Wilder Penfield
Ilustracja
Wilder Penfield w 1934 roku
Data i miejsce urodzenia

26 stycznia 1891
Spokane

Data i miejsce śmierci

5 kwietnia 1976
Montreal

Zawód, zajęcie

neurochirurg

Narodowość

amerykańsko–kanadyjska

Alma Mater

McGill University,
Montreal Neurological Institute,
Princeton University
University of Oxford, Merton College,
Johns Hopkins University,
Johns Hopkins School of Medicine

Pracodawca

McGill University,
Royal Victoria Hospital

Modele 3D korowych homunkulusów – zmysłowego i ruchowego – sporządzone na podstawie szkicu wykonanego przez Wildera Penfielda w latach 50. XX w.[1]

Wilder Penfield (ur. 26 stycznia 1891 w Spokane, zm. 5 kwietnia 1976 w Montrealu) – kanadyjski neurochirurg, współtwórca analizy transakcyjnej, członek Royal Society i 25 innych stowarzyszeń naukowych i zawodowych, wyróżniony tytułami doktora honorowego licznych uniwersytetów w Północnej Ameryce, Europie i Azji (m.in. Princeton, Oxford, McGill w Montrealu, również Warszawa), odznaczony wysokimi odznaczeniami (m.in. Medal Wolności (USA), francuska Legia Honorowa, brytyjskie Order of Merit i Order św. Michała i św. Jerzego)[2]. W 1959 r. został członkiem zagranicznym PAN[3].

Życiorys

Studiował na Princeton University i na University of Oxford, gdzie uczył się neuropatologii u Charlesa Scotta Sherringtona. Tytuł doktora medycyny otrzymał na Johns Hopkins University. Pracował na Wydziale Medycznym McGill University (od 1928) i w Royal Victoria Hospital przy McGill University w Montrealu. Założył Instytut Neurologiczny, którym kierował do odejścia na emeryturę w 1960 roku. W następnych latach napisał liczne cenione książki[2], m.in. wielokrotnie wznawianą The Torch. Hippocrates life on the island of Cos. A love story[4]. Ostatnią pracę (autobiografia No Man Alone) ukończył w 1976 roku (publ. 1977). Zadedykował ją – z miłością i wdzięcznością – swojej matce, która pomogła mu „widzieć świat, jakim jest”[uwaga 1])[2].

Badania padaczki i mapowanie mózgu

Jako neurochirurg zajmował się problemami leczenia padaczki i poszukiwał siedliska świadomości (używał też pojęcia dusza)[5].

W dzieciństwie był świadkiem cierpienia chorej na padaczkę siostry (Ruth), a po kilkunastu latach, w grudniu 1928 roku, wykonał operację jej mózgu – usunął bardzo duży nowotwór płata czołowego, który wnikał w głąb lewej półkuli mózgu (nie było możliwe usunięcie całości). Po trzech tygodniach od operacji Ruth czuła się doskonale, jednak najbliżsi spostrzegli, że straciła zdolność planowania i przewidywania konsekwencji własnych czynów[uwaga 2]. W maju 1930 roku ponowiły się ataki padaczki, spowodowane rozrastaniem się nowotworu. Po kolejnej operacji, wykonanej ostrożniej przez H. Cushinga (usunął tylko część guza), stan pacjentki poprawił się nieznacznie. Zmarła w 1931 roku[5].

Po śmierci siostry Penfield poznał w Niemczech nową technikę określania położenia ognisk padaczki (miejsc kory, które trzeba usunąć operacyjnie) – metodę elektrycznej stymulacji różnych punktów kory. Stwierdził, że technika nie tylko ułatwia chirurgiczną pomoc chorym – pozwala również badać np. ruchowe reakcje ludzi w czasie drażnienia określonych obszarów kory. Dzięki temu, że badania były wykonywane bez utraty świadomego kontaktu z operowanymi (znieczulenie miejscowe) mogli oni informować chirurga o swoich doznaniach, np. halucynacjach wzrokowych, węchowych, smakowych lub somatycznych[5].

Penfield dostrzegł w tym możliwość rozwiązania problemu mózg–ciało (zob. dualizm kartezjański). Mimo wieloletnich wytrwałych poszukiwań tak określonego celu nie udało mu się osiągnąć – wbrew oczekiwaniom argumenty przemawiające za „dualizmem” były coraz słabsze (np. chęć poruszenia ręką lub odezwania się może nie mieć nic wspólnego z wolną wolą). Wraz ze współpracownikami (m.in. Edwin Boldrey i Theodore Rasmussen[1]; zob. zespół Rasmussena) dokonał przełomowego mapowania powierzchni kory – było to pierwsze mapowanie, pozwalające odróżnić funkcje związane ze spostrzeganiem zmysłowym (sensoryczne) i motorycznością, osobno na każdej z półkul mózgu (dwa różne homunkulusy)[5][1].

