Lata 2005–2015

„Indeks Równości Płci sklasyfikował Polskę poniżej przeciętnej dla krajów Unii Europejskiej. Dotyczy to wszystkich badanych dziedzin, jednakże wskaźniki obrazujące obszar czasu pokazały, że w tym aspekcie mamy do czynienia z największymi nierównościami. Może to świadczyć o braku równowagi w podziale obowiązków domowych, rodzinnych oraz zawodowych. W Polsce tradycyjna rola matki i żony, jako opiekunki domowego ogniska, wciąż silnie zaznacza swój wpływ na społeczeństwo. Indeks Równości Płci potwierdza tendencje dające się zinterpretować na podstawie wartości wcześniej zaprezentowanych tu wskaźników. Dziedziną, w której zauważyć można spore nierówności była w badanym okresie władza (wskazują na to Gender Inequality Index oraz Gender Gap Index), a także sfera gospodarcza: w aspekcie pracy oraz pieniędzy. Analizowany wskaźnik przynosi kolejne potwierdzenie istnienia znacznych nierówności płci w tych dziedzinach.” – Wiktoria Domagała. Instrumenty polityki równości płci w kontekście sytuacji w Polsce. „Przegląd Europejski”. nr. 2 (40), s. 103–105, 2016. Uniwersytet Warszawski. ISSN 1641-2478. 

Rok 2017

W 2017 r. wskaźnik równouprawnienia płci dla Polski wyniósł 56,8 na skali od 1 do 100. Jest to poniżej wyniku 66,2 dla UE-28, choć postępy nadążają za zmianami zachodzącymi przeciętnie w UE. Uzyskany przez Polskę wynik wzrósł o 4,4 punkty. Polska zajmuje obecnie 18. miejsce pod względem wartości indeksu, co oznacza awans o dwa miejsca.

Wskaźnik równouprawnienia płci w dziedzinie zdrowia nieznacznie wzrósł i jest to najwyższa wartość w Polsce. Wskazuje ona na stosunkowo zadowalającą równowagę płci w dostępie do świadczeń. 87% wszystkich kobiet i mężczyzn jest w stanie zaspokoić swoje potrzeby medyczne, a około 92% jest w stanie zaspokoić swoje potrzeby stomatologiczne. Średnia przewidywana długość życia wzrosła zarówno w przypadku kobiet, jak i mężczyzn. Kobiety żyją średnio o 8 lat dłużej niż mężczyźni. Jednak liczba lat przeżytych w zdrowiu zmniejszyła się nieznacznie tak wśród kobiet, jak i wśród mężczyzn. 55% kobiet i 62% mężczyzn ocenia swoje zdrowie jako „dobre” lub „bardzo dobre”.

Największa poprawa nastąpiła w dziedzinie pieniędzy. Wynik ten jest drugi pod względem wartości w Polsce, głównie ze względu na poprawę w zakresie rozkładu zarobków i dochodów. Poprawił się też podział bogactwa między kobietami a mężczyznami, zmniejszeniu uległ również wskaźnik ubóstwa. Średnie miesięczne zarobki kobiet i mężczyzn wzrosły od 2005 r., jednak kobiety nadal miesięcznie zarabiają o prawie 18% mniej niż mężczyźni. Zróżnicowanie sytuacji kobiet i mężczyzn, zwiększające się wraz z poziomem wykształcenia, jest nawet bardziej wyraźne w grupach osób starszych (45%), osób urodzonych za granicą (36%) i par z dziećmi (24%).

W dziedzinie władzy nastąpiło znacząco większe równouprawnienie płci, mimo iż wynik w tym obszarze pozostaje najniższy w Polsce. Zwiększyła się reprezentacja kobiet na stanowiskach decyzyjnych w sektorze gospodarki i w polityce, natomiast w zakresie władzy społecznej nastąpił regres. Podwoiła się proporcja kobiet zasiadających w zarządach spółek giełdowych, a także zajmujących stanowiska w banku centralnym (wzrost odpowiednio do 18% i 22%). Równouprawnienie płci poprawiło się również w poddziedzinie władzy politycznej ze względu na większą obecność kobiet w parlamencie (z 21% w 2005 r. do 24% w 2015 r.) oraz większy udział kobiet na stanowiskach ministerialnych w rządzie (od 10% w 2005 r. do 25% w 2015 r.). Kobiety stanowią nieco ponad jedną piątą członków zarządów organizacji finansujących badania i mniej niż jedną siódmą członków zarządów publicznych organizacji nadawczych. Jeszcze większe zróżnicowanie sytuacji kobiet i mężczyzn występuje w zakresie podejmowania decyzji w sporcie – kobiety stanowią zaledwie 3% członków najwyższych organów decyzyjnych w krajowych organizacjach sportów olimpijskich.

Sytuacja w dziedzinie pracy nieznacznie poprawiła się, jednak trwająca segregacja ze względu na płeć utrudniła dalszy postęp. Wynik Polski w poddziedzinie segregacji i jakości pracy plasuje się wśród najniższych wyników w UE-28. Segregacja rynku pracy ze względu na płeć jest rzeczywistością zarówno dla kobiet, jak i dla mężczyzn. Niemal 24% kobiet pracuje w sektorze edukacji, zdrowia i pracy socjalnej, w porównaniu z 5% mężczyzn. Sześć razy więcej mężczyzn (35%) niż kobiet (6%) pracuje w zawodach naukowych, technologicznych, inżynieryjnych i matematycznych.

Wskaźnik równouprawnienia płci w dziedzinie wiedzy stanął w miejscu. Liczba osób z wykształceniem wyższym wzrosła, zwłaszcza w przypadku kobiet, a różnica między płciami ze względu na poziom wykształcenia wyższego zwiększyła się na korzyść kobiet. Wyzwaniem pozostaje segregacja płci pod względem dziedzin studiów. Zróżnicowanie pomiędzy płciami zwiększyło się w zakresie studiów wyższych w dziedzinach takich, jak edukacja, zdrowie i opieka socjalna, nauki humanistyczne i sztuka. Dziedziny te, tradycyjnie postrzeganych jako „kobiece”, skupiają 37% studentek i zaledwie 18% studentów.

W dziedzinie czasu nastąpił regres. Kobiety wciąż wypełniają większość obowiązków opiekuńczych w rodzinie. Zróżnicowanie między płciami w 2015 r. było większe niż w 2005 r. 72% kobiet w wieku 25–49 lat realizuje codziennie obowiązki opiekuńcze przez jedną godzinę lub dłużej, w porównaniu z 39% mężczyzn. W parach z dziećmi 90% kobiet zajmuje się opieką i edukacją w rodzinie przynajmniej przez godzinę, natomiast wśród mężczyzn odsetek ten wynosi 64%. 82% kobiet zajmuje się codziennie przez co najmniej godzinę gotowaniem i pracami domowymi – dla porównania, wśród mężczyzn odsetek ten wynosi jedynie 34%. Zróżnicowanie między płciami jest większe wśród par bez dzieci niż wśród par z dziećmi. Nierówności w zakresie podziału czasu w domu rozciągają się także na czynności społeczne, chociaż dzieje się to w zakresie mniejszym niż w wielu innych państwach członkowskich. Mężczyźni częściej niż kobiety uczestniczą w zajęciach sportowych, kulturalnych i rekreacyjnych poza domem. Kobiety natomiast częściej niż mężczyźni uczestniczą w wolontariacie lub działalności charytatywnej^[4][5].