Xiuhtecuhtli
bóg ognia i światła, uosobienie życia po śmierci i pan Gwiazdy Polarnej
Ilustracja
Xiuhtecuhtli w centrum świata przedstawionego jako krzyż (symbolizujący jego cztery strony) – rys. z Codex Ferjevary-Mayer, XV wiek
Inne imiona

Huehuetéotl

Występowanie

wierzenia Azteków

Atrybuty

kadzielnica na głowie

Teren kultu

Państwo Azteków

Rodzina
Żona

Chalchiuhtlicue

Xiuhtecuhtli jako Pan Nocy wg Kodeksu Borgia
Xiuhtecuhtli wg Kodeksu Borgia
Figura Xiuhtecuhtla w Muzeum Antropologicznym w Meksyku
Maska Xiuhtecuhtli w Muzeum Brytyjskim w Londynie

Xiuhtecuhtli [ʃiw'tekʷtɬi] (nah. "Turkusowy Pan" lub "Pan Roku") lub Huehuetéotl (nah. "stary bóg") – w mitologii Azteków bóg ognia i światła, uosobienie życia po śmierci i pan Gwiazdy Polarnej. Uważany za Starego Boga, który pozwolił przodkom na wydobycie się z barbarzyństwa, a także za boga środka – Serce Wszechświata (lub stojącego w jego centrum Pana Ognia). Patron kalendarzowy 9 dnia miesiąca (Atl) i małżonek bogini wody i deszczu Chalchiuhtlicue. Często jest utożsamiany z innym azteckim "starym bogiem" – Huehuetéotl i podaje się ich nazwę łącznie: Huehueteotl-Xiuhtecuhtli[1].

Bronią Xiuhtecuhtla był Xiuhcoatl – Ogniowy Wąż, czasem nazywany Meteorytowym Wężem, a wtedy Xiuhtecuhtli nazywany był Panem Meteorytów[2]. Ogniowym Wężem posługiwał się też boski patron Azteków – Huitzilopochtli.

Aztekowie na zakończenie 52 letniego cyklu świata obchodzili na cześć Xiuhtecuhtli święto, podczas którego gaszono i z powrotem rozpalano wszystkie ognie. Składano też ofiarę z człowieka, którego po uprzednim ogłuszeniu maczugą lub odurzeniu dymem z konopi, kładziono na rozżarzone węgle (lub rozpalano ogień na piersiach ofiary) i wyrywano serce. Wierzono, iż po zakończeniu ceremonii bogowie byli obłaskawieni (albo też nabrali nowych sił), a świat uratowany na kolejne 52 lata.

Xiuhtecuhtli był przedstawiany jako starzec z kadzielnicą na głowie, z pomalowaną na żółto twarzą.

Przypisy

  1. ↑ Huehueteotl-Xiuhtecuhtli. About.com > Archeology. [dostęp 2014-02-05]. (ang.).
  2. ↑ Justyna Olko: Meksyk przed konkwistą, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2010, s. 220-221

Bibliografia

  • Justyna Olko, Meksyk przed konkwistą, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2010, s. 220-221, ISBN 978-83-06-03237-6, OCLC 751516689.

Zobacz też

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.