Załuczne
wieś
Ilustracja
Kościół w Załucznem
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Powiat

nowotarski

Gmina

Czarny Dunajec

Liczba ludności (31.03.2004)

678

Strefa numeracyjna

18

Kod pocztowy

34-408[1]

Tablice rejestracyjne

KNT

SIMC

0422480

Położenie na mapie gminy Czarny Dunajec
Mapa konturowa gminy Czarny Dunajec, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Załuczne”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Załuczne”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Załuczne”
Położenie na mapie powiatu nowotarskiego
Mapa konturowa powiatu nowotarskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Załuczne”
Ziemia49°29′29″N 19°48′59″E/49,491389 19,816389[2]
Strona internetowa
Nieoficjalny herb wsi Załuczne

Załuczne – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim, w gminie Czarny Dunajec[3][4].

Integralne części wsi Załuczne[3][4]
części wsiBabice, Bielańscy, Biernaty, Czyżowa, Jacki. Jasienie, Kocańdy, Lenarty, Łopaty, Maślnice, Motycy, Niedźwiedzie, Piotry, Szepty. Szymusiaki, Tylkowa, Wrony

W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.

Załuczne znajduje się na granicy dwóch regionów geograficznych: Beskidu Orawsko-Podhalańskiego i Kotliny Orawsko-Nowotarskiej[5].

Załuczne to najdalej wysunięta na zachód wieś podhalańska. Powstała samorzutnie między 1596 a 1604 rokiem z polany wykarczowanej w lasach długopolskich, na samej granicy z Królestwem Węgierskim. Przybyli tu osadnicy z sąsiedniego Odrowąża, Czarnego Dunajca, a także z „państwa jordanowskiego” i Orawy. Wieś została zorganizowana na zasadach prawa magdeburskiego. Nazwę wsi można tłumaczyć dwojako. Prawdopodobne jest wywodzenie jej od miejsca położonego „za łukiem”, czyli za zakrętem. Istotnie, pierwsi osadnicy, którzy przybywali na te tereny, musieli pokonać spory zakręt drogi za Odrowążem. Ów charakterystyczny zakręt pozostał zresztą do dziś. Znane również jest tu podanie o strażnicy z załogą łuczników, którzy bronili w tym miejscu granicy Rzeczypospolitej. Od wieży strażniczej wywodzi się późniejsze godło herbowe wsi.

Pierwsza wzmianka o wsi zapisana została w księgach tzw. Castra Sandeciensis pod datą 1605 oraz w dokumencie erekcyjnym parafii rzymskokatolickiej pod wezwaniem Trójcy Świętej w Czarnym Dunajcu z początku października tegoż roku. W 1608 roku przybył na wizytację nowej parafii archidiakon sądecki ks. Jan Januszewski, który dla potrzeb podatkowych zebrał wszystkich parafian i spisał ich nazwiska. W Załucznem byli to: Biela, Kocańda, Świętek, Harbut, Popołka, Węsyk, Cieśla, Woytaszek, Stecz, Niedźwiedź, Świentek. W roku 1676 przeprowadzony został w królewszczyznach spis mieszkańców, który w Załucznem wykazał 31 rodzin. Nie ominęły mieszkańców wsi dziejowe burze. Tutejsi chłopi w pierwszej połowie XVII wieku zbuntowali się przeciwko dodatkowym powinnościom na rzecz starosty nowotarskiego Mikołaja Komorowskiego. W 1651 roku brali udział w buncie nazwanym „powstaniem Kostki Napierskiego”. W latach „potopu” tutejsze okolice zostały najechane przez Szwedów i Węgrów. Rabowali oni głównie bydło.

W okresie zaborów Załuczne weszło w skład prowincji nazwanej Królestwem Galicji i Lodomerii. Czasy I wojny światowej rzuciły wielu Załucznian, będących żołnierzami armii austro-węgierskiej, do Besarabii i Włoch. Także w Legionach Polskich między liczną rzeszą Podhalan, zasilających głównie I i III Brygadę, znaleźli się ochotnicy z Załucznego. W trakcie walk bohaterską śmiercią poległ Witalis Czepiel i Jan Łopata. II wojna światowa spowodowała również wiele strat i ofiar, a pierwsze lata powojenne przyniosły niespotykane dotąd w dziejach Załucznego rozproszenie mieszkańców, którzy oprócz Stanów Zjednoczonych i Kanady znaleźli się w Australii, Nowej Zelandii i Niemczech. Dopiero na początku lat 70. XX w., wraz z budową drogi i elektryfikacją wsi, Załuczne zaczęło przeżywać odrodzenie.

Przypisy

  1. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1585 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  2. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 157874
  3. 1 2 Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  4. 1 2 TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
  5. ↑ Jerzy Kondracki: Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1998. ISBN 83-01-12479-2.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.