Wężymord stepowy
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

astrowate

Podrodzina

Cichorioideae

Rodzaj

wężymord

Gatunek

wężymord stepowy

Nazwa systematyczna
Scorzonera purpurea L.
Sp. Pl. 2: 791. 1753[3]

Wężymord stepowy (Scorzonera purpurea) – gatunek rośliny wieloletniej, należący do rodziny astrowatych. W Polsce jest rośliną rzadką, występuje wyłącznie na niżu, częściej w południowej części kraju, na północy wyłącznie wzdłuż Odry i Wisły.

Morfologia

Koszyczek
Łodyga
Wzniesiona, delikatnie wełnisto owłosiona i przeważnie nierozgałęziająca się. Najczęściej ma wysokość 30–50 cm.
Kłącze
Gęsto rozgałęziające się.
Liście
Liczne liście odziomkowe, oprócz nich nieliczne i rzadko wyrastające liście łodygowe. Wszystkie są równowąskie, ostro zakończone i rynienkowate, spodem szare i delikatnie owłosione. Nasadą obejmują łodygę i mają prawie równoległą nerwację.
Kwiaty
Na jednej łodydze wyrasta z kątów liści na długiej i wzniesionej szypułce 1–5 koszyczków. Ich okrywa jest dwukrotnie krótsza od całego koszyczka i w dolnej części wełnisto owłosiona. Składa się z kilku warstw dachówkowato zachodzących na siebie i tępo zakończonych listków o jajowatym kształcie. Wszystkie kwiaty w koszyczku są języczkowe. Mają różowy kolor, a ich języczki są dwukrotnie dłuższe od rurki. Puch kielichowy złożony z więcej niż 2 rzędów poplątanych włosów.
Korzeń
Szyjka korzenia okryta jest grubą warstwą obumarłych liści.

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit. Porasta suche, trawiaste zbocza, murawy, rzadkie zarośla. Preferuje ciepłe miejsca. Pachnące wanilią kwiaty zapylane są przez owady. Roślina kwitnie od maja do lipca. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla O. Festucetalia valesiacae, Ass. Adonido-Brachypodietum, Ass. Seslerio-Scorzoneretum[4]

Zagrożenia i ochrona

Roślina objęta jest w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006) jest umieszczona w grupie gatunków narażonych na wyginięcie (kategoria zagrożenia V)[5]. W wydaniu z 2016 roku otrzymała kategorię EN (zagrożony)[6].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
  3. ↑ Scorzonera purpurea L., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-12-27].
  4. ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
  5. ↑ Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki: Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: IB PAN, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
  6. ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

Bibliografia

  • Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
  • Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin Polski niżowej. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2006. ISBN 83-01-14342-8.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.