Wyniesienie mazurskie, wyniesienie mazursko-suwalskie – jednostka cokołu krystalicznego platformy wschodnioeuropejskiej w północno-wschodniej części Polski i na Białorusi.

Jest wydłużone o osi zbliżonej do kierunku zachód–wschód. Powierzchnia stropowa krystaliniku podnosi się stopniowo w kierunku wschodnim. Pokrywę tworzą osady jury, kredy, trzeciorzędu i czwartorzędu, na skłonach wyniesienia – także osady triasu; na dźwigniętych partiach podłoża grubość pokrywy osadowej wynosi ok. 350 m, w miarę zanurzania się podłoża jej grubość wzrasta do 2000 m i więcej[1].

Granice wyniesienia z obniżeniami nadbałtyckim i podlaskim przyjęto umownie wzdłuż linii zasięgu skał osadowych ediakaru i kambru. Od ediakaru obszar wyniesienia cechowały bardzo powolne ruchy wznoszące o charakterze izostatycznym, lub spowodowane ruchami eustatycznymi oceanu. Ich skutkiem były okresowe wynurzenia skał cokołu nad poziom morza. Na północ i południe od wyniesienia mazurskiego w starszym paleozoiku powstały depresje, w których sedymentowały skały osadowe[2].

Przypisy

  1. ↑ Polska. Warunki naturalne. Budowa geologiczna, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2023-07-29].
  2. ↑ Ewa Stupnicka, Marzena Stempień-Sałek, Geologia regionalna Polski, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2016, s. 37-38, ISBN 978-83-235-2022-1.

Bibliografia

  • Ewa Stupnicka, Marzena Stempień-Sałek: Geologia regionalna Polski, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, wyd. 4 zmienione, Warszawa 2016, ISBN 978-83-235-2022-1
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.