Plakat Jamesa Montgomery’ego Flagga z czasów I wojny światowej, namawiający do wstąpienia w szeregi armii amerykańskiej

Wuj Sam (ang. Uncle Sam) – narodowa personifikacja Stanów Zjednoczonych, której początki sięgają wojny brytyjsko-amerykańskiej w 1812 roku[1].

Wygląd

Wuj Sam przedstawiony jest najczęściej jako srogi, starszy mężczyzna z siwymi włosami i bródką. Zwykle ma na sobie ubranie, które zawiera elementy i barwy znajdujące się na fladze Stanów Zjednoczonych – na przykład cylinder w czerwone i białe paski z białą gwiazdą na niebieskiej obwódce, a także czerwono-białe spodnie. Wizerunek Wuja Sama w obecnej formie utrwalił się po wojnie secesyjnej[2]. Stworzony jako karykatura prezydenta Abrahama Lincolna i zamieszczony w czasopiśmie Punch zyskał popularność, będąc następnie wykorzystywanym w wielu reklamach[3].

Historia

Na tej politycznej karykaturze z 1860 roku, Wuj Sam spogląda na Stephena A. Douglasa otrzymującego klapsy od Columbii

W roku 1812 duża liczba prowiantu dla armii została zakupiona w Troy, w stanie Nowy Jork przez rządowego dostawcę, Elberta Andersona. Prowiant był kontrolowany przez dwóch braci, Ebenezera i Samuela Wilsonów. Ten ostatni znany był wśród pracowników jako Uncle Sam. Beczki z solonym mięsem Samuel Wilson oznaczał inicjałami U.S., czyli skrótem od United States. W późniejszym okresie tymi inicjałami oznaczano i inne przedmioty należące do rządu federalnego. Skrót U.S. podlegał dwojakiej interpretacji. Utożsamiano go z nazwą państwa, bądź z postacią Wuja Sama (Uncle Sam). Obrazek z Wujem Samem pojawił się po raz pierwszy w lokalnej prasie wydawanej w Troy. Symbol graficzny przedstawiający Wuja Sama znajdował swoje miejsce w prasie amerykańskiej w latach 30 XIX wieku[2].

W literaturze po raz pierwszy wspomniano Wuja Sama w alegorycznej książce The Adventures of Uncle Sam: in Search After His Lost Honor, napisanej przez Fredericka Augustusa Fidfaddy'ego, pochodzącej z 1816 roku[4].

Pierwowzorem Wuja Sama był Brat Jonathan (Brother Jonathan), pojawiający się w czasopiśmie Punch. Używany był jednak rzadko i zapomniano o nim po pojawieniu się Wuja Sama[5]. Żeńska personifikacja, Columbia była rzadko spotykana od lat 20. XX wieku Wuj Sam stał się popularnym elementem karykatur, dużo bardziej niż John Bull, będący uosobieniem Wielkiej Brytanii. John Bull, wraz z Wujem Samem „przygotowywali się do walki” w setkach politycznych karykatur przez lata.

Plakat rekrutacyjny

Najsławniejsze przedstawienie Wuja Sama pochodzi z czasów I wojny światowej i przedstawia surowego mężczyznę wskazującego na obserwatora i oznajmiającego: I want you (Chcę ciebie). James Montgomery Flagg opracował ten plakat w 1917 roku, tuż przed przystąpieniem Stanów Zjednoczonych do wojny. Takie przedstawienie Wuja Sama nawiązywało do obrazka, jaki Flagg umieścił na okładce magazynu Leslie's Weekly z 6 lipca 1916 roku[6]. Plakat wzorowany był na starszym o 3 lata brytyjskim plakacie Lord Kitchener Wants You z podobizną Horatio Kitchenera. Plakat był używany w czasie zarówno I, jak i II wojny światowej, by zachęcać obywateli USA do wstępowania do armii. Autor plakatu, Flagg użył na nim zmodyfikowanej wersji własnej twarzy, a także odtworzył pozę, jaką przedstawiał weteran Walter Botts[7]. Twarz Wuja Sama zawiera również podobieństwa do twarzy Samuela Wilsona[8]. Ponad cztery miliony kopii tego plakatu zostało wydrukowanych pomiędzy 1917 a 1918 rokiem.

Pomniki

W Stanach Zjednoczonych istnieją dwa pomniki ku czci Wuja Sama, będące zarazem wybudowane ku pamięci Samuela Wilsona. Jeden z nich ustawiony jest w pobliżu Riverfront Park w Troy, gdzie Wilson mieszkał. Drugi znajduje się w Arlington, gdzie się urodził.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Najwcześniejsza wzmianka występuje w piosence Yankee Doodle: Old Uncle Sam come there to change Some pancakes and some onions, For 'lasses cakes, to carry home To give his wife and young ones.
  2. 1 2 Jolanta Daszyńska: Narodziny tradycji.... s. 95.
  3. ↑ Jolanta Daszyńska: Narodziny tradycji.... s. 95-96.
  4. ↑ Frederick Augustus Fidfaddy: The Adventures of Uncle Sam in search after his lost honor. Middletown. s. 142.
  5. ↑ Wilbur Zelinsky: Nation into state.... s. 24.
  6. ↑ Who Created Uncle Sam? [online], livescience.com, 22 stycznia 2013 [dostęp 2022-08-04] (ang.).
  7. ↑ Bob Fenster: They did Whaaaaat!?. s. 42.
  8. ↑ The Most Famous Poster. American Treasures of the Library of Congress. [dostęp 2022-08-04]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).

Bibliografia

  • Daszyńska Jolanta: Narodziny tradycji. Symbole amerykańskiej demokracji, Łódź 2010. ISBN 978-83-7525-389-4
  • Fenster Bob: They Did Whaaaaat!?, Andrews McMeel Publishing, 2003. ISBN 0-7407-3793-7
  • Zelinsky Wilbur: Nation into state: the shifting symbolic foundations of American nationalism, University of North Carolina Press 1998. ISBN 978-0-8078-1805-3

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.