Zespół Schronisk pod Sosenką
ilustracja
Plan jaskini
Plan jaskini
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Położenie

Ryczów, Straszykowa Góra

Właściciel

prywatny

Długość

18,70 m

Deniwelacja

1,90 m

Wysokość otworów

459 m n.p.m.

Wysokość otworów
nad dnem doliny

15 m

Ekspozycja otworów

ku zachodowi, północy, ku górze

Kod

J.Cz.IV-03.14

Położenie na mapie gminy Ogrodzieniec
Mapa konturowa gminy Ogrodzieniec, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Zespół Schronisk pod Sosenką”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Zespół Schronisk pod Sosenką”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Zespół Schronisk pod Sosenką”
Położenie na mapie powiatu zawierciańskiego
Mapa konturowa powiatu zawierciańskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Zespół Schronisk pod Sosenką”
Ziemia50°24′50″N 19°36′24″E/50,413889 19,606667
Strona internetowa

Zespół Schronisk pod Sosenką – zespół kilku schronów jaskiniowych we wsi Ryczów, w województwie śląskim, w powiecie zawierciańskim, w gminie Ogrodzieniec[1]. Wzniesienie to należy do mikroregionu Wyżyna Ryczowska na Wyżynie Częstochowskiej będącej częścią Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej[2].

Opis obiektu

Zespół schronisk znajduje się na orograficznie lewych zboczach górnej części Wąwozu Ruska[3]. W opisie jaskiń są one opisywane jako stoki Straszykowej Góry[1], według mapy wydawnictwa Expressmap są to stoki Ruskiej Góry[4]. Schroniska znajdują się w niedużej wapiennej skałce na wysokości około 15 m nad dnem wąwozu. Ich zachodnie otwory wychodzą na bardzo strome zbocze tego wąwozu. Są to trzy schroniska powstałe na krzyżujących się szczelinach skalnych. Połączone są z sobą ciasnymi, niemożliwymi do przejścia szczelinami, tworzą jednak jedną całość[1].

  • schronisko I: długość 18,7 m, deniwelacja 1,9 m,
  • schronisko II: długość 14 m, deniwelacja 6,8 m,
  • schronisko III: długość 7,70 m, deniwelacja 1,3 m[1].

Schroniska powstały na szczelinach w późnojurajskich wapieniach skalistych, ale ich korytarze zostały poszerzone przez wodę. Świadczą o tym występujące na ścianach formy erozyjne i korozyjne. Nacieki ubogie, złożone z nielicznych i częściowo zniszczonych grzybków naciekowych. Namulisko również ubogie, złożone z gliny i próchnicy, a w niektórych miejscach spąg jest skalisty. W wielu miejscach namulisko jest rozkopane przez zwierzęta, które chronią się w schroniskach[1].

Wskutek dużej ilości otworów schroniska są silnie przewiewne, wewnątrz jednak bardzo wilgotne, gdyż przez porowate ściany przesącza się woda. Najbardziej widne jest schronisko drugie (środkowe), które ma pionowy komin z otworem, przez który wpada światło. Pozostałe schroniska są ciemne. W otworach i w początkowych partiach korytarzyków rozwijają się glony, mchy i porosty, a przy pionowym otworze schroniska środkowego rośnie sosna. W korytarzach schronisk obserwowano duże ilości muchówek[1].

Historia poznania i dokumentacji

Po raz pierwszy schroniska zostały wzmiankowane przez M. Szelerewicza i A. Górnego w 1986 r. jako „Schronisko pod Sosenką”[5]. W 1997 r. sporządzili oni ich dokumentację dla zarządu Jurajskich Parków Krajobrazowych woj. katowickiego. W 2009 r. dane zaktualizował A. Polonius, on też opracował plan schronisk[1].

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 6 7 Adam Polonius, Zespół Schronisk pod Sosenką, [w:] Jaskinie Polski [online], Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy [dostęp 2021-07-03].
  2. ↑ Jerzy Kondracki, Geografia regionalna Polski, Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1998, ISBN 83-01-12479-2.
  3. ↑ Geoportal. Mapa topograficzna i satelitarna [online] [dostęp 2021-06-27].
  4. ↑ Mapa. Jura Krakowsko-Częstochowska. Część północna 1:52 000, Warszawa: ExpressMap, 2015, ISBN 978-83-88112-71-3.
  5. ↑ M. Szelerewicz, A. Górny, Jaskinie Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej, Warszawa-Kraków: PTTK Kraj, 1986.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.