Węgierska Socjalistyczna Partia Robotnicza
Magyar Szocialista Munkáspárt
Ilustracja
Państwo

 Węgry

Skrót

MSZMP

Data założenia

1956

Data rozwiązania

1989

Adres siedziby

Jaszai Mari ter 17, Budapeszt, Węgry

Ideologia polityczna

komunizm, leninizm

Poglądy gospodarcze

kádáryzm

Młodzieżówka

Magyar Kommunista Ifjúsági Szövetség

Barwy

     czerwony

Węgierska Socjalistyczna Partia Robotnicza (Magyar Szocialista Munkáspárt) - rządząca w latach 1956-1989 węgierska partia komunistyczna sprawująca władzę w okresie istnienia Węgierskiej Republiki Ludowej.

Historia

Została utworzona w listopadzie 1956 w wyniku reorganizacji Węgierskiej Partii Pracujących (Magyar Dolgozók Partja), istniejącej od 1948. Pierwszym sekretarzem generalnym partii został János Kádár. Początkowo rządy partii charakteryzowały ostre represje, stopniowo jednak liberalizowała swoją politykę, zwłaszcza w zakresie gospodarki – później także w sferze politycznej. Polityka ta, określana potocznie jako „gulaszowy komunizm” („gulasz-komunizm”[1]), podniosła na stosunkowo wysoki poziom standard życia (jak na kraj bloku wschodniego) i przyniosła jej sporą popularność wśród Węgrów. Przywódca partii János Kádár na początku lat 60. ogłosił amnestię w ramach której z więzień wyszli polityczni oraz uczestnicy powstania z 1956[2]. W 1966 Komitet Centralny zatwierdził wprowadzający elementy wolnego rynku Nowy Mechanizm Ekonomiczny (węg. új gazdasági mechanizmus), który rozluźnił restrykcje związane z handlem międzynarodowym, dał ograniczoną wolność pracującym w handlu i pozwolił ograniczonej liczbie ludzi działać w sektorze usług[3].

Reforma gospodarki zapoczątkowana 1 stycznia 1968 przez premiera z ramienia WSPR Jenő Focka uważana jest za jedną z najbardziej wolnorynkowych w krajach Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej[4][5].

W 1987 János Kádár został usunięty ze stanowiska sekretarza KC MSZMP przez wykształconego w Stanach Zjednoczonych Miklósa Németha, który rozpoczął na Węgrzech proces transformacji ustrojowej[6]. Kádár, jako umiarkowany przywódca jest wciąż oceniany niejednoznacznie. W październiku 1989, w wyniku postępującego upadku państw demokracji ludowych, partia z inicjatywy reformowanych komunistów skupionych wokół Németha przekształciła się w Węgierską Partię Socjalistyczną. Węgierska Partia Socjalistyczna odrzuciła dotychczas reprezentowaną ideologię komunistyczną. Do nowej partii zapisało się tylko ok. 30 000 z ok. 700 000 dotychczasowych członków. Grupa działaczy niechętna zmianom utworzyła Węgierską Komunistyczną Partię Pracujących.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Bernd Jordan, Aleksander Lenz, Księga 100 polityków stulecia, tłum. A. Sąpoliński, wyd. Interart, Warszawa 1997, ISBN 83-7060-508-7.
  2. ↑ Kadarism – Is it Here to Stay?. [dostęp 2012-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-14)].
  3. ↑ Gale Stokes, The Walls Came Tumbling Down: The Collapse of Communism in Eastern Europe, Oxford 1993.
  4. ↑ Balassa, Bela. The Economic Reform in Hungary. Economica, New Series, Vol. 37, No. 145. (1970), s. 1–22.
  5. ↑ Granick, David. The Hungarian Economic Reform. World Politics, Vol. 25, No. 3. (1973), s. 414–429.
  6. ↑ Nowy Leksykon PWN, Andrzej Dyczkowski (red.), Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, s. 1152, ISBN 83-01-12490-3, OCLC 169994460.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.