Znojmo
Ilustracja
Panorama miasta
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Czechy

Kraj

 południowomorawski

Data założenia

przed 1037

Prawa miejskie

1226

Burmistrz

inż. Petr Nezveda

Powierzchnia

65,93 km²

Wysokość

290 m n.p.m.

Populacja (1.1.2012)
• liczba ludności
• gęstość


34 073
517 os./km²

Nr kierunkowy

0627

Kod pocztowy

669 02

Tablice rejestracyjne

B

Podział miasta

9 dzielnic: Derflice, Kasárna, Konice, Mramotice, Načeratice, Oblekovice, Popice, Přimětice, Znojmo

Położenie na mapie kraju południowomorawskiego
Mapa konturowa kraju południowomorawskiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Znojmo”
Położenie na mapie Czech
Mapa konturowa Czech, na dole znajduje się punkt z opisem „Znojmo”
Ziemia48°51′20″N 16°02′56″E/48,855556 16,048889
Strona internetowa

ⓘZnojmo (niem. Znaim) – miasto w Czechach, w kraju południowomorawskim, na Morawach, nad rzeką Dyją. Leży 52 km na południowy zachód od Brna, 10 km od granicy państwowej z Austrią. Jedno z najstarszych, zabytkowych miast morawskich, centrum podregionu znojemskiego w morawskim regionie winiarskim. Miasto graniczy od zachodu z Parkiem Narodowym „Podyje”. Według danych z 31 grudnia 2003 r. powierzchnia miasta wynosiła 6593 ha, a liczba jego mieszkańców 35 280 osób.

Historia

Od VIII w. n.e. na skalistym cyplu naprzeciwko dzisiejszego centrum miasta i zamku znajdowała się ważny Wielkomorawski gród (obecnie część miasta Hradiště), który strzegł oddalonej o około 900 m przeprawy przez rzekę Dyja, gdzie przebiegał szlak handlowy z Czech przez zachodnie Morawy do Dunaju. Wewnątrz wielkomorawskiego grodu, który w VIII-X wieku kontrolował duży obszar dzisiejszych południowo-zachodnich Moraw i przyległych części Dolnej Austrii, znajdowała się rotunda św. Hipolita oraz niewielki prostokątny kościół. Gród morawski został zniszczony w 1. połowie X wieku przez Węgrów[1].

Założenie dzisiejszej miejscowości Znojmo nastąpiło przed rokiem 1037 (Brzetysław I), w początkach kształtowania się państwowości czeskiej, nieopodal ważnego traktu handlowego, z południa na Morawy. W 1190 r. Konrad II Otto wraz z matką założyli klasztor Louka. Prawa miejskie w 1226 r. nadał król Przemysł Ottokar I. Miasto zostało poważnie zniszczone podczas wojen husyckich. W latach 1740−1763 rujnujące straty gospodarcze i ekonomiczne wywołane wojnami śląskimi króla Prus, Fryderyka Wielkiego. W 1767 r. w piekarni Dobscha przy ul. Obrokové terminował 16-letni (w przyszłości święty) Klemens Maria Hofbauer. W dniach 7−11 lipca 1809 r. w Znojmie i okolicach, zaraz po bitwie pod Wagram, wycofujące się pokonane wojska austriackie stoczyły krwawe walki ze ścigającą je francuską Wielką Armią Napoleona. W bitwie pod Znojmem straty Cesarstwa Francji wyniosły 2 tysiące zabitych, rannych i jeńców, natomiast Cesarstwo Austriackie straciło 9 tys. żołnierzy.

W XIX wieku rozwój miasta zdynamizowało doprowadzenie kolei i odkrycie złóż kaolinu, co przyczyniło się do rozwoju przemysłu ceramicznego w mieście. Fabryka ceramiki Aloisa Klammertha od 1851 roku produkowała brązową ceramikę szkliwioną, białą ceramikę sanitarną i fajans. W latach 70. XIX wieku fabryka współpracowała z wiedeńskimi artystami ze Szkoły Sztuk Stosowanych. W Znojmie powstała też firma Ditmara, znana z produkcji ceramiki sanitarnej.

W 1900 roku w Znojmie mieszkało 14 584 Niemców i 2032 Czechów. Rozwój miasta został zahamowany przez I wojnę światową. W czasie rozpadu Austro-Węgier jesienią 1918 roku Znojmo stało się centrum separatystycznego regionu niemieckich Moraw Południowych, który odmówił przyłączenia się do nowo powstałej Czechosłowacji i powołując się na zadeklarowane przez prezydenta Woodrowa Wilsona prawo do samostanowienia, ogłosił przynależność do niemieckiej Austrii. Dopiero na skutek interwencji wojskowej 16 grudnia 1918 r. Znojmo i okolice zajęły wojska czechosłowackie. W okresie międzywojennym w Znojmie zaczęły zmieniać się stosunki narodowościowe poprzez zwiększenie osiedlającej się w nim populacji czeskiej. W 1945 roku został zbombardowany dworzec kolejowy w Znojmie i kilka ulic, a następnie miasto zajęły oddziały Armii Czerwonej. W kolejnych latach z miasta zostali przez władze czechosłowackie wysiedleni pozostali tam jeszcze Niemcy.

