerii przeciwlotniczej. W czerwcu 1940 aresztowany – wraz z żoną – we Lwowie, podczas masowej akcji NKWD. Deportowani do Cyngłoku (Maryjska ASRR), gdzie spędzili 14 miesięcy, pracując przy wyrębie lasu. Amnestionowani na mocy układu Sikorski-Majski.

Pod koniec września 1941 oboje wstąpili do Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR. Przydzielony do 6 Lwowskiej Dywizji Piechoty. Następnie służył w 7 dywizjonie artylerii przeciwlotniczej, który w listopadzie 1942 został przeformowany w 8 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej Ciężkiej. W jego szeregach walczył w kampanii włoskiej.

Współzałożyciel – wraz z Jerzym Giedroyciem, żoną Zofią Hertz i Józefem Czapskim – Instytutu Literackiego (powołany w 1946 w Rzymie, w 1947 przeniesiony do Maisons-Laffitte pod Paryżem). Zajmował się stroną administracyjną. Był rzecznikiem i opiekunem wielu pisarzy, malarzy, działaczy politycznych – zarówno tych przyjeżdżających z Polski tylko z wizytami i tych którzy wybierali los emigrantów. Instytut Literacki stał się ośrodkiem skupiającym i współpracującym z wybitnymi polskimi publicystami i pisarzami emigracyjnymi, autorami objętymi cenzurą w komunistycznej Polsce i Europie Środkowo-Wschodniej. Jego działalność wydawnicza obejmowała: miesięcznik „Kultura” (1947–2000), serię „Biblioteka Kultury”, w skład której wchodziły: „Zeszyty Historyczne” (1962–1972 półrocznik, następnie kwartalnik – dotyczący najnowszej historii Polski i krajów środkowo-europejskich) – założycielem i redaktorem obu periodyków był Jerzy Giedroyc – oraz setki tytułów książek (dzieła literackie i książki o charakterze politycznym i pamiętnikarskim). Nigdy nie wystąpił o obywatelstwo francuskie, miał status polskiego uchodźcy politycznego (od grudnia 1948). Zmarł 5 października 1979 w Maisons-Laffitte. Pochowany jest na pobliskim na cmentarzu, w Mesnil-le-Roi, gdzie spoczywają również inni twórcy paryskiej „Kultury”. Dla uczczenia jego pamięci Instytut Literacki ustanowił Nagrodę Literacką im. Zygmunta Hertza (przyznawana za lata 1979–1999).

27 sierpnia 2008 Rada Miejska w Łodzi podjęła uchwałę nadającą nazwę Skwer Zofii i Zygmunta Hertzów dotychczas bezimiennemu skwerowi, położonemu przy ul. Matejki, pośród gmachów Uniwersytetu Łódzkiego (pomiędzy Biblioteką Uniwersytecką a Wydziałem Zarządzania)[3].

Twórczość

Przypisy

  1. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 156.
  2. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 647.
  3. ↑ Uchwała nr XXXVIII/767/08 Rady Miejskiej w Łodzi w sprawie nadania nazwy bezimiennemu skwerowi.

Bibliografia

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.