Z brzytwą na poziomki – utwór muzyczny i debiutancki EP zespołu Klan z roku 1970. Piosenkę skomponował i słowa napisał Marek Ałaszewski. Był pierwszym utworem nagranym przez grupę^[2].

Muzyka

Opracowano cztery wersje piosenki, trzecia z nich ukazała się na płycie. Przearanżowano brzmienie na mniej surowe, nadano tempa wokalowi Ałaszewskiego, rezygnując z monotonnego rytmu. Utwór oparto na riffie fortepianowym. Podstawą konstrukcji utworu jest klasyczny schemat zwrotka – refren. Zwrotki są zaśpiewane drapieżnie, porywczo, refreny kontrastują spokojem i przewlekłością. W środku utworu występuje kilka chórków, a po ostatnim wokalu Ałaszewskiego przechodzi on do swingującej wokalizy. Kompozycji zarzucano podobieństwo utworu do Hit the Road Jack Raya Charlesa, kompozytor bronił się jednak, twierdząc, że to podświadoma inspiracja, a podobieństwa biorą się z ubóstwa skali dźwięków^[3].

Tekst

Pod względem literackim słowa piosenki są hiperbolą, wyolbrzymiono kuriozalną aktywność ludzką. Brzytwa jest tutaj symbolem porywania się z impetem na małe, kruche rzeczy, symbolizowane przez poziomki. Jest to rodzaj szarży, która nie do końca ma szanse powodzenia^[3]. Autor słów, Marek Ałaszewski porównuje to ze znanym powiedzeniem „z motyką na słońce”^[4]. Oczy miał błyszczące i włosy rozwiane to nie tyle szaleniec, ile osoba bardziej kreatywna niż destrukcyjna. Występujący w refrenie fauny to siły przyrody, które przeciwstawią się każdemu szaleństwu, a człowiek skonfrontowany z nimi zaczyna maleć i wtapiać się w otoczenie. Alegoryczny obraz jest efektem malarskiego spojrzenia Ałaszewskiego (który był również malarzem). Sam autor przyznał, że inspirował się sztuką surrealistyczną^[5].

Obecność na listach przebojów

Piosenka zadebiutowała na 17 miejscu liście przebojów Rozgłośni Harcerskiej^[2].

Skład

Zespół nagrał piosenkę w składzie^[5]

• Marek Ałaszewski – śpiew, gitara
• Maciej Głuszkiewicz – fortepian, organy Hammonda
• Roman Pawelski – gitara basowa
• Andrzej Poniatowski – perkusja

Przypisy

Bibliografia

• Jan Skaradziński Konrad Wojciechowski: Piosenka musi posiadać tekst i muzykę. 200 najważniejszych utworów polskiego rocka. Czerwonak: In Rock, 2017. ISBN 978-83-929617-4-1.