Wojciech Kajtoch

Wojciech Kajtoch, fot. Andrzej Walter (2013)
Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	19 kwietnia 1957 Kraków
Doktor habilitowany nauk humanistycznych
Specjalność: socjolingwistyka
Alma Mater	Uniwersytet Jagielloński
Habilitacja	13 października 2009 – językoznawstwo Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
Strona internetowa

Wojciech Kajtoch (ur. 19 kwietnia 1957 w Krakowie) – polski literaturoznawca, językoznawca i prasoznawca, poeta, krytyk literacki, specjalista w dziedzinie polskiej literatury współczesnej i literatury fantastyczno-naukowej.

Życiorys

Syn krytyka i pisarza Jacka Kajtocha i poetki Anny Kajtochowej. W 1980 ukończył polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim^[1]; także absolwent Wyższych Kursów Literackich przy Instytucie Literackim im. Gorkiego w Moskwie (1987). W 1991 r. obronił doktorat na rusycystyce Uniwersytetu Warszawskiego, 13 października 2009 roku uzyskał habilitację w Instytucie Języka Polskiego PAN^[1] w Krakowie. Długoletni licealny nauczyciel języka polskiego oraz pracownik krakowskiego Ośrodka Badań Prasoznawczych.

Pracował w Instytucie Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej UJ, gdzie od 2013 do 2018 roku kierował Zakładem Semiotyki i Historii Mediów Popularnych. Od 2023 na emeryturze. W latach 2012–2018 pełnił funkcję redaktora naczelnego „Zeszytów Prasoznawczych”, po rezygnacji Walerego Pisarka^[2].

Od 1976 zajmuje się krytyką literacką. Współpracował m.in. z krakowskimi: „Studentem”, „Pismem Literacko-Artystycznym”, „Życiem Literackim”, „Końcem Wieku”, częstochowską „Galerią”; pisywał w prasie alternatywnej (np. lubelska „Ulica Wszystkich Świętych”). Był redaktorem krakowskiego almanachu literackiego „Proza, proza, proza…” (pierwsze 4 tomy: 1995, 1996, 1997, 1998). Jako językoznawca zajmuje się językami subkultur młodzieżowych (np. metalowców); jako prasoznawca – językiem prasy alternatywnej i tabloidów m.in. rozwijając metodę językowej, leksykalnej, ilościowej analizy zawartości; jako krytyk i literaturoznawca – powieścią i poezją polską okresu PRL i późniejszą, kulturą popularną oraz fantastyką naukową, zwłaszcza autorstwa braci Strugackich. Poświęcił im monografię „Bracia Strugaccy (zarys twórczości)” (1993), w 2003 roku wydaną po rosyjsku i włączoną do XII tomu ich „Dzieł zebranych”^[3].

W lutym 2024 roku ukazał się numer „Naukowego Przeglądu Dziennikarskiego” (2023/4) poświęcony jego twórczości.

