Wierzbna
wieś
Ilustracja
Kościół w Wierzbnej
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Powiat

świdnicki

Gmina

Żarów

Liczba ludności (III 2011)

668[1]

Strefa numeracyjna

74

Kod pocztowy

58-130[2]

Tablice rejestracyjne

DSW

SIMC

0857210

Położenie na mapie gminy Żarów
Mapa konturowa gminy Żarów, blisko dolnej krawiędzi nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Wierzbna”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Wierzbna”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Wierzbna”
Położenie na mapie powiatu świdnickiego
Mapa konturowa powiatu świdnickiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Wierzbna”
Ziemia50°54′00″N 16°30′17″E/50,900000 16,504722[3]
Galeria: pałac, kościół
Pałac opata w Wierzbnej
Pałac opata w Wierzbnej
Pałac w Wierzbnej
Kościół w Wierzbnej
Biforia w kościele w Wierzbnej
Płyta nagrobna na kościele w Wierzbnej
Płyta nagrobna na kościele w Wierzbnej
Tablica na kościele w Wierzbnej
Brama do kościoła w Wierzbnej
Brama do kościoła w Wierzbnej

Wierzbna (niem. Würben) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie świdnickim, w gminie Żarów.

Podział administracyjny

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa wałbrzyskiego.

Historia

Najstarsza wzmianka o wsi pochodzi z dokumentu Henryka Brodatego z roku 1209 wystawionego dla opata klasztoru Panny Marii na Piasku – Witosława. Wymienieni są w nim najstarsi właściciele wsi: łac. comes Stephanus de Wirbna[uwaga 1] oraz comes Johannes de Wirbno et frater eius Nicolaus[uwaga 2]. Według obecnego stanu badań gród istniał już w XII w., ewentualnie na przełomie XII i XIII w., stąd zgodnie z dokumentem z roku 1209 identyfikuje się go z najstarszą siedzibą rodu panów z Wierzbna. Do rodziny należeli kolejno: Stefan zwany Starym (zm. 1241), Jan (1243–1266), Andrzej (1272–1307), bp wrocławski Henryk (zm. 1319). Wierzbnowie utracili wieś ok. poł. XIV w. W 1366 wzmiankowany był niejaki Konrad von Rohnau. W 1403 doszło do sprzedaży wsi cystersom z Krzeszowa przez Hansa von Rohnau.

Od 1859 do 1945 Wierzbna była własnością potomków księcia Augusta Hohenzollerna z jego związku z Karoliną Fryderyką Wichmann, nobilitowanej jako baronowa von Waldenburg[uwaga 3].

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[4]:

  • kościół par. pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, romański z pierwszej połowy XIII w. Pierwsza wzmianka o kościele pochodzi z 1283 r. Stylistycznie datowany jest na około 1230 rok. Przebudowany w końcu XVII wieku.
  • zespół pałacowy:
    • pałac, barokowy z drugiej połowy XVIII w., przebudowany pod koniec XIX w.; przeprowadzone w latach 1999–2000 badania archeologiczne wykazały, że w XIII w. w pobliżu kościoła stała murowana budowla. Mogła to być pierwotna rezydencja. Zniszczona została na przełomie XIII i XIV w. W pierwszej połowie XV w. niemal na tym samym miejscu powstała kolejna budowla. W początkach XVI w. doszło do przebudowy obiektu. Po utworzeniu w 1683 r. dwór przebudowano na okazałą rezydencję. W wyniku dodania do starego dworu dwóch skrzydeł powstało założenie pałacowe o kształcie podkowy. Około 1893 r. nastąpiła przebudowa pałacu w celu nadania mu odpowiedniego dla epoki standardu mieszkalnego. Po zakończeniu II wojny światowej majątek i pałac zajęła Armia Czerwona. Budynek pałacowy został wtedy zdewastowany. Po przejęciu dóbr podworskich przez PGR, pałac nie został zagospodarowany i w szybkim tempie niszczał. Od kompletnej ruiny uchroniła go decyzja o przekształceniu budowli na cele mieszkalne. W latach 60. XX wieku przeprowadzono pobieżny remont, w trakcie którego dokonano szeregu zmian w rozplanowaniu wnętrz. Nie powstrzymało to procesu degradacji budowli, która na przełomie wieków była już tylko zamieszkałą ruiną. Zimą 2002 r. kompleks pałacowo-parkowy nabyła Fundacja Zamek Chudów. W krótkim czasie zabezpieczyła zespół pałacowy ogradzając jego obszar oraz uporządkowała park, który pozostał ogólnodostępny
    • park, z drugiej połowy XVII w., XIX w.
    • ogrodzenie – mur z bramą, z drugiej połowy XVII w.
    • folwark – teren, z 1870 r.

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ komes Stefan z Wierzbna
  2. ↑ komes Jan z Wierzbna i jego ojciec Mikołaj
  3. ↑ Waldenburg to niemiecka nazwa Wałbrzycha

Przypisy

  1. ↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1465 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  3. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 146953
  4. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 173. [dostęp 2012-10-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].

Bibliografia

  • Rezydencje ziemi świdnickiej, zespół redakcyjny: W. Rośkowicz, S. Nowotny, R. Skowron, Świdnica 1997, s. 61
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.