generał-major | |
Data i miejsce urodzenia |
26 grudnia 1726 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
15 stycznia 1783 |
Przebieg służby | |
Lata służby |
1775–1783 |
Siły zbrojne | |
Jednostki |
1 Regiment Milicji z New Jersey |
Stanowiska |
głównodowodzący Północnego Departamentu Armii Kontynentalnej |
Główne wojny i bitwy |
William Alexander, również lord Stirling (ur. 26 grudnia 1726 w Nowym Jorku, zm. 15 stycznia 1783 w Albany) – amerykański kupiec i oficer szkockiego pochodzenia. Służył jako sekretarz generała Williama Shirleya w trakcie wojny o panowanie w Ameryce Północnej, zaś podczas wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych był oficerem Armii Kontynentalnej, a następnie głównodowodzącym Północnego Departamentu Armii Kontynentalnej.
Życiorys
Dzieciństwo i młodość
William Alexander urodził się 26 grudnia 1726 roku w Nowym Jorku jako syn szkockiego prawnika-jakobity Jamesa Alexandra[1] oraz Mary Sprat (primo voto Provoost), bogatej wnuczki burmistrza Nowego Jorku Johannesa de Peystera zajmującej się kupiectwem[2][3]. „Billie”, jak nazywała go rodzina, wychowywał się w domu matki przy Pearl Street, a następnie w posiadłości przy skrzyżowaniu Beaver Street i Broad Street[2].
Dzięki kupieckiej zaradności matki miał szansę na solidną edukację – największe umiejętności przejawiał w matematyce[3], jednakże opanował również tajniki technik obmiaru terenu, polityki, strategii, astronomii oraz handlu[4]. Nie wiadomo, czy uczęszczał do którejś z założonych przez ojca szkół – wolnej szkoły finansowanej przez rodzinę Morrisów lub Latin High School[4]. Najprawdopodobniej pierwsze nauki pobierał prywatnie[4]. Choć nigdy nie ukończył szkół wyższych zgłębił arkana prawa przy boku ojca, wraz z przyszłym szwagrem i przyszłym gubernatorem New Jersey Williamem Livingstonem[4].
Kariera w handlu
Od lat 40. XVIII wieku zajmował się handlem, stopniowo budując własne, niezależne od rodziców, imperium kupieckie, nie zaprzestając wszakże pracy w kantorze matki[5]. Głównym zajęciem była dystrybucja towarów przybywających z Anglii[5]. W roku 1748 stworzył spółkę z Johnem Stevensem, angażując się w obrót towarów wojskowych u kresu wojny o sukcesję austriacką[5]. Nie stronił od handlu niewolnikami[6]. Jego przekonania w tej kwestii może zilustrować fakt, że po rewolcie niewolników w 1741 roku wspierał działania prokuratora generalnego Richarda Bradleya w skazaniu na powieszenie i spalenie wielu zaangażowanych w bunt[6].
Był również oddany sprawom wojskowym, piastując funkcję kapitana kompanii nowojorskiej milicji[7]. Do jego obowiązków należało musztrowanie i trenowanie swoich ludzi[7].
W 1752 roku odziedziczył po przyrodnim bracie Davidzie Provooscie ziemię w Esopus[5]. Zakupił również 1/16 udziału w Hardenbergh Patent[5].
W tym samym roku dołączył do „Klubu Wigów”, stowarzyszającego młodych ludzi o poglądach republikańskich (wśród członków znaleźli się m.in. William Livingstone, John Morin Scott oraz William Peartree Smith)[7]. Klub spotykał się w tawernie King’s Arms, gdzie pito zdrowie Olivera Cromwella i tworzono manifesty[7]. Prócz tego wydawał gazetę zatytułowaną „The Independent Reflector”, piętnującą „bigoterię, uprzywilejowaną pozycję kleru, tyranię, uległość i nieuczciwość na stanowiskach publicznych” jak również dominację anglikanów w Ameryce[7].
„Parostwo” i działalność polityczna
W lipcu 1754 roku William, w zastępstwie chorującego na podagrę ojca, udał się do Albany na kongres kolonialny[8].