Wybrane publikacje

• Rozstrzelane kukły, Kraków 1992 (poezje)
• Bracia Strugaccy (zarys twórczości), Kraków 1993, Universitas ISBN 83-7052-106-1 (tł. na rosyjski: Brat’ja Strugackije. Oczerk tworczestwa, Donieck-Moskwa 2003, 2004, 2008, Izdatiel’stwo Stalkier)
• Wstęp do „Przenicowanego świata” Arkadija i Borisa Strugackich, Kraków 1994, wyd. Text ISBN 83-86050-02-0
• Moje spotkanie z „Kandydem” Woltera, Kraków 1994, wyd. Text ISBN 83-86050-01-2
• Lagry i łagry - problematyka obozowa w IV klasie LO (Tadeusz Borowski, Gustaw Herling-Grudziński, Aleksander Sołżenicyn), Kraków 1994, wyd. Text ISBN 83-86050-03-9
• Presymbolizm, symbolizm, neosymbolizm… Rzecz o czytaniu wierszy, Kraków 1996, wyd. WOM ISBN 83-86671-31-9
• Świat prasy alternatywnej w zwierciadle jej słownictwa, Kraków 1999, wyd. WUJ ISBN 83-233-1233-8
• Doba. Wiersze i proza, Kraków 2003, Wydawnictwo i Drukarnia Towarzystwa Słowaków w Polsce ISBN 83-89186-52-7
• Językowe obrazy świata i człowieka w prasie młodzieżowej i alternatywnej, t.1–2, Kraków 2008, wyd. WUJ ISBN 978-83-233-2514-7 (t.1), ISBN 978-83-233-2515-4 (t. 2)
• Władysława Terleckiego trylogia o powstaniu styczniowym (Spisek, Dwie głowy ptaka, Powrót z Carskiego Sioła), Częstochowa 2009, Wydawnictwo Literackie Li-Twa ISBN 978-83-927979-5-1
• O prozie i poezji. Wybór szkiców i esejów z lat 1980-2010, Częstochowa 2011, Wydawnictwo Literackie „Li-Twa” ISBN 978-83-929522-7-5
• Szkice polonistyczno-rusycystyczne, Olsztyn 2015, Centrum Badań Europy Wschodniej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie ISBN 978-83-61605-38-6
• Szkice o fantastyce, Stawiguda 2015, wyd. Solaris ISBN 978-83-7590-225-9
• Listy z Moskwy. Powieść epistolarna, Kraków 2015, wyd. Aureus, ISBN 978-83-60741-76-8
• Bracia Strugaccy, Stawiguda 2016, wyd. Solaris, ISBN 978-83-7590-248-8
• Szkice językoznawczo-prasoznawcze, Kraków 2016, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, ISBN 978-83-233-4095-9
• Osiem szkiców o dziełach kultury popularnej, dawnych i współczesnych, Kraków 2019, IDMiKS UJ i Wydawnictwo ToC, ISBN 978-83-953785-0-8^[4]
• Solâris - Sarakš, Krakov - Moskva : stat’i i očerki o fantastike i na drugie temy, 2020, Arkanar : Metagom^[5]
• Mierzeja i inne wiersze, Kraków 2020, wyd. Aureus, ISBN 978-83-65765-36-9
• Wykład wykładu. Rzecz o mowie noblowskiej Olgi Tokarczuk / The Lecture about Lecture. On Olga Tokarczuk's Nobel Speech, Kraków 2021, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, ISBN 978-83-233-4979-2
• TOS↔LIAZ. Leksykalna ilościowa analiza zawartości jako metoda rekonstrukcji tekstowego obrazu świata. Analizy i problemy, Kraków 2022, IDMiKS UJ i Wydawnictwo ToC, ISBN 978-83-66492-18-9
• Stare i nowe szkice o fantastyce, Stalker Books, Olsztyn 2023, ISBN 978-83-67223-31-7

Opracowania

• Jest taki wiatr… antologia, Warszawa 1989, Krajowa Agencja Wydawnicza ISBN 83-03-02630-5
• Proza, proza, proza… (opowiadania, fragmenty, eseje, notatki), tom 1, 2, 3, 4 Kraków 1995, 1996, 1997, 1998, Związek literatów Polskich - Oddział w Krakowie, ISBN 83-901299-9-X (1. 1), ISBN 83-86775-17-3 (t. 2), ISBN 83-86775-29-7 (t. 3), ISBN 83-86775-44-0 (t. 4)

Przypisy

Bibliografia

• BeataB. Traciak BeataB., Taki ze mnie »Wańka-wstańka«. Wywiad z dr hab. Wojciechem Kajtochem [online], www.wiadomosci24.pl, 12 marca 2012 [zarchiwizowane z adresu 2013-07-01] .
• Waldemar Kania: „Pisarze z Krupniczej, Informator biobibliograficzny”. Związek Literatów Polskich Oddział w Krakowie. ISBN 83-86775-78-5.
• Lech Przychodzki: „Humanista w sieci Historii”, „Obywatel” 2008 nr 1(39), s.46-48.
• Hasło osobowe w „Who is who w Polsce. Encyklopedia biograficzna z życiorysami znanych Polek i Polaków”. Zug 2002, Hubners blaues Who is who, t. 1-2 ss. 2304; tu: t.1 s 760-761.
• Hasło osobowe w: „2000 Outstanding Intellectuals of the 21-st Century”, Cambridge 2003.

Linki zewnętrzne

• Wojciech Kajtoch, [w:] encyklopediafantastyki.pl [dostęp 2020-05-04] .
• Profil w Polskiej Bibliografii Naukowej
• Dr hab. Wojciech Maciej Kajtoch, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2013-03-09] .