Wiśnia wonna
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

różowce

Rodzina

różowate

Rodzaj

śliwa

Gatunek

wiśnia wonna

Nazwa systematyczna
Prunus mahaleb L.
Sp. Pl.: 474 (1753)[3]
Synonimy
  • Cerasus mahaleb (L.) Mill.
  • Mahaleb vulgaris Takht.
  • Padellus mahaleb (L.) Vassilcz.
  • Padus mahaleb (L.) Borkh.
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

Zasięg
Mapa zasięgu

Wiśnia wonna, antypka (Prunus mahaleb L.) – gatunek z rodziny różowatych, tradycyjnie bywał i bywa opisywany jako przedstawiciel rodzaju wiśnia Cerasus[5]. Rośnie dziko w południowej Europie, południowo-zachodniej i środkowej części Azji i w Maroku[6][3]. Introdukowany rośnie w Europie Północnej, Ameryce Północnej i Południowej oraz w Australii[3]. W Polsce ma status zadomowionego gatunku obcego[5]. Spotykany jest w całym kraju, zwłaszcza jednak w województwach zachodniopomorskim, wielkopolskim i kujawsko-pomorskim[7].

Morfologia

Kwiaty
Owoce
Liście
Pokrój
Krzew lub drzewo z szeroką koroną, wysokości 3–10 m.
Liście
Drobne, połyskujące, kształtu okrągławego lub jajowatego, ostro zakończone.
Kwiaty
Koloru białego zebrane w baldachach po 3–12 sztuk.
Owoc
Pestkowiec o średnicy 8–10 mm, po dojrzeniu czarny. Miąższ otaczający nasiono cienki i bardzo kwaśny.

Zastosowanie

Gatunek uprawiany jako ozdobny. Posiada małe wymagania glebowe i jest odporny na mróz. W Polsce forma hodowana jako krzew ozdobny lub jako podkładka dla wiśni i czereśni. Szczepione na antypce dają formy karłowate. Z pędów antypki wyrabia się cybuchy do fajek, uchwyty do lasek, ozdobne pudełka. W krajach południowo-wschodniej Europy i w Turcji gatunek ten uprawiany jest jako roślina przyprawowa – nasiona po wysuszeniu i zmiażdżeniu stosowane są do wyostrzenia smaku wyrobów cukierniczych. Nasiona mają bardzo silny aromat przypominający zarówno gorzkie migdały, jak i wiśnie. Owoce są mało przydatne w celach kulinarnych, ponieważ w smaku są zbyt cierpkie i gorzkie; niekiedy bywają przerabiane na likier. Ponieważ wiśnia wonna zawiera kumarynę, znajduje czasem zastosowanie przy produkcji perfum[8].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-29] (ang.).
  3. 1 2 3 Prunus mahaleb L., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-02-08].
  4. ↑ Prunus mahaleb, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  5. 1 2 Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 53, ISBN 978-83-62975-45-7.
  6. ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-05].
  7. ↑ Adam Zając, Maria Zając (red.), Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce: dodatek, Kraków: Uniwersytet Jagielloński. Instytut Botaniki, 2019, s. 49, ISBN 978-83-956282-0-7, OCLC 1143739807.
  8. ↑ Jurke Grau, Reinhard Jung, Bertram Munker, Zioła i owoce leśne, Warszawa 1996: Świat Książki, s. 36, ISBN 83-7129-274-0.

Bibliografia

  • Rośliny użytkowe, Wiedza Powszechna, W-wa, 1966
  • Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.}
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.