Zanokcica północna
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

telomowe

Gromada

naczyniowe

Klasa

paprocie

Podklasa

paprotkowe

Rząd

paprotkowce

Rodzina

zanokcicowate

Rodzaj

zanokcica

Gatunek

zanokcica północna

Nazwa systematyczna
Asplenium septentrionale (L.) Hoffm.
Deutschl. Fl. 2: 12–13 1795.[3]

Zanokcica północna (Asplenium septentrionale (L.) Hoffm.) – gatunek paproci należący do rodziny zanokcicowatych (Aspleniaceae). Występuje w Europie, Azji i Ameryce Północnej[4]. W Polsce rośnie najczęściej na Śląsku i w Górach Świętokrzyskich, w górach wysokich dość rzadko.

Morfologia

Pokrój
Roślina trwała o wysokości od 10 do 20 cm.
Liście
Zimotrwałe, w zarysie podługowate o blaszce rozwidlonej, pojedynczo lub dwukrotnie pierzastodzielne, z nielicznymi odcinkami klinowato lancetowatymi, o 2–5 ząbkach na szczycie.
Zarodnie
Kupki zarodni podługowate, w końcu pokrywające całą dolną powierzchnię odcinków liścia.

Biologia i ekologia

Biotop
Zarodnikuje od lipca do sierpnia. Rośnie w szczelinach skał i murów (nie może być wapieni).
Fitosocjologia
Gatunek charakterystyczny rzędu Androsacetalia vandellii[5].
Genetyka
Liczba chromosomów 2n = 144[6].

Zagrożenia i ochrona

Gatunek został umieszczony na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006, 2016) oraz w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin jako narażony na wyginięcie (kategoria zagrożenia: V, VU)[7][8][9]. Od 2014 roku podlega w Polsce ochronie częściowej. Wprowadzone w rozporządzeniu zakazy dotyczą dziko występujących roślin i obejmują także gospodarkę rolną, leśną i rybacką[10].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
  2. ↑ The Pteridophyte Phylogeny Group, A community-derived classification for extant lycophytes and ferns, „Journal of Systematics and Evolution”, 54 (6), 2016, s. 563–603, DOI: 10.1111/jse.12229.
  3. ↑ Asplenium septentrionale (L.) Hoffm.. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2014-11-30]. (ang.).
  4. ↑ Mapa rozmieszczenia gatunku na Den virtuella floran [dostęp 2014-01-24].
  5. ↑ Władysław Matuszkiewicz, Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, ISBN 83-01-13520-4, OCLC 749271059.
  6. ↑ Asplenium septentrionale na Flora of China [dostęp 2014-01-24].
  7. ↑ Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki: Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: IB PAN, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
  8. ↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone.. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.
  9. ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
  10. ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. z 2014 r. poz. 1409).

Bibliografia

  • Bolesław Broda, Jakub Mowszowicz: Przewodnik do oznaczania roślin leczniczych, trujących i użytkowych. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1973.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.