Zimą tego samego roku dzięki jego wstawiennictwu został sekretarzem gubernatora prowincji Massachusetts Bay Williama Shirleya[3][9]. W tym samym czasie awansował również na majora nowojorskiej milicji[9]. Shirley skorzystał z kupieckich koneksji Williama, organizując wyprawę mającą odbić Fort Niagara z rąk Francuzów[10]. Zadaniem sekretarza była aprowizacja, transport oraz zapewnienie materiałów do budowy fortyfikacji[10]. Alexander towarzyszył nowemu mocodawcy podczas wyprawy, jednakże ta zakończyła się klęską pod Fortem Oswego, w efekcie przynosząc kres wojskowej kariery oraz kadencji gubernatorskiej Shirleya[11].
Mimo że 8 maja 1758 roku zmarł jego ojciec, Alexander w lipcu tegoż roku udał się wraz z Shirleyem do Anglii[12]. Gubernator został wezwany, by wytłumaczyć się z nieudanej ekspedycji[13][3], a młody sekretarz bronił go przed trybunałem[1].
Pozostał tam przez kilka kolejnych lat, poznając wielu wpływowych ludzi i starając się pozyskać tytuł szlachecki[3] oraz miejsce w Izbie Lordów[1]. Z tego powodu utrzymywał, iż jest spadkobiercą Henry’ego Alexandra, 5. hrabiego Stirling (tytuł wygasł po jego śmierci w 1739 roku)[3]. 24 marca 1759 roku szkocki trybunał parów wydał wyrok zatwierdzający Alexandra jako najbliższego żyjącego męskiego potomka hrabiego Stirling[3][14]; identyczną decyzję wydała szkocka Izba Lordów[15]. Do oficjalnego przyznania tytułu nie doszło, jako że petycję odrzuciła angielska Izba Lordów[3][16].
W październiku 1761 roku ruszył w powrotną podróż do Ameryki na pokładzie statku „Alcide”[17]. Powodem było fiasko „szlacheckiej eskapady”, śmierć matki oraz tęsknota za rodziną i przyjaciółmi[17]. W Nowym Jorku został gorąco powitany, a jego bliscy tytułowali go „lordem Stirling”, mimo wątpliwego doń prawa[18]. Tytuł miał mu towarzyszyć do końca życia i był bez uszczypliwości używany nawet przez zajadłych republikanów w rodzaju Jerzego Waszyngtona[19][18].
Po powrocie William porzucił pracę w kantorze handlowym matki i na portowym nabrzeżu – dzięki majętnościom odziedziczonym po rodzinach żony i swojej wartym przeszło 100 tysięcy funtów nabył 584 akry ziemi w Basking Ridge i rozpoczął budowę dworku, starając się naśladować życie angielskiego dżentelmena[3][20].
Poza hodowlą krzewów winnych i ogrodnictwem, zajmował się pisaniem listów do wysoko postawionych osób, doradzając różne strategie mające przynosić Wielkiej Brytanii zyski[21]. W 1762 roku w liście do przyszłego premiera, hrabiego Bute zaoferował się przyjąć pozycję poborcy myt w Nowym Jorku[21]. Rok później doradzał hrabiemu Shelburne rozwiązania mające uregulować handel morski w koloniach[22].
Działał również w różnych ciałach lokalnych – zasiadał w radach kolonii Nowy Jork i New Jersey[3], radzie zarządców w East Jersey, jak również trybunale ds. sądzenia piratów[22]. Prócz tego gubernator Nowego Jorku mianował go komendantem Niezależnej Kompanii Grenadierów, składającej się z miejskiej milicji[22]. Wspierał również kariery bliskich znajomych, rekomendując ich na liczne stanowiska[23]. Zaskarbił sobie również przyjaźń gubernatora New Jersey Williama Franklina[24]. Działał również dla dobra Basking Ridge – na własny koszt zajmował się reperacją okolicznych dróg[25]. W 1767 roku w Basking Ridge powstała loża masońska, której Stirling został wielkim mistrzem[25].
Alexander skrytykował uchwalone w maju 1765 roku przez brytyjski rząd „Akty Nawigacyjne”, uważając, iż będą miały szkodliwy wpływ na amerykański handel[26]; nie przybył jednak na zjazd rady New Jersey, który odbył się 6 listopada z polecenia gubernatora Franklina, a mający odnieść się do nadmienionej regulacji[26]. Poproszony listownie o umotywowanie swojego zachowania, tłumaczył, iż zatrzymały go „bóle reumatyczne w każdej kończynie i stawie”[26]. Pomimo że pozostał przeciwny regulacjom prawnym uchwalanym przez koronę, a dotyczącym amerykańskiego handlu, nie sprzeciwiał się wszystkim aktom – w 1767 roku optował by rada Nowego Jorku przychylnie odniosła się do ustawy o obowiązku kwaterowania „czerwonych kurtek”[27].
