Żarki
miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Rynek w Żarkach
Herb
Herb
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Powiat

myszkowski

Gmina

Żarki

Burmistrz

Klemens Podlejski

Powierzchnia

25,68 km²

Populacja (30.06.2016)
• liczba ludności
• gęstość


4551[1]
178,9 os./km²

Strefa numeracyjna

+48 34

Kod pocztowy

42-310

Tablice rejestracyjne

SMY

Położenie na mapie gminy Żarki
Mapa konturowa gminy Żarki, w centrum znajduje się punkt z opisem „Żarki”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Żarki”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Żarki”
Położenie na mapie powiatu myszkowskiego
Mapa konturowa powiatu myszkowskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Żarki”
Ziemia50°37′27″N 19°21′50″E/50,624167 19,363889
TERC (TERYT)

2409054

SIMC

0932643

Urząd miejski
ul. Kościuszki 15/17
42-310 Żarki
Strona internetowa

Żarki – miasto w Polsce położone w województwie śląskim, w powiecie myszkowskim, siedziba władz gminy miejsko-wiejskiej Żarki.

W 1595 roku miasto położone w powiecie lelowskim województwa krakowskiego było własnością Aleksandra Myszkowskiego[2].

Demografia

Piramida wieku mieszkańców Żarek w 2014 r.[1]:

Dzielnice

Biblioteka i Gimnazjum im. Jana Pawła II w Żarkach

W skład Żarek wchodzi 5 dzielnic:

Historia

Żarki w granicach Korony Królestwa Polskiego na mapie Wacława Grodzieckiego wydanej w 1592 roku.

Po raz pierwszy Żarki wzmiankowano w spisie świętopietrza z lat 1325–1327. W 1370 r. osadę otrzymał jako lenno książę Władysław Opolczyk. Prawa miejskie miasto uzyskało przed 1382 r. W 1406 r. Władysław Jagiełło przeniósł je z prawa polskiego na prawo średzkie. W 1466 r. miał istnieć tu zamek, którego bronił podczas najazdu Jakub Kreza[3].

W 1556 r. miasto otrzymało przywilej organizowania cotygodniowych targów, które odbywały się w każdy wtorek i trzech jarmarków w roku[4]. Około 1620 r. Mikołaj Koryciński rozpoczął tu budowę dworu obronnego[5]. Gościła w nim później królowa Maria Ludwika, żona Władysława IV[6]. W 1661 r. znaczna część mieszkańców zmarła na skutek zarazy[6]. W 1664 r. miasto zostało zniszczone przez wielki pożar.

W 1712 r., w okresie walk o koronę polską, pod Żarkami doszło do bitwy między zwolennikami Stanisława Leszczyńskiego i Augusta II. Z kolei w 1809 r. miasto wyznaczono na punkt zborny wojsk narodowych z terenów ówczesnych powiatów: częstochowskiego, lelowskiego i pilickiego[6].

W 1827 r. ludność żydowska stanowiła ok. 27% mieszkańców. W I poł. XIX w. (po 1831 r.) pochodzący z Krakowa przemysłowiec Piotr Steinkeller rozpoczął proces uprzemysłowienia miasta. Założył w mieście olejarnię, browar oraz zakład produkcji maszyn rolniczych, w którym produkował również popularne powozy, nazywane później steinkelerkami. Kiedy w trakcie budowy Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej w latach 40. XIX w. mieszkańcy przeciwstawili się poprowadzeniu jej przez Żarki, o co Steinkeller usilnie zabiegał, popadł z nimi w konflikt, na skutek którego zdecydował się sprzedać swe tutejsze majątki. W wyniku tego miasto wkrótce wyraźnie podupadło[6].

Żarki utraciły prawa miejskie za udział mieszkańców w powstaniu styczniowym.

II wojna światowa

Po wybuchu II wojny światowej, w dniu 4 września 1939 r. żołnierze niemieccy rozstrzelali w Żarkach 104 mieszkańców. Podczas okupacji hitlerowskiej, w 1941 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 3500 Żydów. W 6 października 1942 zostali wywiezieni do obozu zagłady Treblinka II i tam zamordowani[7]. Podczas likwidacji getta żydowskiego, w dniu 6 października 1942 r. Niemcy rozstrzelali na kirkucie grupę trzystu Żydów. 28 marca 1944 roku grupa partyzantów Armii Ludowej skonfiskowała 10 000 kartek żywnościowych o wartości 100 tys. marek. Akcją dowodził Franciszek Szlachcic[8].

Okres powojenny

W dniu 1 lipca 1949 r. Żarki odzyskały prawa miejskie (miasto utworzono z gromad Żarki i Leśniów na podstawie rozporządzenia Ministra Administracji Publicznej z 9 sierpnia 1949 r.).

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa częstochowskiego.

Zabytki

Kościół parafialny pw. Świętych Szymona i Judy
Rynek w Żarkach w 2007 r. (przed przebudową)
Kościół szpitalny św. Barbary
Ruiny kościoła św. Stanisława
Jarmark przy stodołach
Zabytki kultury żydowskiej

Wspólnoty wyznaniowe

Na terenie Żarek funkcjonuje parafia rzymskokatolicka Świętych Apostołów Szymona i Judy Tadeusza.

Transport

Węzeł drogowy – krzyżują się tu drogi wojewódzkie 789, 792 oraz 793. W odległości 18 km od miasta przebiega międzynarodowa trasa E75 Gdańsk – Cieszyn.

Zobacz też

Przypisy

  1. 1 2 Żarki w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-11], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. ↑ Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 109.
  3. ↑ Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2013-12-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-25)].
  4. ↑ M. Antoniewicz, Niektóre problemy genezy miasta Żarki na tle politycznych dziejów regionu w XIV w., w: Szkice z dziejów Żarek, red. H. Rola, Katowice 1984
  5. ↑ Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2013-12-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-28)].
  6. 1 2 3 4 Anna Jurkiewicz, Stanisław Ziemba: Województwo katowickie. Przewodnik. Warszawa: Sport i Turystyka, 1962, s. 440-441.
  7. ↑ Geoffrey P. Megargee (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part A, s. 350.
  8. ↑ Józef Bolesław Garas „Oddziały Gwardii Ludowej i Armii Ludowej 1942–1945” Wydawnictwo MON 1971 str. 420
  9. ↑ :: UMiG Żarki ::. umigzarki.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-12-12)]..
  10. ↑ SPIS OBIEKTÓW NIERUCHOMYCH WPISANYCH DO REJESTRU ZABYTKÓW Z TERENU WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2020-06-02]

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.