Ziemia i wolność (ang. Land and Freedom) – brytyjsko-hiszpański historyczny dramat wojenny z 1995 roku w reżyserii Kena Loacha.

Dwuwarstwowa fabuła odnosi się w prologu i epilogu do wydarzenia współczesnego, lecz w głębokiej retrospekcji sięga do okresu międzywojennego, z właściwą akcją rozgrywającą się w latach hiszpańskiej wojny domowej. Plenery do powstałego w koprodukcji niemieckiej i włoskiej filmu nakręcano w Hiszpanii – głównie na terenie aragońskiej gminy Mirambel, a także w Liverpoolu.

Obraz Loacha, ukazujący losy socjalistycznej grupy bojowej podczas wojny domowej, w 1995 roku uczestniczył w Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Cannes, uzyskując 2 nagrody (FIPRESCI oraz tzw. jury ekumenicznego), a prezentowany był także na festiwalach w Locarno, Toronto, Nowym Jorku i w Sztokholmie, zaś w 2014 dodatkowo przedstawiony na festiwalu w Berlinie.

Treść

Prolog: porządkując po śmierci swego dziadka Davida jego rzeczy i pamiątki domowe, wnuczka Kim natrafia na listy, zdjęcia i zapiski z czasów jego młodych lat spędzonych w Hiszpanii. Pozostawione dokumenty ujawniają nieznany rozdział jego życia, jakim był udział w tamtejszej wojnie domowej po stronie republikańskiej lewicy.

Retrospekcja: Jesienią 1936 roku David Carr – bezrobotny mieszkaniec robotniczego Liverpoolu, członek partii komunistycznej, porzuca swą narzeczoną Kitty, udając się jako ochotnik do ogarniętej bratobójczą wojną Hiszpanii. Przypadek sprawia, że zaciąga się w szeregi milicji POUM toczącej walki na froncie w Aragonii. Nawiązuje tam znajomości z innymi zagranicznymi ochotnikami, a w jego frontowych przeżyciach pojawia się również wątek miłosny. Po odniesieniu rany i przeniesieniu do katalońskiej Barcelony jest tam świadkiem starć pomiędzy skłóconymi politycznie siłami republikańskiej lewicy. Zdezorientowany przez stalinowską propagandę, przyłącza się do rządowych Brygad Międzynarodowych (tzw. Rusos), uczestnicząc w walkach ulicznych z opozycyjnymi anarchistami z FAI i z dotychczasowymi współtowarzyszami z POUM. W rezultacie, ideowo zniechęcony i politycznie rozczarowany, powraca ostatecznie do dawnego oddziału milicji po to, ażeby być świadkiem jego zarządzonego odgórnie przez stalinowskich komunistów rozwiązania i przymusowego rozbrojenia, podczas którego ginie związana z nim uczuciowo Blanca. Po jej pogrzebie, całkowicie zwiedziony i zagubiony, wątpiąc w dalszy sens lewicowego zrywu przeciw obudzonemu nacjonalizmowi Hiszpanów, zniszczywszy swą partyjną legitymację, powraca do kraju jedynie z pamiątkową garścią hiszpańskiej ziemi.

Obsada

• Ian Hart – David Carr, angielski ochotnik
• Angela Clarke – Kitty, jego narzeczona
• Rosana Pastor – Blanca, jego hiszpańska przyjaciółka
• Eoin McCarthy – Connor Coogan, jego irlandzki towarzysz
• Marc Martínez – Juan Vidal, dowódca bojowej grupy milicji POUM
• Icíar Bollaín – Maite, członkini grupy bojowej
• Tom Gilroy – Lawrence, angielski ochotnik, członek grupy
• Frédéric Pierrot – Bernard Goujon, francuski ochotnik, członek grupy
• Jürgen Müller – niemiecki ochotnik, członek grupy
• Andrés Aladren – członek milicyjnej grupy bojowej
• Sergi Calleja – członek grupy
• Raffaele Cantatore – członek grupy
• Pascal Demolon – członek grupy
• Paul Laverty – członek grupy
• Miguel Cabrillana – przewodniczący zebrania w Domu Ludowym
• Ricard Arilla – rozstrzelany ksiądz
• Felicio Pellicer – schwytany oficer narodowców
• Suzanne Maddock – wnuczka Davida Carra

Nagrody i nominacje^[1]

BAFTA 1996:

• nominacja w kategorii Nagroda im. Alexandra Kordy dla najwybitniejszego brytyjskiego filmu roku

Cannes 1995:

zwycięstwo w kategoriach:

• Nagroda główna dla Kena Loacha

• Nagroda konkursowa dla Kena Loacha

nominacja w kategorii:

• Udział w konkursie głównym dla Kena Loacha

Cezar (1996):

• zwycięstwo w kategorii Najlepszy film zagraniczny

Goya (1996):

• zwycięstwo w kategorii Najlepsza debiutująca aktorka dla Rosany Pastor

Felix – nagroda Europejskiej Akademii Filmowej (1995):

• zwycięstwo w kategorii Najlepszy europejski film roku

Premio Sant Jordi za Najlepszy film hiszpański (1996)^[2]

Ponadto nominacje: w 1996 Włoskiego Zrzeszenia Dziennikarzy Filmowych (w kategorii Najlepszy zagraniczny reżyser) i w 1997 Argentyńskiego Stowarzyszenia Krytyków Filmowych (w kategorii Najlepszy film zagraniczny)^[3].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Ziemia i wolność w bazie IMDb (ang.) [dostęp 2014-03-19]
• Ziemia i wolność w bazie Filmweb [dostęp 2014-03-19]
• Ziemia i wolność w bazie MUBI [dostęp 2022-05-12]
• Ziemia i wolność w bazie TMDB [dostęp 2022-05-15]