Problemy finansowe
Niedługo po powrocie do Ameryki Stirling zaczął mieć problemy z pieniędzmi[25]. Wynikało to po części z zainwestowania całej niemal fortuny w ziemię oraz wszelkiego rodzaju przedsiębiorstwa wytwórcze i wydobywcze (folusze, tartaki, kopalnie żelaza), dostarczające niewielkich zysków[25]. Odpowiedzią na powyższe problemy były nieudane próby odzyskania funduszy, które sam pożyczył, inwestowanie w niesprawdzone przedsiębiorstwa i szalone życie ponad stan, generujące coraz większe zadłużenie[28].
W 1768 roku Stirling został sądownie oskarżony przez swoich byłych partnerów handlowych – Petera Van Burgha Livingstona i Lewisa Morrisa – o niepodzielenie się zyskami z działalności zaopatrzeniowej dla armii podczas wyprawy na Fort Niagara[28]. Stirling powoływał się na konieczność łożenia „wielkich sum na cel utrzymania koneksji jakie nawiązał” w celu prowadzenia działalności[28]. Sprawa ugrzęzła w trybunale i nie została rozpatrzona z korzyścią dla żadnej ze stron, a jej kres przyniósł wybuch wojny[29].
Tego samego roku Stirling postanowił sprzedać 150 akrów ziemi nad Penobscot oraz Castine, które wchodziły w skład nadania jakie otrzymał jego imiennik, 1. hrabia Stirling w 1631 roku[29]. W świetle nieuznania tytułu szlacheckiego przez Izbę Lordów, Rada Koronna oraz sąd generalny prowincji Massachusetts 19 grudnia 1769 roku uznały przedsięwzięcie za nielegalne i sprzedaż spaliła na panewce[30].
Stirling zaangażował się w wydobycie i obrót żelazem w New Jersey[30]. W 1767 roku wraz z Jamesem Andersonem i Benjaminem Cooperem zakupił udziały w Hibernia Iron Works[30]. Koszty podtrzymania wydobycia okazały się wyższe niż zyski i dość szybko Stirling zadłużył się na sumę 125 funtów u dostawcy Williama Neilsona[30]. Z kolejnymi latami sytuacja nie poprawiała się ze względu na koszta operacji oraz niską cenę sprzedaży towaru i ostatecznie Stirling był winny łączną kwotę 5500 funtów Neilsonowi oraz ojcu Coopera, Danielowi[30]. Ze względu na niewypłacalność Sitrlinga młodszy z panów Cooperów zaczął – z poparciem lokalnego szeryfa – wyprzedawać aktywa kopalni[30]. W tym samym roku o zawierzone pieniądze zaczął się ubiegać Samuel Ogden, który wyprzedał piece hutnicze oraz urobek[31]. Stirling nie chciał odstąpić od pomysłu obrotu żelazem i nawet podczas wojny interesował się jej działaniem, lecz ostatecznie w 1780 roku wydzierżawił ostatni piec na rzecz Johna Jacoba Faesha[32].
Sytuacja finansowa na początku 1772 roku wydawała się na tyle opłakana, iż Stirling postanowił odsprzedać część swoich ziem w loterii[32]. Pomimo sceptycyzmu wielu co do takiej formy działań udało mu się nakłonić licznych ludzi o nieposzlakowanej opinii do przyjęcia stanowisk „menedżerów” sprawujących opiekę na przedsięwzięciem[32]. Stirling wydrukował 12275 losów zakładając, że przyniesie mu to zysk ok. 49 tysięcy funtów[33]. Pomimo ogromnego zaangażowania i licznych reklam drukowanych w gazetach nagłaśniających kampanię w latach 1772–73, sprzedanych zostało tylko 4510 losów przynosząc stratę 3938 funtów[33]. Wobec takiego obrotu sytuacji Stirling był zmuszony odwołać loterię i zwrócić pieniądze[33].
