Ziarnojadek czarnobrzuchy
Sporophila melanogaster[1]
(Pelzeln, 1870)
Ilustracja
Samiec
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

tanagrowate

Podrodzina

ziarnojadki

Rodzaj

Sporophila

Gatunek

ziarnojadek czarnobrzuchy

Synonimy
  • Spermophila melanogaster Pelzeln, 1870[2][3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

Zasięg występowania
Mapa występowania

     w sezonie lęgowym

     poza sezonem lęgowym

Ziarnojadek czarnobrzuchy[5][6] (Sporophila melanogaster) – gatunek małego ptaka z rodziny tanagrowatych (Thraupidae). Występuje endemicznie w południowo-wschodniej części Brazylii. Gatunek bliski zagrożenia[4].

Systematyka

Gatunek ten jako pierwszy opisał August von Pelzeln w 1870 roku. Nie wyróżnia się podgatunków[2][7].

Morfologia

Niewielki ptak o długości ciała około 10 cm[8] i masie 8–10,5 g, silnym dziobie i czarnych oczach. Samce są szare na grzbiecie i czarne na brzuchu. Samice mają oliwkowo-brązowy grzbiet ciała, a spód płowożółty[9][10].

Występowanie i środowisko

Ziarnojadek czarnobrzuchy występuje lokalnie do wysokości 1000 m n.p.m.[4][11] Obecnie znany jest ze stanowisk tylko w południowo-wschodniej Brazylii – na wschodzie stanu Santa Catarina i północnym wschodzie stanu Rio Grande do Sul[2]. Jego głównym habitatem są rozległe łąki i mokradła. Jest gatunkiem migrującym. Migruje na północ w okresie od lutego–marca do października–grudnia[11], jego zasięg rozciąga się wtedy po środkową część stanu Goiás i zachodnią część stanu Minas Gerais[2].

Rozród

Sezon lęgowy trwa od początku listopada do końca marca, ze szczytem od końca listopada do początku stycznia. W przypadku niepowodzenia lęgu para może podjąć kolejne próby gniazdowania[12]. Budową gniazda zajmuje się samica. Ma ono formę płytkiego koszyczka zbudowanego z kawałków suchych traw i włókien roślinnych połączonych pajęczynami. Umieszczone jest na roślinach zielnych lub krzewach (najczęściej Ludwigia sericea z rodziny wiesiołkowatych) na wysokości 15–60 cm nad ziemią[13]. W zniesieniu zwykle 2 (rzadko 1 lub 3[12]) jaja kształtu jajowatego, o kolorze od białego po beżowy z nieregularnym brązowawo-fioletowym lub żółtawym plamkowaniem. Średni rozmiar jaj to 17,5×12,2 mm[13]. Pisklęta pozostają w gnieździe przez około 9 dni. Gdy wyklują się 3 młode, etapu podlota dożywa tylko 1 lub 2. Sukces lęgowy nie przekracza 25%. Główną przyczyną niepowodzenia lęgów jest drapieżnictwo[12].

Pożywienie

Żywi się nasionami traw (Poaceae), turzycowatych (Cyperaceae) i sitowatych (Juncaceae). Pisklęta są karmione nasionami, ale też drobnymi stawonogami. Dorosłe osobniki sporadycznie przeszukują pajęcze sieci w poszukiwaniu drobnych stawonogów bądź chwytają w locie termity[14].

Status i ochrona

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN ziarnojadek czarnobrzuchy klasyfikowany jest jako gatunek bliski zagrożenia (NT, Near Threatened) nieprzerwanie od 1988 roku. Ptak ten opisywany jest jako lokalnie pospolity. Liczebność populacji w 2018 roku szacowano na 2500–9999 dorosłych osobników. Szacuje się, że populacja maleje z powodu zawężania się i zanikania jego naturalnego siedliska oraz wyłapywania w celach handlu ptakami[4][15].

Według BirdLife International gatunek ten występuje w 9 ostojach ptaków IBA, w tym w Parku Narodowym Serra da Canastra i stacji ekologicznej Itirapina[11].

Przypisy

  1. ↑ Sporophila melanogaster, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2021-06-26] (ang.).
  2. 1 2 3 4 Black-bellied Seedeater (Sporophila melanogaster). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-06)]. (ang.).
  3. ↑ Denis Lepage: Black-bellied Seedeater Sporophila melanogaster (von Pelzeln, 1870). Avibase – The World Bird Database. [dostęp 2021-06-20]. (ang.).
  4. 1 2 3 4 Sporophila melanogaster, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  5. ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Sporophilinae Ridgway, 1901 (1853) - ziarnojadki - Seedeaters (wersja: 2020-07-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-06-26].
  6. ↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 375, 1999.
  7. ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Tanagers and allies. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-06-13]. (ang.).
  8. ↑ Robert S. Ridgely, John A. Gwynne, Guy Tudor, Martha Argel: Wildlife Conservation Society Birds of Brazil. Cornell University Press, 2016, s. 380. ISBN 978-1-5017-0430-7.
  9. ↑ Black-bellied Seedeater Sporophila melanogaster. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2021-06-26]. (ang.).
  10. ↑ Edited by Josep del Hoyo, Andrew Elliott, David Christie et al.: Handbook of the Birds of the World. Volume 16: Tanagers to New World Blackbirds.. T. 16. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 661. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).
  11. 1 2 3 Data table and detailed info: Black-bellied Seedeater Sporophila melanogaster. BirdLife International. [dostęp 2021-06-26]. (ang.).
  12. 1 2 3 Suertegaray Fontana, C. & M. Repenning: Black-bellied Seedeater (Sporophila melanogaster), version 1.0 – Breeding. [w:] Neotropical Birds Online (T. S. Schulenberg, Editor) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2014. [dostęp 2021-06-27]. (ang.).
  13. 1 2 Cristiano Eidt Rovedder, Carla Suertegaray Fontana. Nest, Eggs, and Nest Placement of the Brazilian Endemic Black-bellied Seedeater (Sporophila melanogaster). „The Wilson Journal of Ornithology”. 124 (1), s. 173–176, 2012. (ang.).
  14. ↑ Suertegaray Fontana, C. & M. Repenning: Black-bellied Seedeater (Sporophila melanogaster), version 1.0 – Diet and Foraging. [w:] Neotropical Birds Online (T. S. Schulenberg, Editor) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2014. [dostęp 2021-06-27]. (ang.).
  15. ↑ Species factsheet: Black-bellied Seedeater Sporophila melanogaster. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-06-26]. (ang.).

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.