Wiesław Majchrzak
Data i miejsce urodzenia

26 lipca 1929
Łódź

Data i miejsce śmierci

22 lutego 2011
Warszawa

Narodowość

polska

Alma Mater

Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie

Dziedzina sztuki

grafika, ilustracja

Epoka

Polska Szkoła Ilustracji

Ważne dzieła
  • Baśnie Grimmów 1956
  • Baśnie włoskie Italo Calvino, 1968
  • Walc panny Ludwiki, Hanny Januszewskiej, 1982
Odznaczenia
Medal Komisji Edukacji Narodowej
Nagrody
  • srebrny medal na Internationale Buchkunst-Ausstellung 1959 w Lipsku
  • Nagroda Prezesa Rady Ministrów 1975,
  • Medal Komisji Edukacji Narodowej,
Grób Wiesława Majchrzaka na Cmentarzu Komunalnym Północnym w Warszawie

Wiesław Majchrzak (ur. 26 lipca 1929 w Łodzi, zm. 22 lutego 2011 roku w Warszawie) – polski ilustrator, malarz, rysownik. Jeden z czołowych przedstawicieli Polskiej Szkoły Ilustracji. Mąż Bożeny Truchanowskiej-Majchrzak.

Życiorys

W 1948 roku ukończył Państwowe Liceum Artystyczne mieszczące się wówczas przy ulicy Myśliwieckiej 8 w Warszawie. W 1955 roku ukończył studia na warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych. Uzyskał dyplom z wyróżnieniem w pracowni prof. Tadeusza Kulisiewicza[1]. W tym czasie tworzył już artystyczny duet ze swoją żoną, Bożeną Truchanowską.

Bezpośrednio po studiach zajęli się odnawianiem fasad zabytkowych kamienic. Komponowali głównie sgraffito, na warszawskiej Starówce jak i na Starym Mieście w Lublinie, w Domie Złotnika[2]. Dzieło na wspomnianej kamienicy zostało nagrodzone, docenił je także konserwator starówki warszawskiej i lubelskiej, Mieczysław Kuzma, za którego wstawiennictwem małżeństwo otrzymało w Warszawie lokal, służący im za pracownię. Według wspomnień Bożeny Truchanowskiej, ich wspólny system pracy wyglądał następująco:

W pracowni się zmienialiśmy miejscami, raz ja rysowałam na dole, a Wiesław na antresoli, potem odwrotnie. Wiesław długo pracował, spóźniał się z terminami, czasem kilka miesięcy, (…) w istocie byliśmy domowymi wyrobnikami, którzy pod pachą przynosili swoje prace do wydawnictwa. (…) honoraria były dobre, biedy nie cierpieliśmy, a na dodatek czuliśmy się doceniani. Kochaliśmy to co robiliśmy[3].

W latach 60. i 70. z ich warsztatu zeszło wiele prac nagradzanych w Polsce i za granicą. Nagradzany również indywidualnie w wielu konkursach. Autor szaty graficznej książek, twórca serii kart pocztowych, ilustrator pism dziecięcych („Płomyczek”)[1]. W 1982 r. książka Walc panny Ludwiki H. Januszewskiej została wpisana na Listę Honorową IBBY (International Board on Books for Young People) w kategorii ilustrator[4]. Odznaczony m.in. Medalem Komisji Edukacji Narodowej[5].

Małżeństwo nie posiadało potomstwa a sam Majchrzak długo ukrywał swój biseksualizm. Związek z Truchanowską po wielu latach zakończył się, kiedy artysta wyprowadził się do swojego partnera[6].

Twórczość

Wedle Majchrzaka, twórczość ilustratorska to:

suma niczym nie skrępowanej wyobraźni plastycznej – wynik swobodnych poszukiwań formalnych i artystycznych[7].

Chociaż wiele tworzył ze swoją żoną i ich kompozycje ilustratorskie uzupełniały się, oboje zachowali jednak osobny styl. Twórczość Majchrzaka była bardziej graficzna i ornamentalna[8]. Artysta eksperymentował z tworzeniem kompozycji z kropek czarnego tuszu rysowanych piórkiem[3]. Inspiracje do pracy czerpał ze sztuki historycznej, przez co często właściwe rysowanie poprzedzały badania nad daną epoką, co określał mianem "rygoru":

Przez pojęcie "rygor" rozumiem po prostu dodatkowe warunki, które artysta musi spełnić. Tymi warunkami są: 1. jak najwyższa wartość artystyczna; 2. wnikliwe poznanie tekstu; 3. przerzucenie pomostu między wyobraźnią literata a czytelnika – inaczej przełożenie wizji literackiej na język plastyczny[7].

Wspólnie z żoną debiutowali w 1956 roku, tworząc ilustracje dla Baśni Grimmów wydanych przez Naszą Księgarnię. Cechowały się one nowoczesną kompozycją i mocnymi graficznie akcentami w deseniu ubiorów, zasłon itp. Inspirowane były XIX-wieczną grafiką i malarstwem niemieckim, co przejawiało się zwłaszcza w zastosowanej technice i delikatności konturu. Ilustracje te odznaczone zostały srebrnym medalem na IV Targach w Lipsku (Internationale Buchkunst-Ausstellung)[8].

Przykład czarno-białych ilustracji Majchrzaka widać w Portrecie Bacha z 1960 r., gdzie rysunki sprawiały wrażenie roztapiania się w tle, ocierając się niemal o nieczytelność. Pomagało to w budowaniu dystansu między treścią bajek o odległych dziejach a czytelnikiem.

