Wielka Roztoka
Ilustracja
Widok z Radziejowej na dolinę Wielkiej Roztoki
Kontynent

Europa

Państwo

 Polska

Lokalizacja

Beskid Sądecki

Potok
Długość 9,63 km
Źródło
Wysokość

ok. 760 m n.p.m.[1]

Współrzędne

49°27′47″N 20°35′52″E/49,463056 20,597778

Ujście
Recypient Poprad
Miejsce

Rytro

Wysokość

ok. 345 m n.p.m.[1]

Współrzędne

49°29′20″N 20°40′57″E/49,488889 20,682500

Położenie na mapie gminy Rytro
Mapa konturowa gminy Rytro, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „źródło”, natomiast blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „ujście”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „źródło”, powyżej na prawo znajduje się również punkt z opisem „ujście”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „źródło”, powyżej na prawo znajduje się również punkt z opisem „ujście”
Położenie na mapie powiatu nowosądeckiego
Mapa konturowa powiatu nowosądeckiego, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „źródło”, natomiast w centrum znajduje się punkt z opisem „ujście”

Wielka Roztoka (Roztoczanka[2], Rytrzanka[3], Roztoka Wielka) – potok, lewobrzeżny dopływ Popradu[4] o długości 9,63 km[5].

Potok płynie w Beskidzie Sądeckim. Bierze swój początek z połączenia potoków Lajpcyk (Łajpcyk), Średni i Pod Dudłą, na wysokości ok 760 m n.p.m., których źródła znajdują się na wysokości ok. 1100 m, na stokach Małej Radziejowej, Złomnistego Wierchu Południowego i Złomnistego Wierchu Północnego (główny grzbiet Radziejowej). Płynie stąd w kierunku północno-wschodnim, a następnie wschodnim doliną ograniczoną od północy bocznym grzbietem odchodzącym od Wielkiej Przehyby (Wietrzne Dziury, Wdżary Wyżne, Połom), a od południa bocznym grzbietem Radziejowej (Jaworzyny, Przełęcz Maćkowska, Jaworzyna, Jastrzębska Góra). Dalej zasilany jest przez wody licznych potoków, m.in. Podstudnia, Borsudzyny (Szczecina), Bański Potok (Baniska). Po przepłynięciu 7 km łączy się z potokiem Mała Roztoka i pod nazwą Roztoczanka (Rytrzanka) na odcinku 2 km płynie przez Rytro (Wilkówka, Osiedle za szkołą, Mikuty) i uchodzi do Popradu uregulowanym odcinkiem.

W XIX wieku znajdowały się nad nim 2 młyny (przy granicy z Roztoką Ryterską). Na istniejącej do lat 80. XX wieku tzw. Młynówce (odchodzącej od potoku w miejscu tzw. tamy i płynącej przez centrum Rytra), do połowy XX wieku istniały też dwa młyny (p. Chmielaka i p. Lachnera). Obecnie z Młynówki pozostały niewielkie zachowane odcinki w centrum Rytra i na Piaskach. Działa natomiast uruchomiona w 1985 roku przy kościele mała hydroelektrownia.

Również dolina, którą płynie nosi nazwę doliny Wielkiej Roztoki. W nazewnictwie ludowym roztoką nazywa się rozwidlenie doliny, miejsce, w którym schodzą się dwa strumienie, a także po prostu dolinę czy wąwóz górski i płynący nim potok. Jest to nazwa pochodzenia słowiańskiego. W dolinie Wielkiej Roztoki odgrywa się akcja napisanego przez Marię Kownacką opowiadania dla dzieci Rogaś z Doliny Roztoki.

Przypisy

Bibliografia

  • Eugeniusz Pawłowski. Nazwy terenowe Rytra i okolic. [dostęp 2010-07-15].
  • M. Michałowicz-Kubal, G. Kubal. "Piwniczna Rytro Latem i zimą". Wydawnictwo Arete II. Piwniczna-Rytro-Targowiska 2003.
  • Plan Gminy Rytro. Skala 1:17 000. Studio TNP. Kraków.
  • Piwniczna Zdrój. Plan Miasta i gminy. 1:35 000. Wyd. Ilustrator Kraków 2002.
  • Beskid Sądecki. Mapa turystyczna 1:50 000. Wydawnictwo W i T. Piwniczna.
  • J. Leśniak, A. Leśniak. Encyklopedia Sądecka. Nowy Sącz 2000.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.