Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-11 – jedenasta wersja Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych sporządzona przez Światową Organizację Zdrowia WHO.

Tworzenie ICD-11 rozpoczęło się w 2007 roku[1] i objęło ponad dekadę pracy, w którą zaangażowanych było ponad 300 specjalistów z 55 krajów, podzielonych na 30 grup roboczych[2][3][4]; ponadto wpłynęło około 10 000 propozycji od ludzi z całego świata[5]. Wersja ICD-11 została pierwotnie opublikowana na stronach WHO 18 czerwca 2018 roku[6], a następnie oficjalnie zatwierdzona 25 maja 2019 roku przez wszystkich członków WHO podczas 72. Światowego Zgromadzenia Zdrowia[7]. ICD-11 jest rozpowszechniana na licencji Creative Commons BY-ND[8] i jest dostępna na stronie WHO w języku francuskim, arabskim, chińskim, angielskim i hiszpańskim[9].

Oficjalnie zaczęła obowiązywać od 1 stycznia 2022[10]. 11 lutego Światowa Organizacja Zdrowia oświadczyła, że 35 krajów korzysta z ICD-11[9]. Prace nad polską wersją mają się zakończyć w 2023 roku[11][12][13], a całkowite przejście na ICD-11 planowane jest do końca 2026 roku[14].

Struktura

ICD-11 rozdziały
Numer Kody Nazwa rozdziału
1 1A00–1H0Z Niektóre choroby zakaźne lub pasożytnicze
2 2A00–2F9Z Nowotwory
3 3A00–3C0Z Choroby krwi i narządów krwiotwórczych
4 4A00–4B4Z Choroby układu odpornościowego
5 5A00–5D46 Choroby endokrynologiczne, żywieniowe i metaboliczne
6 6A00–6E8Z Zaburzenia psychiczne, behawioralne lub neurorozwojowe
7 7A00–7B2Z Zaburzenia snu i czuwania
8 8A00–8E7Z Choroby układu nerwowego
9 9A00–9E1Z Choroby układu wzrokowego
10 AA00–AC0Z Choroby ucha i wyrostka sutkowego
11 BA00–BE2Z Choroby układu krążenia
12 CA00–CB7Z Choroby układu oddechowego
13 DA00–DE2Z Choroby układu pokarmowego
14 EA00–EM0Z Choroby skóry
15 FA00–FC0Z Choroby układu mięśniowo-szkieletowego lub tkanki łącznej
16 GA00–GC8Z Choroby układu moczowo-płciowego
17 HA00–HA8Z Warunki związane ze zdrowiem seksualnym
18 JA00–JB6Z Ciąża, poród, połóg
19 KA00–KD5Z Niektóre stany wywodzące się z okresu okołoporodowego
20 LA00–LD9Z Anomalie rozwojowe
21 MA00–MH2Y Objawy, oznaki i objawy kliniczne niesklasyfikowane gdzie indziej
22 NA00–NF2Z Urazy, zatrucia i inne konsekwencje przyczyn zewnętrznych
23 PA00–PL2Z Zewnętrze przyczyny zachorowalności lub zgonów
24 QA00–QF4Z Czynniki wpływające na stan zdrowia lub kontakt z ochroną zdrowia
25 RA00–RA26 Kody specjalnego przeznaczenia
26 SA00–SJ3Z Medycyna tradycyjna
27 VA00–VC50 Sekcja uzupełniająca do oceny funkcjonowania
28 XA0060–XY9U Kody rozszerzone

Zmiany

Główna różnica pomiędzy ICD-10 a ICD-11 to formuła kodowania poszczególnych jednostek chorobowych. ICD-11 zmienia 3-znakowe kody kategorii na cztery ze znakiem alfabetu na drugiej pozycji i cyfrą zawsze na trzeciej pozycji. Pierwszy znak dowolnego kodu będzie odpowiadał numerowi rozdziału. W rozdziałach 1-9 pierwszy znak kodu będzie opisywać numer rozdziału, w rozdziałach 10-27 pierwszy znak to litera. Wszystkie kody w jednym rozdziale będą zawsze zaczynać się tym samym znakiem[15].

W nowym systemie klasyfikacji pojawił się szereg nowych pozycji. ICD-10 zawierał 14400 pozycji. W ICD-11 jest 55 000 chorób. Klasyfikacja chorób będzie też obejmować okoliczności wpływające na zdrowie (np. niezadowolenie z sytuacji w szkole i niski poziom higieny osobistej)[16].

