Yongzheng 雍正帝

Imię chińskie osobiste Pismo tradycyjne 胤禛 Hanyu pinyin Yinzhen
Imię chińskie świątynne Pismo tradycyjne 清世宗 Hanyu pinyin Qing Shizong
Imię chińskie pośmiertne Hanyu pinyin Cesarz Jingtian Changyun Jianzhong Biaozheng Wenwu Yingming Kuanren Xinyi Ruisheng Daxiao Zhicheng Xian 敬天昌運建中表正文武英明寬仁信毅睿聖大孝至誠憲皇帝
Nazwisko klanu chińskie Hanyu pinyin Aisin Gioro
Oficjalny portret autorstwa anonimowego malarza dworskiego znajdujący się w Muzeum Pałacowym w Pekinie
Cesarz Chin
Okres	od 27 grudnia 1722 do 8 października 1735
Era panowania	1723–1736 – Yōngzhēng (雍正)
Poprzednik	Kangxi
Następca	Qianlong
Dane biograficzne
Dynastia	Qing
Data urodzenia	13 grudnia 1678
Data i miejsce śmierci	8 października 1735 Pekin
Miejsce spoczynku	mauzoleum Tailing
Ojciec	Kangxi
Matka	cesarzowa Xiaogongren
Żona	cesarzowa Xiaojingxian, cesarzowa Xiaoshengxian
Dzieci	Honghui Hongyun Hongshi Hongli Hongzhou, książę He Hongpan Fuhe Fuhui Fupei Hongyan

Yongzheng (chiń. 雍正帝; pinyin Yōngzhèng Dì; Wade-Giles Yung¹-cheng⁴ Ti⁴, mandżurski: Hūwaliyasun Tob hūwangdi, mongolski: Nairalt Töv Khaan, imię osobiste Yinzhen chiń. 胤禛; pinyin Yìnzhēn; Wade-Giles Yin⁴-chen¹; ur. 13 grudnia 1678, zm. 8 października 1735 w Pekinie) – piąty cesarz mandżurskiej dynastii Qing i trzeci cesarz Chin z tej dynastii.

Życiorys

Czwarty syn cesarza Kangxi, odziedziczył tron w wieku 44 lat, po długich zmaganiach między książętami. Dobrze przygotowany do rządzenia, sprawował ścisłą kontrolę nad swymi urzędnikami, zmuszając aparat biurokratyczny do maksymalnego wysiłku. Określany jako zimnokrwisty autokrata, zainteresowany właściwie wyłącznie władzą, i między innymi dlatego najskuteczniejszy z cesarzy qingowskich. Zwalczał korupcję i dbał o administrację, także niższego szczebla. Wyczulony na (potencjalne) spiski wśród rodziny i notabli mandżurskich, wielu z nich uwięził, likwidując w ten sposób wszelkie spory wewnątrzpałacowe. Sprawne rządy spowodowały rozkwit gospodarczy Chin.

Yongzheng jako buddysta

Był jednym z najbardziej związanych z buddyzmem cesarzy. Szczególnie względami darzył buddyzm chan. Patronował jeszcze jako książę klasztorowi chan Bailing w Pekinie, a dzięki jego opatowi Jialingowi Xingyinowi także klasztorowi Li’an w Hangzhou. Dzięki temu on i następni cesarze nawiązali bliskie kontakty z oboma klasztorami. Ze względu na swoje położenie Bailing si był ulubionym miejscem medytacji cesarza^[1].

Dzięki cesarskiemu patronatowi, klasztor Li’an, został wydźwignięty z całkowitego upadku i później większość opatów Bailin si była wybierana spośród mnichów z Li’an si.

Był także w bliskich, a nawet przyjacielskich stosunkach z Tybetańczykami: Ngag.dbang blo.bzang chos.ldanem (1642-1714) oraz jego następcą na tronie Rol.pa’i rdo.rje (1717-1786). Obaj odgrywali ważną rolę w polityce dworu^[2].

Yongzheng nie tylko był patronem buddyjskich instytucji (tak jak wielu cesarzy), ale inicjował wiele ważnych projektów. W 1734 roku nakazał stworzenie nowego kanonu buddyjskiego, zwanego „Smoczą Edycją” (chiń. Longzang). Projekt ten został ukończony przez jego syna Qianlonga w 1738 roku^[1].