Wybrane prace

  • Penfield W. Memory Mechanisms. AMA Archives of Neurology and Psychiatry 67(1952):178-198.
  • Epilepsy and Cerebral Localization: A Study of the Mechanism, Treatment and Prevention of Epileptic Seizures. Penfield, W., and Theodore C. Erickson. Charles C Thomas, 1941.
  • Epilepsy and the Functional Anatomy of the Human Brain. 2nd edition. Jasper, H., and Penfield, W. Little, Brown and Co., 1954. ISBN 0-316-69833-4
  • The Torch. Penfield, W. Little, Brown and Co.; 1960. ISBN 1-299-80119-6.
  • The Mystery of the Mind : A Critical Study of Consciousness and the Human Brain. Penfield, Wilder. Princeton University Press, 1975. ISBN 0-691-02360-3
  • No Man Alone: A Surgeon's Life. Little, Brown and Co., 1977. ISBN 0-316-69839-3.

Uwagi

  1. ↑ Przechowywała wieloletnią korespondencję z synem. Pisała listy niemal co tydzień, od chwili jego wyjazdu do Princeton (1909) do swojej śmierci w 1935 roku (z oryg. wersji dedykacji: to see things as they were)[2].
  2. ↑ Podobne objawy wystąpiły po podobnej operacji pacjenta, opisywanego jako Elliot. Antonio Damasio (autor m.in. książki Błąd Kartezjusza) sugerował, że trudności z podejmowaniem codziennych drobnych decyzji (np. dotyczących wyboru krawata lub przystawek, zamawianych w restauracji) są związane z przerwaniem połączeń między korą i układem limbicznym („mózgiem racjonalnym“ i „emocjonalnym”). Wcześniejsze emocje „etykietują” ludzkie wcześniejsze wybory jako dobre lub złe. Brak dostępu do etykiety utrudnia wszystkie wybory, wzbudza niepokój i niezdecydowanie[6][7] (zob. też Phineas Gage – znaczenie dla nauki).

Przypisy

  1. 1 2 3 Wilder Penfield, Edwin Boldrey, omatic Motor And Sensory Representation In The Cerebral Cortex Of Man As Studied By Electrical Stimulation, „Brain”, 60 (4), 1937, s. 389–443, DOI: 10.1093/brain/60.4.389 [dostęp 2021-10-19] (ang.).
  2. 1 2 3 4 This website was created and is maintained by family members of Eric Berne MD: Wilder Penfield Biography. Creator of Transactional Analysis and Author of Games People Play. [w:] Biografia w portalu, poświęconym pamięci Erica Berne’a [on-line]. Eric Berne Family Members at ericberne.com. [dostęp 2017-10-21]. (ang.).
  3. ↑ Penfield, Wilder, [w:] Członkowie Polskiej Akademii Nauk [online], PAN [dostęp 2021-10-19].
  4. ↑ Wilder Penfield: The Torch. Hippocrates life on the island of Cos. A love story (first published Little, Brown 1960, w formie Uniwersytet Michigan W formie cyfrowej 2008). McClelland & Stewart, 1968.
  5. 1 2 3 4 Święta choroba. W: Sam Kean (przekł. Adam Wawrzyński): Dziwne przypadki ludzkiego mózgu. Historie szaleństw i powrotów do zdrowia z neurochirurgami w roli głównej. Łódź: Wydawnictwo JK (oryg. Feeria Science), 2017, s. 265–296. ISBN 978-83-7229-647-4.
  6. ↑ Seks i kara. W: Sam Kean (przekł. Adam Wawrzyński): Dziwne przypadki ludzkiego mózgu. Historie szaleństw i powrotów do zdrowia z neurochirurgami w roli głównej. Łódź: Wydawnictwo JK (oryg. Feeria Science), 2017, s. 225–261. ISBN 978-83-7229-647-4.
  7. ↑ Michael Burke: The oceanic mind. A study of emotion in literary reading (praca doktorska). Middelburg: Amsterdam School for Cultural Analysis (ASCA) UvA-DARE (Digital Academic Repository), 2008.

Bibliografia

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.