Po tym przedsięwzięciu długi samozwańczego lorda urosły do poziomu 50 tysięcy funtów[33]. Przyjaciel i doradca finansowy, Hugh Wallace, radził w 1774 roku, aby Stirling przekazał najważniejsze elementy swojej fortuny zaufanym ludziom i zgromadził fundusze na spłatę długów poprzez wyprzedaż reszty[33]. Stirling nie zgodził się na taki ruch i w efekcie dobra ruchome z jego dworku zostały zajęte i sprzedane w serii aukcji publicznych[34].
Wojna o niepodległość
W 1775 roku spodziewano się, iż opowie się za koroną, lecz zaskoczył wszystkich stając po stronie patriotów[3][35]. Być może wpływ na to miał fakt ogromnego zadłużenia i niechęci jaką żywił do angielskiej Izby Lordów[36]. Jego zapał dla sprawy spowodował, iż porzucił kompanię wszelkich lojalistów, a nawet zaczął prześladować gubernatora Nowego Jorku, Williama Franklina[35]. W efekcie pozbawiono go wszystkich tytułów, jednakże udało mu się pozyskać patent pułkownika 1 Regimentu Milicji z New Jersey[3].
23 stycznia 1776 roku wraz z płk Eliasem Daytonem i 70 ludźmi zorganizował atak na brytyjski konwój morski[3]. Kongres Kontynentalny odpowiedział awansując go na brygadiera w marcu tego roku i oddelegowując do zarządzania obroną Nowego Jorku[3]. Alexander spędził kilka miesięcy na budowaniu fortów Lee i Washington, aż został zastąpiony przez gen. Jerzego Waszyngtona[3]. Obaj polubili się i Waszyngton mianował go dowódcą brygady w siłach gen. Israela Putnama[3].
Podczas bitwy na Long Island 27 sierpnia 1776 roku Alexander bronił prawej flanki patriotów siłami 1600 ludzi – udało mu się odeprzeć kilkukrotne ataki gen. Jamesa Granta[3]. Kiedy Brytyjczycy pojawili się niespodziewanie na tyłach, poprowadził kilka natarć dzięki czemu większej części jego sił udało się wycofać[3]. Sam poddał się gen. Leopoldowi von Heisterowi, jednak prędko został wymieniony[3].
Brał udział w potyczkach pod White Plains oraz Trenton, gdzie zablokował odwrót heskich najemników[3].
W lutym 1777 roku Alexander został awansowany na generał-majora[3]. W miesiąc później Waszyngton nierozważnie ulokował jego dywizję poza zasięgiem wsparcia pod Short Hills; w efekcie zdecydowanego ataku gen. Charlesa Cornwallisa, Alexander musiał się wycofać, tracąc 3 działa[3].
Dowodził swoją dywizją w starciach nad Brandywine i pod Germantown, a następnie pod Monmouth, po którym to starciu przewodniczył trybunałowi wojskowemu oskarżającemu Charlesa Lee o niesubordynację[19].
Jesienią 1778 roku dowiedział się o machinacjach płk Thomasa Conwaya, mających na celu zdyskredytowanie Waszyngtona i pozbawienie go stanowiska głównodowodzącego Armii Kontynentalnej; przekazał te informacje przełożonemu[19]. Waszyngton odpowiedział na ten akt lojalności mianując Alexandra dowódcą armii stacjonującej w Valley Forge, gdy udawał się do Filadelfii na obrady Kongresu[19].
9 sierpnia 1779 roku pod Paulus Hook dowodził siłami osłaniającymi odwrót płk Henry’ego Lee[19].
Waszyngton pokładał zaufanie w zdolności przywódcze Alexandra i w grudniu 1779 roku zaproponował mu objęcie dowództwa nad Południowym Departamentem Armii Kontynentalnej, jednakże ten odmówił, tłumacząc się słabym zdrowiem[19]. W konsekwencji został dowódcą Północnego Departamentu, którego kwatera główna znajdowała się w Albany[19][37]. Jego zasługą było stworzenie efektywnego systemu wywiadowczego[19].
W styczniu 1780 roku poprowadził źle zaplanowany atak na garnizon na Staten Island, jednak zrehabilitował się w czerwcu tego samego roku wspierając działania gen. Nathanaela Greene’a pod Springfield[19].
