Willa Gustawa Schreera

nr rej. A/269 z 19.11.1997[1]
Willa Gustawa Schreera, zwana obecnie Willą Quantum
Państwo	Polska
Miejscowość	Łódź
Adres	ul. Narutowicza 48
Typ budynku	willa
Styl architektoniczny	neorenesans
Architekt	Gustaw Landau-Gutenteger
Rozpoczęcie budowy	1893
Ukończenie budowy	1894
Pierwszy właściciel	Gustaw Adolf Schreer
Położenie na mapie Łodzi Willa Gustawa Schreera
Położenie na mapie Polski Willa Gustawa Schreera
Położenie na mapie województwa łódzkiego Willa Gustawa Schreera
51°46′18,01″N 19°27′57,43″E/51,771669 19,465953

Willa Gustawa Schreera, niekiedy Willa Quantum – willa mieszcząca się w Łodzi przy ulicy Narutowicza 48.

Historia

Gustaw Adolf Schreer kupił działkę przy ówczesnej ulicy Dzielnej w 1888 roku od Michała Kona i Bernarda Birencwela za 6 tysięcy rubli. Wkrótce po tym zwrócił się do władz w Piotrkowie Trybunalskim o wyrażenie zgody na budowę dwupiętrowej przędzalni, magazynu wełny, stajni, kantoru i kotłowni z kominem. Willa stanęła 5 lat później – budowa pałacu rozpoczęła się w 1893 roku, a zakończyła już w roku następnym. Świadczy o tym, między innymi, wkomponowany w posadzkę napis "SALVE 1894", co z łaciny oznacza "Witaj, bądź pozdrowiony".

Budynek wpisany jest do rejestru zabytków pod numerem A/269 z 19.11.1997^[1].

Opis architektoniczno-artystyczny

Schreer otrzymał pozwolenie na budowę jednopiętrowego budynku mieszkalnego z oficyną w 1893 roku. Autorem projektu architektonicznego był jeden z najwybitniejszych architektów w ówczesnych czasach na ziemiach polskich, Gustaw Landau - Gutenteger. Budynek został zaprojektowany w kształcie litery L. Całość jednoznacznie nawiązuje do stylistyki typowo neorenesansowej. Charakterystyczne dla tego budynku są boniowania w części parterowej oraz bogaty program zdobień na piano nobile. Dekoracjami fasady na I piętrze budynku wokół okien są ornamenty z rozetami i palmami, kobiece głowy, głowice korynckie. Balkon na I piętrze podtrzymywany jest przez wsporniki w formie spływów wolutowych, których zakończenie zdobią głowy lwów.

Własność

Stan willi przed remontem

Pierwotnie pałac był własnością jednego z łódzkich fabrykantów, Juliusza Gustawa Adolfa Ferdynanda Schreera. O właścicielu wiadomo niewiele, ożenił się z Gertrudą Małgorzatą z Bennichów, nazywaną przez wszystkich Bertą, owocem tego związku byli trzej synowie. Gustaw (bo tego imienia właśnie używał) Schreer był właścicielem niciarni parowej oraz przędzalni wełny z andyjskiego wigonia. Schreer pełnił również funkcję sędziego handlowego, a wraz z innymi łódzkimi przemysłowcami był współautorem pomysłu założenia Łódzkiego Automobil-Klubu. Jego fabryka w 1894 roku zatrudniała około 60 robotników, a liczba ta ciągle rosła. Gustaw Schreer zmarł w 1920 roku, później pałac był zamieszkiwany przez wdowę Bertę, a także syna Joachima, który nadal prowadził fabrykę po zmarłym ojcu.

Po zakończeniu II wojny światowej willę przejęły Zakłady Remontu Maszyn Przemysłu Włókienniczego. W praktyce oznaczało to spore zmiany we wnętrzach – na poddaszu stworzono pracownicze mieszkania, a w jednym z głównych salonów, utworzono świetlicę. Kolejnym użytkownikiem nieruchomości było Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Radzieckiej, które miało tu swoją siedzibę, a po 1898 roku utworzono tu Alliance Francaise – współpracujący z Uniwersytetem Łódzkim ośrodek nauki języka francuskiego.

W 2013 roku nieruchomość od miasta kupił prywatny inwestor, który postanowił przywrócić dawny blask nieruchomości^[2].

Remont

Poprzedni właściciele nie do końca dbali o to, by utrwalić zabytkowy charakter nieruchomości. Remonty prowadzone były niekonsekwentnie – wiele pomieszczeń zwyczajnie przebudowano, powiększono okna na poddaszu, remontów dokonywano jedynie doraźnie, nie uwzględniając przy tym jakości użytych materiałów, jak i samego wykonania.

W 2013 roku prywatny inwestor zakupił od miasta Łodzi nieruchomość i rozpoczął jej renowację, która trwała 2 lata. Wszelkie prace budowlane przeprowadzono z wysoką dbałością o detale architektoniczne. Udało się w całości odtworzyć elewację budynku, podwórze wyłożono oryginalną XIX wieczną kostką brukową, a nieruchomość ogrodzono stylowym parkanem. Podwórze zdobią liczne nasadzenia, m.in. dęby kolumnowe oraz cyprysiki nutkajskie. Istotną zmianą było także przywrócenie oryginalnego wykroju okien na poddaszu – dzięki ich ponownemu zmniejszeniu, budynek nabrał pierwotnych proporcji. Wyzwaniem było podjęcie prac konserwatorskich we wnętrzu budynku – lata zaniedbań, liczne kradzieże, doprowadziły do ich ruiny. W jednym z salonów wzrok przyciąga imitacja kominka z malowanym panneau oraz przeszklenia w bogato zdobionej boazerii, pełniące funkcje szafek.

Pokój berliński

Udało się odrestaurować między innymi tzw. pokój berliński, który posiada beczkowo sklepiony sufit, na którym znajduje się bogata sztukateria w postaci ornamentów roślinnych, rycerskich tarcz i hełmów. W pomieszczeniu tym zachowała się szafa przyścienna, która stanowi niejako element boazerii – pomiędzy bogato rzeźbionymi, przeszklonymi szafkami, jest miejsce na sofę – co przywodzi na myśl, że pomieszczenie to pierwotnie pełniło funkcję gabinetu czy też biblioteczki właściciela.

Hall na parterze i I piętrze wyłożono płytkami z wzorem charakterystycznym dla końca XIX wieku. Klatkę schodową, która nie posiadała żadnych oryginalnych dekoracji, wzbogacono stylizowanymi dekoracjami w postaci płycin naściennych, dodano również lampy, odtworzone w oparciu o zachowaną ikonografię^[3].

W odrestaurowanych wnętrzach znalazły się również zabytkowe meble oraz elementy wyposażenia, jak np. żyrandole.

Obecnie budynek stanowi siedzibę firmy Grupa Brokerska Quantum Sp. z o.o. oraz restauracji Quale.

Nominacje, wyróżnienia i nagrody

• 2016 - Laureat Konkursu "Zabytek Dobrze Utrzymany" Fundacji Ulicy Piotrkowskiej

Przypisy