Ważniejsze zabytki

  • Rotunda św. Katarzyny, romańska, z XII wieku.; wewnątrz bardzo cenne naścienne malowidła z 1134 r., przedstawiające władców czeskich z dynastii Przemyślidów. Odrestaurowane freski w 1949 są jednym z najwartościowszych przykładów malarstwa romańskiego.
  • Kościół św. Mikołaja, gotycki, z 1338 r., przebudowany w XV wieku. Jedna z najciekawszych monumentalnych budowli sakralnych na Morawach. Dobrze zachowane gotyckie dekoracje. Cenne barokowe wyposażenie wnętrza. Pierwszy kościół w tym miejscu i pod tym wezwaniem znany jest z wyobrażenia na monetach pochodzących z 1103 r., w XIII w. była to główna świątynia miejska, jednakże spaliła się w pierwszej połowie XIV w. (w 1335 r.) Obecny, trójnawowy kościół zaczęto wznosić etapami w 1338 r., a ukończono w 1440 r. Wkrótce po ukończeniu gmachu dobudowano gotycki chór i cztery kaplice boczne. Świątynia miała dwie wieże, jednak obie zbudowano wadliwie i z powodu zagrożenia runięciem musiano je rozebrać: północną w 1422 i południową w 1838 r. Po rozebraniu tej ostatniej podjęto decyzję o wzniesieniu nowej wieży na przedłużeniu zachodniej osi kościoła. Wieża ta stanęła w 1848 r. w stylu neogotyckim.
  • Kościół św. Hipolita, z 1221 r., przebudowany w stylu późnobarokowym. W środku freski wybitnego malarza późnego baroku, Franza A. Maulbertscha i rzeźby A. Schweigela.
  • Kaplica św. Wacława, powstała po 1512 r., rzadki przykład późnogotyckiej świątyni dwupiętrowej.
  • Kościół Dominikanów, po pożarze przebudowany na barokowy. Wewnątrz wysokiej wartości dzieła, m.in. J. L. Krackera i J. Winterhaltera.
  • Zamek, przebudowany w XVII i XVIII w. na barokowy. Wybudowany na miejscu wcześniejszej, romańskiej twierdzy. Obecnie Muzeum Południowych Moraw o bogatych zbiorach.
  • Wieża ratuszowa, gotycka, z lat 1445−48, wysoka na 79,5 m, wyraźnie dominująca nad Starym Miastem. Punkt widokowy. Ratusz został zniszczony w czasie radzieckiego nalotu podczas ostatniej wojny.
  • Kamienice mieszczańskie, gotyckie, z XIII−XVI w.
  • Znojemskie podziemia, z XIII−XVII w. Łączna długość wszystkich podziemnych korytarzy o 4. kondygnacjach − około 30 km. Czas przejścia podziemnej trasy turystycznej − 40 minut. Wejście do podziemi: ul. Slepici trh 2.
  • Fragmenty średniowiecznych murów miejskich, z XIV−XVI w., z wieżą i późnogotyckimi basztami.
  • Klasztor Louka, premonstratensów, gmach z 1748 r. Obecnie Centrum Win Znovin Znojmo, jedna z największych w Europie piwnic przechowujących około 1 mln. butelek wina. Muzeum Wina.
  • Most kolejowy (przez rzekę Dyja, na linii kolejowej Znojmo-Šatov-Retz, na południowo-zachodnim szlaku Wiedeń-Praga). Zabytek techniki z 1871 r., projekt J. Brik, długość 220 m, wysokość 48 m.

Miejskie dzielnice

  1. Derflice
  2. Kasárna
  3. Konice
  4. Mramotice
  5. Načeratice
  6. Oblekovice
  7. Popice
  8. Přimetice
  9. Znojmo

Demografia

Rok 1970 1980 1991 2001 2003
Liczba ludności 29 645 34 550 36 134 35 758 35 280

Źródło: Czeski Urząd Statystyczny

Sport

Ochrona przyrody

Galeria

Miasta partnerskie

Przypisy

  1. ↑ Kateřina Sučková, Roman Abušinov, Kamenný klíč: staroslovanské hrady ; slovanská hradiště v Čechách, na Moravě a ve Slezsku, wyd. Vyd. 2, Příbram: Sučková, 2005, s. 98, ISBN 978-80-903445-1-8 [dostęp 2024-05-12] (cz.).

Bibliografia

  • Maria Krukowska, Czechosłowacja, Wiedza Powszechna, Warszawa 1967
  • Ctibor Rybár, Przewodnik po Czechosłowacji, Sport i Turystyka, Warszawa 1982, ISBN 83-217-2417-5
  • Lexikon fūr Theologie und Kirche, Tom 9., Herder, Freiburg-Basel-Rom-Wien 2000, ISBN 3-451-22009-1.
  • Vera Schauber, Hanns Michael Schindler, Święci na każdy dzień. Patroni naszych imion, Bogusław Widła (tłum.), Warszawa: Świat Książki, 2000, ISBN 83-7227-616-1, OCLC 233514224.
  • Wielka Encyklopedia Jana Pawła II, Tom XIX (ss. 44-45), Wydawnictwo M, Kraków, ISBN 83-89571-29-3.

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.