Wąkrotka
Ilustracja
Wąkrotka azjatycka
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

selerowce

Rodzina

selerowate

Rodzaj

wąkrotka

Nazwa systematyczna
Centella L.
Sp. Pl. ed. 2: 1393 (1763)[3]
Typ nomenklatoryczny

C. villosa L.[4]

Wąkrotka (Centella L.) – rodzaj roślin z rodziny selerowatych (Apiaceae). Obejmuje 51 gatunków[3]. Większość z nich występuje w południowej Afryce, szerzej rozprzestrzeniony – na wszystkich kontynentach w strefie międzyzwrotnikowej jest wąkrotka azjatycka[5].

Wąkrotka azjatycka jest ważnym ziołem w tradycyjnej medycynie chińskiej i bywa także rośliną jadalną[6]. Ma długą tradycję wykorzystywania w kosmetyce i ziołolecznictwie z bardzo szerokim spektrum zastosowań[7].

Morfologia

Kwiatostan wąkrotki azjatyckiej
Pokrój
Nagie lub owłosione byliny, rzadziej rośliny roczne. Rośliny zielne o pędach płożących[5], korzeniących się w węzłach i drewniejące, o pędach wzniesionych i tęgich[5].
Liście
Pojedyncze, ogonkowe i siedzące, blaszka różnie wykształcona – od okrągłej do szpilkowatej[5].
Kwiaty
Zebrane w niewielkie baldachy z nielicznymi pokrywami i promieniami zakończonymi pojedynczymi kwiatami lub drobnymi baldaszkami składającymi się z kilku kwiatów. Zwykle w obrębie baldaszka tylko w środku rozwija się kwiat obupłciowy, pozostałe są tylko pręcikowe, rzadziej wszystkie kwiaty są obupłciowe. Kielich zredukowany do pierścienia. Płatki korony białe, żółte lub fioletowe. Słupek zwykle długi i wystający nad koronę, rzadziej krótki[5].
Owoce
Nagie lub owłosione[5], okrągłe lub nerkowate rozłupnie, silnie spłaszczone bocznie[6].

Systematyka

Wykaz gatunków[3]
  • Centella affinis (Eckl. & Zeyh.) Adamson
  • Centella annua M.Schub. & B.-E.van Wyk
  • Centella asiatica (L.) Urb. – wąkrotka azjatycka
  • Centella brachycarpa M.Schub. & B.-E.van Wyk
  • Centella caespitosa Adamson
  • Centella calcaria M.Schub. & B.-E.van Wyk
  • Centella callioda (Cham. & Schltdl.) Drude
  • Centella capensis (L.) Domin
  • Centella cochlearia (Domin) Adamson
  • Centella comptonii Adamson
  • Centella cordifolia (Hook.f.) Nannf.
  • Centella cryptocarpa M.T.R.Schub. & B.-E.van Wyk
  • Centella debilis (Eckl. & Zeyh.) Drude
  • Centella dentata Adamson
  • Centella didymocarpa Adamson
  • Centella difformis (Eckl. & Zeyh.) Adamson
  • Centella dolichocarpa M.Schub. & B.-E.van Wyk
  • Centella erecta (L.f.) Fernald
  • Centella eriantha (A.Rich.) Drude
  • Centella flexuosa (Eckl. & Zeyh.) Drude
  • Centella fourcadei Adamson
  • Centella fusca (Eckl. & Zeyh.) Adamson
  • Centella glabrata L.
  • Centella glauca M.Schub. & B.-E.van Wyk
  • Centella graminifolia Adamson
  • Centella gymnocarpa M.T.R.Schub. & B.-E.van Wyk
  • Centella laevis Adamson
  • Centella lanata Compton
  • Centella lasiophylla Adamson
  • Centella linifolia (L.f.) Drude
  • Centella longifolia (Adamson) M.T.R.Schub. & B.-E.van Wyk
  • Centella macrocarpa (A.Rich.) Adamson
  • Centella macrodus (Spreng.) B.L.Burtt
  • Centella montana (Cham. & Schltdl.) Domin
  • Centella obtriangularis Cannon
  • Centella pilosa M.Schub. & B.-E.van Wyk
  • Centella pottebergensis Adamson
  • Centella recticarpa Adamson
  • Centella restioides Adamson
  • Centella rupestris (Eckl. & Zeyh.) Adamson
  • Centella scabra Adamson
  • Centella sessilis Adamson
  • Centella stenophylla Adamson
  • Centella stipitata Adamson
  • Centella ternata M.Schub. & B.-E.van Wyk
  • Centella thesioides M.Schub. & B.-E.van Wyk
  • Centella tridentata (L.f.) Drude ex Domin
  • Centella triloba (Thunb.) Drude
  • Centella umbellata M.Schub. & B.-E.van Wyk
  • Centella villosa L.
  • Centella virgata (L.f.) Drude

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2019-11-01] (ang.).
  3. 1 2 3 Centella L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-12-11].
  4. ↑ Centella. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2021-12-11].
  5. 1 2 3 4 5 6 K. Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. XV. Flowering Plants. Eudicots. Springer International Publishing, 2018, s. 83. ISBN 978-3-319-93604-8.
  6. 1 2 She Menglan; Mark F. Watson: Centella Linnaeus. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-12-11].
  7. ↑ Dominika Król, Centella asiatica L. – medicinal properties, „Postępy Fitoterapii”, 18 marca 2010 [dostęp 2019-11-01] (pol.).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.