Yongzheng zwracał także uwagę na system ordynacyjny, który został przez niego znacząco rozluźniony, co spowodowało zwiększenie liczby mnichów. Promował tradycję Winai na górze Baohua i zorganizował cesarską ceremonię ordynacji w 1733 roku. Mistrz winai Wenhai Fuju (1686-1765) został zaproszony do jej przeprowadzenia, a wiele tekstów związanych z Potrójną Platformą Ordynacyjną zostało włączone do cesarskiego kanonu. W 1735 roku wydał dekret zapraszający do otwartej dyskusji o oficjalnym systemie ordynacji i zasugerował porzucenie tego systemu. W efekcie tych działań jego syn Qianlong zlikwidował w 1754 roku ten system. Stało się to możliwe dzięki zmianie systemu podatkowego. Yongzheng włączył podatek za pracę pracowników do podatku za ziemię. Podatek zaczął więc zależeć bardziej od areału niż od populacji i nie było już potrzeby kontrolowania mnisiej populacji^[3].

Yongzheng był także prawdopodobnie jedynym chińskim cesarzem, który osiągnął oświecenie. Z tego powodu, iż początkowo nie miał zaufania do opata Bailin si, mistrza chan Jialinga Xingyina, praktykowal pod kierunkiem lamy Ngag.dbang blo.bzang chos.ldana z Amdo. 21 dnia pierwszego miesiąca 1713 roku osiągnął oświecenie. Podczas medytacji doświadczył absolutnej jedności siebie z wszystkimi istotami^[4].

Cesarz uważał siebie za najwyższego mistrza chan w państwie. Zajmował się także literaturą chanu i buddyjskimi świętymi tekstami w celu stworzenia standardowego buddyjskiego kanonu dla wszystkich buddystów. Jego nauki chan odzwierciedlały oświecenie; podkreślał rolę prawdziwego wglądu i był przeciwny każdej formie nauczania chanu przez literaturę czy powierzchowne dyskusje. Prawdziwy wgląd według niego, był zrozumieniem znaczenia pustki, nie tylko pustki zewnętrznego świata, ale również umysłu i jaźni. Linia pomiędzy oświeconym a żyjącym ułudą, leżała w osiągnięciu stanu „bez umysłu”. Praktyka medytacji chan była według niego podzielona na trzy etapy lub „przejścia”. Różni mistrzowie chan używali określenia trzy przejścia, ale Yongzheng był prawdopodobnie pierwszym, który usystematyzował jego znaczenie:

• aby z sukcesem przejść przez pierwsze przejście, praktykujący musi przeniknąć wszystkie prawdy
• następnie praktykujący musi osiągnąć wielką wolność bez ruchu

• praktykujący musi przejść przez trzecie przejście, w którym oświecony umysł zostaje wcielony w codzienne życie.

Używając tradycyjnych chińskich metafizycznych pojęć : „substancji” (chiń. ti) i „funkcji” (chiń. yong) Yongzheng utrzymywał, że każdy aspekt życia jest jednością substancji i funkcji. Na koniec cesarz ostrzegał praktykujących, że przeniknięcie przez te trzy przejścia jest również rodzajem „zręcznego środka” i że ostatecznie nie ma niczego do przeniknięcia^[5].

Prace literackie

• Yuxuan yulu (Cesarski wybór zapisanych wypowiedzi) (1733)
• Yulu Zongjing dagang (Najważniejsze rzeczy zapisane z „Zongjing lu”) (cesarski skrót dzieła Yongminga Yanshou ze 101 zwojów do 20 zwojów)
• Jianmo bianyi lu (polemiczna praca z 1733 roku poświęcona kontrowersji pomiędzy Miyunem Yuanwu a Hanyue Fazangiem)
• Dayi juemi (Przebudzenie z ułudy) (1730)

Przypisy

Bibliografia

• Willard J. Petersen: The Cambridge History of China. T. 9: Part One: The Ch’ing Empire to 1800. Cambridge: Cambridge University Press, 2002. ISBN 0-521-24334-3.brak strony w książce
• Evelyn S. Rawski: The Last Emperors: A Social History of Qing Imperial Institutions. Berkeley: University of California Press, 2001. ISBN 0-520-22837-5.brak strony w książce
• Jiang Wu: Enlightenment in Dispute. The Reinvention of Chan Buddhism in Seventeenth-Century China. Oxford: Oxford University Press, 2008, s. 457. ISBN 978-0-19-533357-2. OCLC 156891956. (ang.).