Witold Jan Urbanowicz
Państwo działania

 Polska

Data i miejsce urodzenia

27 marca 1905
Baku

Data i miejsce śmierci

11 sierpnia 1998
Gdynia

Profesor nauk technicznych
Specjalność: budownictwo okrętowe, projektowanie i architektura okrętów
Alma Mater

Technische Hochschule der Freien Stadt Danzig

Profesura

1966

Dyrektor
przedsiębiorstwo

Zjednoczenie Stoczni Polskich

Dziesięciotysięcznik MS Marceli Nowotko
Grób profesora Witolda Urbanowicza na cmentarzu Witomińskim

Witold Jan Urbanowicz (ur. 27 marca 1905 w Baku, zm. 11 sierpnia 1998 w Gdyni) – profesor Wydziału Budowy Okrętów Politechniki Gdańskiej. Prekursor i teoretyk na skalę światową architektury statków.

Życiorys

Herbu „Łabędź”. Siostra: Wanda, żona Jerzego Gerlicza (właściciela majątku Stemplew). Żona: Irena ze Słubickich. Dzieci: Olgierd i Bogdan[1].

Praca zawodowa

Absolwent Politechniki Gdańskiej w okresie międzywojennym (wtedy uczelni Wolnego Miasta Gdańska). Praktykę odbywał m.in. w stoczni w Saint-Nazaire (Francja), budującej właśnie transatlantyk Normandie. Do wybuchu II wojny światowej pracował w polskich przedsiębiorstwach armatorskich – „Żegluga Polska” i „Polbryt” w Gdyni, zajmując się tam projektami przebudowy ich statków i projektowaniem nowych (niezrealizowanych podówczas).

Został zmobilizowany do Marynarki Wojennej w sierpniu 1939 i uczestniczył w obronie Helu jako specjalista okrętowiec w Warsztatach Marynarki Wojennej w Helu. Po poddaniu się Helu uwięziony do marca 1940 r. w niemieckim obozie pod Gdańskiem. Zwolniony do pracy przymusowej w stoczniach gdyńskich zbiegł do GG i działał w konspiracji[2].

Jednym z bardziej znanych projektów, opracowanych przez prof. Urbanowicza, był niewprowadzony ostatecznie pod polską banderę statek pasażersko-drobnicowy dla „Polbrytu”, mający zastąpić starą „Warszawę” (pierwszy polski statek handlowy tego imienia). Był to pierwszy projekt statku tego rodzaju w dziejach polskiego okrętownictwa. Jest szczegółowo opisany w książce profesora pt. Transatlantyki. O mały włos starą polbrytowską „Warszawę” zastąpiłaby w roli pierwszego statku nazwanego imieniem stolicy Polski – amerykańskiej budowy 4321-tonowa, jednokominowa „Warszawa” spod flagi holenderskiego armatora NASM (czyli HALu), jedyny statek owego armatora noszący polską nazwę zapisaną w języku oryginału. O przejęcie tego statku pod polską banderę starało się krakowskie przedsiębiorstwo żeglugowe „Sarmacja”. Niedoszła druga „Warszawa”, zbudowana w Alblasserdam w Holandii, ostatecznie trafiła pod znak Kriegsmarine, jako jej jednostka pomocnicza o nazwie „Ostwind” (potem „Bolkoburg”). Ciekawe jest to, że dziejopis wszystkich niemieckich okrętów wojennych XIX i XX wieku – Erich Groener – umieścił „Bolkoburg” tylko w spisie jednostek nieomawianych w skróconej wersji swojego dzieła o niemieckich okrętach[3].

Po II wojnie światowej i powrocie Pomorza Gdańskiego do Polski zaczął pracę w tworzącym się tam polskim przemyśle stoczniowym. W 1945 r. został pierwszym dyrektorem naczelnym, a następnie dyrektorem technicznym Zjednoczenia Stoczni Polskich. W 1950 r. utworzył resortowy instytut naukowo-badawczy – Morski Instytut Techniczny (przemianowany w 1951 r. na Instytut Morski).

W pierwszej połowie lat sześćdziesiątych XX wieku prof. Urbanowicz był członkiem zespołu projektującego duży, około 23 000-tonowy statek pasażerski „Polonia II”, pomyślany jako sukcesor starzejącego się „Batorego”. Projekt ten stanowił w 1965 roku najpełniejsze techniczno-ekonomiczne opracowanie koncepcji nowoczesnego „pasażera” w Polsce[4].

Z jego inicjatywy rozwinęła się nowa dyscyplina – architektura okrętów, a Politechnika Gdańska jako pierwsza uczelnia w świecie kształciła kadrę w tej specjalności, wykształcając na przełomie lat 50. i 60. XX w. polską szkołę w tej dziedzinie. Z udziałem prof. Urbanowicza powstała np. znana seria „dziesięciotysięczników” (pierwszy z serii, m/s „Marceli Nowotko”, zwodowany został w 1955 r.).

Autor nowatorskiej na skalę światową publikacji Architektura okrętów (Gdynia, Wydawnictwo Morskie, wyd. 1 – 1959, wyd. 2 (zm. i poszerz.) – 1965; nakł. 10 300 egz.). Praca Profesora została wydana także po rosyjsku w ówczesnym Związku Radzieckim. Informowało o tym „Morze” z maja 1970 roku. Później okazało się, że książkę wydano tam bez zgody autora.

W 1958 był w gronie założycieli TPCMM (Towarzystwa Przyjaciół Centralnego Muzeum Morskiego).

Pochowany na cmentarzu Witomińskim (kwatera 57-17-9)[5].

Publikacje Witolda Urbanowicza

  • Architektura okrętów, wyd. 1, Gdynia 1959,
  • Architektura okrętów, wyd. 2 (zm. i poszerz.), Gdynia 1965[6]
  • Witold Jan Urbanowicz: Transatlantyki: zarys ich dziejów i techniki. Wyd. 1. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1977. OCLC 4806806.

Przypisy

  1. Stemplewskie drogi przez wieki 2012 ↓, s. 13–44.
  2. Kadry morskie Rzeczypospolitej, t. 2,Polska Marynarka Wojenna. Część. I, Korpus oficerów 1918-1947, Wyższa Szkoła Morska, Gdynia 1996.
  3. Urbanowicz 1977 ↓, s. 207.
  4. Urbanowicz 1977 ↓, s. 221–224.
  5. http://gdynia.artlookgallery.com/grobonet/start.php?id=detale&idg=68467&inni=0&cinki=5 [dostęp 2019-05-11]
  6. Witold Urbanowicz w Katalogu Biblioteki Narodowej.

Bibliografia

  • Stemplewskie drogi przez wieki: 600 lat Stemplewa ; 30 lat SOSW. Piotr Wawrzyniak (red). Stemplew: 2012, s. 13–44. ISBN 978-83-62081-46-2. OCLC 883564871. (pol.).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.