Zaburzenia psychiczne

Następujące zaburzenia psychiczne zostały dodane do ICD-11: zaburzenie polegające na ograniczaniu lub unikaniu przyjmowania pokarmów (6B83), dysforia integralności ciała (6C21), katatonia (486722075), złożony zespół stresu pourazowego (6B41), zaburzenie związane z grami (6C51), węchowy zespół odnoszący (6B22) i zespół przewlekłej żałoby (6B42)[17][uwaga 1].

Ponadto do ICD-11 dodano również następujące zaburzenia psychiczne, które były już uwzględnione w amerykańskiej adaptacji ICD-10-CM: zaburzenie z napadami objadania się (ICD-11: 6B82; ICD-10-CM: F50.81), zaburzenie afektywne dwubiegunowe typu II (ICD-11: 6A61; ICD-10-CM: F31.81), cielesne zaburzenie dysmorficzne (ICD-11: 6B21; ICD-10-CM: F45.22), dermatillomania (ICD-11: 6B25.1; ICD-10-CM: F42.4), froteryzm (ICD-11: 6D34; ICD-10-CM: F65.81), syllogomania (ICD-11: 6B24; ICD-10-CM: F42.3) i zaburzenie eksplozywne przerywane (ICD-11: 6C73; ICD-10-CM: F63.81)[17].

Wśród innych wartych uwagi zmian można wymienić:

  • Specyficzne zaburzenia osobowości zostały połączane w jedną diagnozę zaburzenia osobowości (6D10), które można zakodować jako łagodne (6D10.0), umiarkowane (6D10.1) lub ciężkie (6D10.2). Może być dodatkowo opisane przy użyciu pięciu charakterystyk: negatywna emocjonalność (6D11.0); dystans (odłączenie) (6D11.1), dyssocjalność (6D11.2), odhamowanie (6D11.3) i anankastyczność (6D11.4). Wymieniony bezpośrednio pod nimi wzór borderline (6D11.5) jest kategorią podobną do zaburzenia osobowości typu borderline[18].
  • Wszystkie podtypy schizofrenii (np. paranoidalna, hebefreniczna, katatoniczna) zostały usunięte. Zamiast tego zastosowano model wymiarowy z kategorią „objawy pierwotnych zaburzeń psychotycznych” (6A25), który umożliwia kodowanie objawów pozytywnych (6A25.0), objawów negatywnych (6A25.1), objawów depresyjnych (6A25.2), objawów maniakalnych (6A25.3), objawów psychomotorycznych (6A25.4) i objawów poznawczych (6A25.5)[19].
  • Uporczywe zaburzenia nastroju (F34), na które składa się cyklotymia i dystymia, zostały usunięte.
  • Wszystkie całościowe zaburzenia rozwoju (F84) zostały połączone w jedną kategorię, zaburzenia ze spektrum autyzmu (6A02)[20], z wyjątkiem zespółu Retta, który został przeniesiony do rozdziału dotyczącego anomalii rozwojowych (LD90.4)[21]. Zrezygnowano z podziału na autyzm dziecięcy, autyzm atypowy, zespół Aspergera i in., zamiast tego wprowadzając rozróżnienie na podstawie możliwych zaburzeń rozwoju intelektualnego i upośledzeń języka funkcjonalnego[22].
  • Zaburzenia hiperkinetyczne (F90) zmieniono na zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (6A05) i wprowadzono podział na podtypy: dominująco nieuważny (6A05.0), dominująco nadpobudliwy-impulsywny (6A05.1) i mieszany (6A05.2).

Zdrowie seksualne

„Stany związane ze zdrowiem seksualnym” stanowią nowy rozdział w ICD-11. Światowa Organizacja Zdrowia zdecydowała się umieścić zaburzenia seksualne w osobnym rozdziale z uwagi na to, że uznała dualizm psychofizyczny za przestarzały[23]. Wiele kategorii zawartych w ICD-10, w tym zaburzenia seksualne, opierało się na kartezjańskim podziale na stany "organiczne" (fizyczne) i "nieorganiczne" (psychiczne). W związku z tym dysfunkcje seksualne, które uznano za nieorganiczne, znalazły się w rozdziale dotyczącym zaburzeń psychicznych, natomiast te, które uznano za organiczne, w większości zostały wymienione w rozdziale dotyczącym chorób układu moczowo-płciowego. Natomiast zgodnie z ICD-11 mózg i ciało są postrzegane jako integralna całość, a dysfunkcje seksualne są uważane za efekt interakcji pomiędzy czynnikami fizycznymi i psychologicznymi. Tym samym zniesiono podział na zaburzenia organiczne i nieorganiczne[24].