We wrześniu wszedł w skład trybunału, który skazał majora Johna Andrégo na karę śmierci za szpiegostwo[19][38]. André działał jako emisariusz pomiędzy naczelnym dowódcą brytyjskich sił zbrojnych w Ameryce, gen. Henry’em Clintonem, a gen. Benedictem Arnoldem, chcącym przejść na stronę Brytyjczyków i poddać fort West Point[38]. André został schwytany w cywilnym ubraniu, bez flagi parlamentariusza za liniami „patriotów”, wobec czego trybunał wojskowych uznał go za szpiega i skazał na śmierć przez powieszenie[38].
Przewlekła podagra zakończyła wojenne poczynania Alexandra w grudniu 1782 roku, jednakże pozostał w kwaterze głównej w Albany[39]. Pod koniec roku doznał ataku choroby – wysoka gorączka oraz niemożność utrzymania niczego w żołądku doprowadziły do odwodnienia[39]. Zmarł 15 stycznia 1783 roku[39]. Następnego dnia odbył się wojskowy pogrzeb, po czym szczątki złożono w grobowcu rodziny żony w Dutch Church, w Albany[39].
Rodzina
W 1748 roku Alexander pojął za żonę Sarah Livingstone, córkę Philipa Livingstone’a i siostrę przyszłego gubernatora New Jersey Williama Livingstone’a[40]. Do 1752 roku para doczekała się dwójki dzieci – córek Mary i Catherine[40].
Przypisy
- 1 2 3 Nelson 2003 ↓, s. 1.
- 1 2 Nelson 2003 ↓, s. 7.
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 Fredriksen 2006 ↓, s. 248.
- 1 2 3 4 Nelson 2003 ↓, s. 8.
- 1 2 3 4 5 Nelson 2003 ↓, s. 10.
- 1 2 Nelson 2003 ↓, s. 11.
- 1 2 3 4 5 Nelson 2003 ↓, s. 12.
- ↑ Nelson 2003 ↓, s. 14.
- 1 2 Nelson 2003 ↓, s. 16.
- 1 2 Nelson 2003 ↓, s. 18.
- ↑ Nelson 2003 ↓, s. 17-18.
- ↑ Nelson 2003 ↓, s. 29-30.
- ↑ Nelson 2003 ↓, s. 30.
- ↑ Nelson 2003 ↓, s. 38.
- ↑ Nelson 2003 ↓, s. 39.
- ↑ Nelson 2003 ↓, s. 40.
- 1 2 Nelson 2003 ↓, s. 42.
- 1 2 Nelson 2003 ↓, s. 43.
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Fredriksen 2006 ↓, s. 249.
- ↑ Nelson 2003 ↓, s. 43-44.
- 1 2 Nelson 2003 ↓, s. 46.
- 1 2 3 Nelson 2003 ↓, s. 47.
- ↑ Nelson 2003 ↓, s. 47-50.
- ↑ Nelson 2003 ↓, s. 48.
- 1 2 3 4 Nelson 2003 ↓, s. 51.
- 1 2 3 Nelson 2003 ↓, s. 49.
- ↑ Nelson 2003 ↓, s. 50.
- 1 2 3 Nelson 2003 ↓, s. 53.
- 1 2 Nelson 2003 ↓, s. 54.
- 1 2 3 4 5 6 Nelson 2003 ↓, s. 55.
- ↑ Nelson 2003 ↓, s. 56.
- 1 2 3 Nelson 2003 ↓, s. 57.
- 1 2 3 4 5 Nelson 2003 ↓, s. 58.
- ↑ Nelson 2003 ↓, s. 59.
- 1 2 Nelson 2003 ↓, s. 2.
- ↑ Nelson 2003 ↓, s. 62.
- ↑ Nelson 2003 ↓, s. 164.
- 1 2 3 Nelson 2003 ↓, s. 159.
- 1 2 3 4 Nelson 2003 ↓, s. 174.
- 1 2 Nelson 2003 ↓, s. 9.
Bibliografia
- John C. Fredriksen: Revolutionary War Almanac. Nowy Jork: Facts On File, Inc., 2006, s. 769, seria: Almanacs of American Wars. ISBN 0-8160-5997-7. (ang.).
- Paul David Nelson: The Life of William Alexander, Lord Stirling: George Washington’s Noble General. University of Alabama Press, 2003, s. 245. ISBN 0-8173-5083-7. (ang.).