Wągrzyca (cysticerkoza)

cysticercosis
Cykl życiowy tasiemca uzbrojonego (T. solium)
Powikłania	tasiemczyca (wskutek autoinwazji)
Czas trwania	niedostateczna higiena osobista
Leki	prazykwantel
Czynnik chorobotwórczy
Nazwa	Taenia solium (cysticerkusy)
Epidemiologia
Droga szerzenia	pokarmowa
Klasyfikacje
ICD-11	1F70
ICD-10	B69
DiseasesDB	3341
MedlinePlus	000627
MeSH	D003551

Wągrzyca, cysticerkoza (łac. cysticercosis) – pasożytnicza choroba odzwierzęca przewodu pokarmowego, wywoływana przez larwę tasiemca uzbrojonego (Taenia solium) – wągra (cysticerkus, łac. cysticercus). Jej powikłaniem może być tasiemczyca (na drodze autoinwazji). Jeżeli natomiast człony maciczne tasiemca dostaną się do żołądka (w wyniku antyperystaltyki) i uwolnią w nim onkosfery z jaj, zjawisko to określa się jako autoendoinwazja. Skutecznym lekiem na wągrzycę prazykwantel.

Żywicielem pośrednim tasiemca uzbrojonego jest przeważnie świnia domowa, choć może być nim również dzik, niedźwiedź brunatny oraz niektóre małpy wąskonose i szerokonose. Zakażenie następuje drogą pokarmową, poprzez spożycie wieprzowiny (lub zakażonego mięsa innego zwierzęcia) zawierającej wągry. Do ludzkiego organizmu za jednym razem dostaje się niekiedy nawet bardzo dużo larw, które mogą rozprzestrzenić się na różne narządy, w tym m.in.: mięsień sercowy, płuca, ośrodkowy układ nerwowy (neurocysticerkoza), otrzewną, mięśnie oraz tkankę podskórną. Przebieg choroby zależy od liczebności wągrów, które dostały się do organizmu, a także od ich lokalizacji. Pewien wpływ na intensywność zakażenia mają również cechy osobnicze pacjenta.

Żywe wągry bardzo rzadko wywołują jakiekolwiek objawy, dlatego wągrzyca mięśniowa zazwyczaj przebiega bezobjawowo. Dopiero po obumarciu larwy te ulegają zwapnieniu lub zbliznowaceniu, co wywołuje zauważalną odpowiedź komórkową tkanki mięśniowej oraz odczyn fibroblastyczny. Jeżeli miejscem zlokalizowania pasożyta jest tkanka podskórna, wówczas na powierzchni skóry widoczne są wyraźne guzki. Znacznie poważniejsze następstwa mogą natomiast wynikać z neurocysticerkozy oraz wągrzycy oka.

Klasyfikacja ICD–10

Epidemiologia

Jeszcze w latach 40. i 50. XX wieku częstotliwość zachorowań na wągrzycę była znaczna (zwłaszcza na obszarach wiejskich, z uwagi na panujące tam kiepskie warunki sanitarne). Z biegiem czasu, dzięki podniesieniu poziomu higieny osobistej na obszarach wiejskich, zamkniętego chowu zwierząt i obowiązkowym poubojowym badaniom sanitarnym, liczba zakażeń w Europie stale malała. W 2011 r. chorobowość w Polsce utrzymywała się na poziomie kilku przypadków rocznie.

W latach 1996–1997 w Polsce odsetek zakażonej trzody chlewnej wynosił średnio 0,0003% (3 świnie na 10 tys.), przy czym zauważalnie największy był w województwie radomskim oraz pilskim. Znacznie częstsze (miejscami nawet do 25%) zakażenia świń występują natomiast w Ameryce Południowej i Środkowej, Afryce, Indiach oraz Chinach.

Bibliografia

• AntoniA. Deryło AntoniA. (red.), Parazytologia i akaroentomologia medyczna, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011, s. 213–219, ISBN 978-83-01-13804-2 .

Linki zewnętrzne

• Cysticercosis. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). [dostęp 2007-10-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-12)]. (ang.).