Dysfunkcje seksualne

W ICD-10 wyróżniono trzy główne kategorie dotyczące dysfunkcji seksualnych: Brak lub utrata potrzeb seksualnych (F52.0), Awersja seksualna i brak przyjemności seksualnej (F52.1) oraz Brak reakcji genitalnej (F52.2). W ICD-11 zastąpiono je dwiema głównymi kategoriami: Zespół obniżonego popędu seksualnego (HA00) i Zaburzenia podniecenia seksualnego (HA01). Ta ostatnia ma dwie podkategorie: Zaburzenia podniecenia seksualnego u kobiet (HA01.0) i Zaburzenia erekcji u mężczyzn (HA01.1). Różnica między Zespołem obniżonego popędu seksualnego a Zaburzeniami podniecenia seksualnego polega na tym, że w tych pierwszych występuje zmniejszone lub nieobecne pragnienie aktywności seksualnej. W tych drugich występuje niewystarczająca fizyczna i emocjonalna reakcja na aktywność seksualną, mimo że nadal istnieje chęć zaangażowania się w satysfakcjonujący seks. WHO uznała, że istnieje podobieństwo między pożądaniem a podnieceniem, ale nie są one tym samym. Postępowanie terapeutyczne powinno być ukierunkowane na ich odrębne cechy[24].

Zaburzenia parafilne

Zaburzenia parafilne, nazywane w ICD-10 zaburzeniami preferencji seksualnych, pozostały w rozdziale o zaburzeniach psychicznych. Usunięto fetyszyzm (F65.0) i transwestytyzm fetyszystyczny (F65.1) występujące w ICD-10. Ze względu na to, że nie powodują cierpienia ani krzywdy, zdecydowano, że nie powinny być dłużej uznawane za zaburzenia psychiczne[24][25]. Zamiast pedofilii w ICD-11 pojawiło się zaburzenie pedofilne (6D32). Można je zdiagnozować tylko wtedy, gdy dana osoba jest bardzo zaniepokojona swoimi preferencjami lub skłania się do działania. Sadomasochizm zastąpiono kategorią sadyzmu seksualnego z użyciem przymusu (6D33)[26]. Dodano zaburzenie froterystyczne (6D34) jako osobną kategorię[24]. Wcześniej znajdowało się w ICD-10 pod nazwą froteryzm, w kategorii „inne zaburzenia preferencji seksualnych” (F65.8)[27].

Niezgodność płci

Transseksualizm i zaburzenia tożsamości płciowej zostały określone mianem niezgodności płci[28][29] nie są już powiązane z zaburzeniami psychicznymi i zaburzeniami zachowania. Zostały one wymienione w nowej sekcji dotyczącej zdrowia seksualnego. Nowa nazwa to niedopasowanie płci, która może lepiej odzwierciedlać obecne rozumienie tego stanu. U osób w wieku dojrzewania i dorosłych niezgodność płciowa oznaczona jest kodem HA60[30], u dzieci - HA61[31].

Inne

W ICD-11 szczegółowo opisano wszystkie rodzaje cukrzycy (5 pozycji)[32]. Choroby występujące na tle zakażenia wirusem HIV jak również rzadkie choroby genetyczne mają teraz swoje odrębne kody.

Diagnoza hermafrodytyzmu zniknęła. Teraz ten stan będzie określany jako naruszenie formacji płci.

Sekcja Przedmioty lub żywe istoty, które powodują obrażenia zawiera prócz broni oddzielnie kodowane inne przedmioty, takie jak zegarek na rękę, grzebień, biżuteria, kosmetyki itd.

Medycyna tradycyjna – pojawił się rozdział poświęcony tym zagadnieniom w celu monitorowania wpływu metod niekonwencjonalnych na zdrowie. Przy czym nie oznacza to, że WHO uznała tradycyjną medycynę za skuteczną.

