Zełwągi
wieś
Ilustracja
Widok na Jezioro Głebokie
Państwo

 Polska

Województwo

 warmińsko-mazurskie

Powiat

mrągowski

Gmina

Mikołajki

Liczba ludności (2021)

350[1]

Strefa numeracyjna

87

Kod pocztowy

11-730[2]

Tablice rejestracyjne

NMR

SIMC

0762402

Położenie na mapie gminy Mikołajki
Mapa konturowa gminy Mikołajki, po lewej znajduje się punkt z opisem „Zełwągi”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Zełwągi”
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa konturowa województwa warmińsko-mazurskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Zełwągi”
Położenie na mapie powiatu mrągowskiego
Mapa konturowa powiatu mrągowskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Zełwągi”
Ziemia53°48′11″N 21°29′49″E/53,803056 21,496944[3]

Zełwągi (niem. Zellbongen oraz Selbongen[4]) – wieś w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Mikołajki[5][6].

W 2021 miejscowość zamieszkiwało 350 osób[1]. 51.4% mieszkańców stanowiły kobiety, a 48.6%- mężczyźni.[7]

W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa suwalskiego. Zełwągi leżą na trasie Mikołajki-Mrągowo (droga krajowa nr 16, Linia kolejowa nr 223), pomiędzy trzema jeziorami, Głębokim, Płocicznym i Inulcem. Niegdyś osada rolnicza i rybacka, obecnie – ze względu na bliskość Mikołajek – popularne miejsce turystyki wyjazdowej (na miejscu hotel, pensjonaty oraz liczne kwatery prywatne i agroturystyczne). W wiosce znajduje się ogólnodostępna plaża wiejska.

Wieś wymieniana jest w dokumentach z roku 1540, a następnie z 1647[8][9].

Integralne części wsi

Integralne części wsi Zełwągi[5][6]
SIMCNazwaRodzaj
0762419Bagienkoczęść wsi
0762425Grabnikczęść wsi
0762431Klonczęść wsi
0762448Nowinyczęść wsi
0762454Wesołowoczęść wsi

Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich w Zełwągach

Dawna kaplica Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich, obecnie rzymskokatolicka

W roku 1922 mieszkaniec wsi Fritz Fischer, który przystąpił do Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich w Berlinie, rozpoczął głoszenie mormonizmu wśród mieszkańców Zełwąg. Po kilku latach, gdy do Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich przystąpiło ponad 100 osób, we wsi wzniesiono kaplicę – pierwszy tego typu budynek Kościoła w centralnej części Europy. Do 1939 roku w wyniku działalności Fritza Fischera mormonami zostało 157 mieszkańców wsi, większość wsi, co stanowiło unikat na skalę światową. W wyniku II wojny światowej i opuszczenia wsi przez wielu rdzennych mieszkańców Kościół podupadł, choć nabożeństwa wciąż się odbywały[10].

W 1947 polskie władze zaczęły utrudniać mormonom prowadzenie praktyk religijnych i nabożeństw w języku niemieckim. Po kilku miesiącach gdy zełwąscy mormoni opanowali podstawy języka polskiego nabożeństwa wznowiono. Nie zahamowało to jednak utrudnień ze strony władz i pojawiających się konfliktów z napływową ludnością. Zełwąscy mormoni doprowadzili jednak do rejestracji Kościoła w roku 1961. Znaczna emigracja wiernych Kościoła do RFN spowodowała zamknięcie gminy w roku 1971, a ostatni mormoni opuścili okolicę w latach 80. W całym okresie 1945–1971 zełwąska kaplica była jedyną placówką Kościoła w Polsce. Niektórzy wierni dojeżdżali na nabożeństwa z Warszawy, Śląska lub Pomorza.

Kaplica, początkowo przekazana władzom lokalnym i używana jako skład, została na początku lat 80. przejęta przez Kościół katolicki. W chwili obecnej we wsi nie mieszkają już wyznawcy Kościoła, lecz często wierni zarówno z Polski, jak i Niemiec odwiedzają to miejsce. Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich organizuje we wsi liczne akcje charytatywne dla uboższych mieszkańców Mazur[10].

Galeria rzeźb

W Zełwągach, w pomormońskich zabudowaniach mieszka i prowadzi galerię rzeźbiarz Zdzisław Grunwald, w którego domu Horst Michalowski napisał swoją powieść „Die Silberstraße. Ein Masurenbuch”. W pobliżu znajduje się również torfowisko Zełwągi, należące do nadleśnictwa maskulińskiego, leśn. Baranowo. Objęto tu ochroną stanowisko wierzby borówkolistnej, liczące około 400 pędów rosnących pod przykryciem kilkudziesięcioletniego drzewostanu sosnowego.

Przypisy

  1. 1 2 NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-07-27].
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych. Poczta Polska S.A., styczeń 2013. s. według wyboru. [dostęp 2014-03-09].
  3. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 160859
  4. ↑ Zełwągi, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 569.
  5. 1 2 Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013–02–15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2014-03-09].
  6. 1 2 TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
  7. ↑ Wieś Zełwągi w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-08-03] (pol.).
  8. ↑ Jan Bałdowski, Warmia i Mazury, mały przewodnik, Wydawnictwo Sport i Turystyka, Warszawa 1977, s. 224
  9. ↑ Śmietki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 878.
  10. 1 2 Agnieszka Libudzka: Zełwągi na Mazurach kolebką Kościoła Mormońskiego. dzieje.pl, 2012-09-05. [dostęp 2019-09-16].
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.