W.H. Auden
Wystan Hugh Auden
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

21 lutego 1907
York

Data i miejsce śmierci

29 września 1973
Wiedeń

Zawód, zajęcie

poeta, pisarz

Narodowość

angielska

Alma Mater

Uniwersytet Oksfordzki

Rodzice

George Augustus Auden, Constance Rosalie Bicknell Auden

Małżeństwo

Erika Mann

Partner

Chester Kallman

Christopher Isherwood i W.H. Auden (1939)

W.H. Auden, właśc. Wystan Hugh Auden[1] (ur. 21 lutego 1907[1] w Yorku, zm. 29 września 1973[1] w Wiedniu[1]) – angielski poeta i pisarz[1]. Tworzył wiersze, dramaty i eseje[1]. Wraz z Christopherem Isherwoodem tworzył tzw. brechtowskie dramaty wierszem[2]. Jest autorem librett, m.in. do Żywota rozpustnika z 1951[2].

Życiorys

Urodził się w Yorku, wczesne dzieciństwo spędził w Birmingham. Od ósmego roku życia uczęszczał do szkół z internatem – w Surrey i Norfolk (Szkoła Greshama). Wychowywany w rodzinie anglikańskiej, jako kilkunastolatek porzucił wiarę.

Wykształcony w Oksfordzie[1], otrzymał niższy stopień naukowy (bakałarza) po trzech latach studiów. Następnie spędził rok 1928–1929 w Berlinie[1], gdzie uczył angielskiego. Tam zaczął wyrażać swój dotychczas skrywany homoseksualizm.

Po powrocie do Anglii uczył w szkołach dla chłopców. W tym okresie, pomiędzy 1930 a 1935 napisał najlepsze ze swych wczesnych wierszy miłosnych – This Lunar Beauty, Lay Your Sleeping Head, My Love, Fish in the Unruffled Lakes i Out on the Lawn I Lie in Bed. W 1935 ożenił się z Eriką Mann[1], córką Thomasa Manna – było to „papierowe małżeństwo”, mające na celu umożliwienie Erice opuszczenie Rzeszy – oboje małżonkowie byli osobami homoseksualnymi[3].

Auden, podobnie jak George Orwell, Pablo Neruda i Ernest Hemingway, wyjechał na hiszpańską wojnę domową, aby wspierać republikanów[1][2]. Wojnie tej poświęcił utwór Spain[2]. Już wcześniej był uważany za swoistego rzecznika środowisk lewicowo-liberalnych, ale nigdy nie wstąpił do partii komunistycznej. Przeżył tam wielkie rozczarowanie – po powrocie z Hiszpanii odciął się zupełnie od komunistów, odmawiał udziału w wiecach i prelekcjach.

W 1939 wyemigrował do Stanów Zjednoczonych[2][1]. Brał udział w II wojnie światowej jako pilot[1]. W 1946 otrzymał amerykańskie obywatelstwo. W USA związał się ze swoim studentem Chesterem Kallmanem, byli razem prawie czterdzieści lat. W Stanach w 1947 wydał kolejny zbiór poezji The Age of Anxiety[2], z który otrzymał nagrodę Pulitzera[2].

W 1948 powrócił do Europy, podróżując po wielu krajach, spędzając jednak najwięcej czasu we Włoszech i Austrii. W latach 1956–1961 był profesorem poezji na Uniwersytecie Oksfordzkim[1]. Zgodnie z tradycją, praca ta polega na wygłaszaniu nie więcej niż 3 wykładów rocznie i jest właściwie rodzajem stypendium umożliwiającego dostatnie i spokojne życie. W okresie swojej profesury Auden spędził w Oksfordzie nie więcej niż kilka tygodni. Dopiero w ostatnim roku swojego życia osiadł ostatecznie w Oksfordzie. Zmarł w Wiedniu 29 września 1973[1].

„Późny” Auden skoncentrował się na dłuższych utworach poetyckich, a poprzez rozległe lektury filozoficzne i teologiczne zbliżył się do chrześcijaństwa. Obok poezji tworzył także prace krytycznoliterackie i dramaty, współpracował również z muzykami.

Wiersze Audena na język polski tłumaczyli Stanisław Barańczak (m.in. 44 wiersze, Kraków 1994) oraz Leszek Elektorowicz, Anna Knight, Tomasz Paweł Röhrich, Jarosław Marek Rymkiewicz, Jan Rostworowski i Dariusz Sośnicki.

Wiersz Audena „Funeral Blues” został wykorzystany w filmie Cztery wesela i pogrzeb.

Twórczość

  • Christmas Oratorio (wiersze, 1932)
  • Look, Stranger (wiersze, 1936)
  • The Ascent of F6 (dramat wierszem, 1936)
  • Spain (1937)
  • New Year Letter (1940)
  • For the Time Being (1941–42) wyd. pol. Tym czasom, przeł. Stanisław Barańczak, Dialog 1992/12
  • The Sea and the Mirror (1942–1944) wyd. pol. Morze i zwierciadło, przeł. S. Barańczak, Kraków 2003
  • The Age of Anxiety (1944–1946)
  • Achilles' Shield (1955)

Wydania polskie

  • Ręka farbiarza i inne eseje, Państwowy Instytut Wydawniczy 1988, wybór Michał Sprusiński, Jan Zieliński, wstęp Jan Zieliński, wydanie I, stron 560, oprawa miękka z obwolutą, seria: Biblioteka Krytyki Współczesnej.
  • Liryki najpiękniejsze, Toruń: ALGO, 2001, wydanie pierwsze, stron 50, oprawa twarda, ISBN 83-88033-61-1.
  • Morze i zwierciadło, Kraków: Wydawnictwo a5, 2003, wydanie pierwsze, stron 72, oprawa miękka ze skrzydełkami, ISBN 83-85568-58-1.
  • 44 wiersze, Kraków, Wydawnictwo Znak 1994, wybór, przekład, wstęp i opracowanie Stanisław Barańczak, stron 192, oprawa miękka, seria: Biblioteczka Poetów Języka Angielskiego pod redakcją Stanisława Barańczaka, tom 7, ISBN 83-7006-219-9.
  • W podziękowaniu za siedlisko, Biuro Literackie, Wrocław 2013, wybór, przekład i posłowie Dariusz Sośnicki, stron 56, oprawa miękka ze skrzydełkami, seria: Poezje, tom 95, ISBN 978-83-63129-46-0

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 Autoren in Wort... ↓.
  2. 1 2 3 4 5 6 7 Oksfordzki słownik biograficzny ↓.
  3. ↑ Mendelson, Edward, ed., W.H. Auden: Collected Poems (New York: Vintage Books, 1991)

Bibliografia

  • Elke Schwarck: Autoren in Wort und Bild. Gütersloh: Bartelsmann, Reinhardt Mohn. (niem.).
  • Oksfordzki słownik biograficzny. Warszawa: Świat Książki – Bertelsmann Media, 1999, s. 27. ISBN 83-7227-109-7.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.