Znacznie więcej sławy przysporzyły artyście ilustracje kolorowe, pełne drobiazgowych, wycyzelowanych detali, które nadawały baśniowego charakteru. Inspirowane sztuką witraży bądź średniowiecznymi i renesansowymi haftami, kompozycje oddawały historyzujący charakter zwłaszcza w takich dziełach jak Baśnie włoskie Calvino z 1968.

W kontraście do żywych barw ilustracji baśni, ilustracjom do poezji, np. Muzyki Pana Chopina Wandy Chotomskiej z 1978, nadawał subtelniejszych, stonowanych kolorów[8].

Osiągnięcia

Nagrody zdobyte wraz z Bożeną Truchanowską

  • 1959 – IBA (Internationale Buchkunst – Ausstellung), Lipsk (NRD), Srebrny Medal: za ilustracje do Baśni, J. i W. Grimm, Nasza Księgarnia
  • 1962 – Wystawa XV-lecie PRL, wyróżnienie
  • 1962 – PTWK, wyróżnienie za ilustracje do książki Mówiący dąb, G. Sand, wyd. Nasza Księgarnia
  • 1963 – IBA, Lipsk (NRD), wyróżnienie za ilustracje do książki Mówiący dąb, G. Sand, wyd. Nasza Księgarnia
  • 1963 – PTWK, Nagroda za ilustracje do książki Zamek Siedmiu Dębów, J.A. Zaremba, wyd. Nasza Księgarnia
  • 1964 – IBA, Lipsk (NRD) wyróżnienie za ilustracje do książki Zamek Siedmiu Dębów, J.A. Zaremba, Nasza Księgarnia
  • 1965 – PTWK, wyróżnienie za ilustracje do książki Podróże z Abrakadabrą, J. Ros, wyd. Nasza Księgarnia
  • 1965 – Wystawa Najpiękniejszej Książki Świata (Frankfurt n. M. NRF), wyróżnienie za ilustracje do książki Podróże z Abrakadabrą, wyd. Nasza Księgarnia
  • 1965 – VIII Biennale Sztuki (São Paulo), Złoty Medal – zbiorowy dla prac wystawionych przez wydawnictwo Nasza Księgarnia
  • 1975 – Wiesław Majchrzak wraz z Bożeną Truchanowską otrzymali wspólnie nagrodę Prezesa Rady Ministrów za osiągnięcia artystyczne w dziedzinie ilustracji książkowej dla dzieci i młodzieży

Nagrody indywidualne

  • 1955 – Ogólnopolska Wystawa Młodej Plastyki Arsenał, nagroda
  • 1954 – Nagroda za projekt i realizację sgraffito na elewacji domu w Lublinie przy ulicy Złotej 4
  • 1964 – PTWK, Wyróżnienie za ilustracje do Złoty Strąd, F. Fenikowski, wyd. Nasza Księgarnia
  • 1967 – PTWK, Wyróżnienie za ilustracje do Kuglarzy, J. Ollivier, wyd. Nasza Księgarnia
  • 1968 – PTWK, Nagroda za ilustracje do Baśni włoskich, I. Calvino, wyd. Nasza Księgarnia
  • 1969 – Nagroda Ministra Kultury i Sztuki;
  • 1971 – IBA, Lipsk (NRD) wyróżnienie za ilustracje do Baśni włoskich, I. Calvino, wyd. Nasza Księgarnia
  • 1973 – Medal Komisji Edukacji Narodowej za zasługi dla oświaty i wychowania
  • 1982 – Trzecie wyróżnienie Międzynarodowej Fundacji im. Christiana Andersena w Bolonii

Wystawy

  • 1964 – Wiedeń, Wystawa indywidualna ilustracji książkowej
  • 1984 – Kalisz, KMPiK, Wystawa indywidualna ilustracji książkowej[9]

Przypisy

  1. 1 2 Wspomnienie o Wiesławie Majchrzaku. Polska ilustracja dla dzieci. [dostęp 2011-04-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
  2. ↑ Złota 4 w Lublinie – Leksykon – Teatr NN [online], teatrnn.pl [dostęp 2020-10-18] (pol.).
  3. 1 2 Mistrzowie ilustracji: Bożena Truchanowska [online], nakanapie.pl [dostęp 2020-10-18] (pol.).
  4. ↑ Polskie książki na Liście Honorowej IBBY w kategorii: ilustrator. [dostęp 2011-04-01].
  5. ↑ Kto jest kim w Polsce 1989, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1989, str. 779
  6. ↑ Barbara Gawryluk, Ilustratorki, ilustratorzy. Motylki z okładki i smoki bez wąsów, Warszawa: Wydawnictwo Marginesy, 2019.
  7. 1 2 Ogólnopolska Wystawa Grafiki Książkowej, Warszawa: Zachęta Narodowa Galeria Sztuki, maj 1967, s. 3.
  8. 1 2 3 Anita Wincencjusz-Patyna, Stacja Ilustracja. Polska ilustracja książkowa 1950-1980. Artystyczne kreacje i realizacje, 2008.
  9. ↑ Katalog wystawy czerwiec 1984 „Galeria na piętrze” Klub Międzynarodowej Prasy i Książki w Kaliszu, KMPiK – KDA z. 3380

Bibliografia

  • Barbara Gawryluk, Ilustratorki, ilustratorzy. Motylki z okładki i smoki bez wąsów, Wydawnictwo Marginesy, Warszawa 2019
  • Anita Wincencjusz-Patyna, Stacja Ilustracja. Polska ilustracja książkowa 1950-1980. Artystyczne kreacje i realizacje, Akademia Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu, Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2008,
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.