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ Nieoficjalne tłumaczenie, może ulec zmianie po opublikowaniu oficjalnego polskiego tłumaczenia ICD-11

Przypisy

  1. ↑ Jean-Marie Rodrigues i inni, Sharing Ontology between ICD 11 and SNOMED CT will enable Seamless Re-use and Semantic Interoperability, „MEDINFO 2013”, 2013, s. 343–346, DOI: 10.3233/978-1-61499-289-9-343 [dostęp 2023-04-19].
  2. ↑ Azza Badr, Fifth Regional Steering Group Meeting - Bangkok, WHO, 2019.
  3. ↑ Donna Pickett, Robert N. Anderson, Status on ICD-11: The WHO Launch, Centers for Disease Control and Prevention, 18 lipca 2018.
  4. ↑ Arlin Cuncic, Overview of the ICD-11 for Mental Health [online], verywellmind.com, 23 marca 2020 [zarchiwizowane z adresu 2020-04-05].
  5. ↑ WHO releases new International Classification of Diseases (ICD 11) [online], who.int [dostęp 2023-04-19] (ang.).
  6. ↑ WHO | ICD-11 Timeline [online], who.int, 14 czerwca 2018 [dostęp 2023-04-19] [zarchiwizowane z adresu 2019-05-05].
  7. ↑ World Health Assembly Update, 25 May 2019 [online], who.int [dostęp 2023-04-19] (ang.).
  8. ↑ WHO, ICD-11 Digital Version - Terms of Use and License Agreement [online], who.int, 30 listopada 2021.
  9. 1 2 ICD-11 2022 release [online], who.int, 11 lutego 2022 [dostęp 2023-04-19] (ang.).
  10. ↑ International Classification of Diseases (ICD) [online], who.int [dostęp 2022-11-18] (ang.).
  11. ↑ Nowa klasyfikacja chorób – ICD-11 – Galicyjska Gazeta Lekarska [online] [dostęp 2023-04-19] (pol.).
  12. ↑ Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego, ICD-11 [online], cmkp.edu.pl [dostęp 2023-04-19].
  13. ↑ Ruszają prace nad opracowaniem polskiej wersji klasyfikacji ICD-11 [online], zdrowie.gov.pl, 2 czerwca 2021 [dostęp 2023-04-19].
  14. ↑ Rewolucja w ochronie zdrowia. Wchodzi klasyfikacja chorób ICD-11. Co się zmieni? [online], rynekzdrowia.pl [dostęp 2023-04-19] (pol.).
  15. ↑ Rebecca Caux-Harry, It is coming: ICD-11 released, 3M Health Information Systems, 28 czerwca 2018 [dostęp 2020-08-08] (ang.).
  16. ↑ What is the Difference Between ICD-10 and ICD-11, IT Technologies. HealthCare Technologies for Making the System Perfect (ang.).
  17. 1 2 Geoffrey M. Reed i inni, Innovations and changes in the ICD‐11 classification of mental, behavioural and neurodevelopmental disorders, „World Psychiatry”, 18 (1), 2019, s. 3–19, DOI: 10.1002/wps.20611, ISSN 1723-8617, PMID: 30600616, PMCID: PMC6313247 [dostęp 2022-08-16] (ang.).
  18. ↑ Jakub Bętkowski, Zaburzenia Osobowości ICD-11 [online], Ośrodek Leczenia Zaburzeń Osobowości i Nerwic, 29 czerwca 2021 [dostęp 2022-08-16] (pol.).
  19. ↑ 6A25 Symptomatic manifestations of primary psychotic disorders, [w:] ICD-11 for Mortality and Morbidity Statistics, icd.who.int [dostęp 2022-08-16].
  20. ↑ 6A02 Autism spectrum disorder, [w:] ICD-11 for Mortality and Morbidity Statistics, icd.who.int [dostęp 2022-08-16].
  21. ↑ LD90.4 Rett syndrome, [w:] ICD-11 for Mortality and Morbidity Statistics, icd.who.int [dostęp 2022-08-16].
  22. ↑ ICD-11 for Mortality and Morbidity Statistics [online], icd.who.int [dostęp 2022-08-17].
  23. ↑ WAS statement about the WHO / ICD 11 – World Association for Sexual Health (WAS) [online] [dostęp 2022-08-17], Cytat: "Most importantly, the proposed new classification bridges the mind/body divide, which has long been a prominent feature of medical care related to sexual dysfunction. Moreover, eliminating the outdated mind/body split and removing many disorders from the mental and behavioral disorders sections, allows practitioners to address these issues more holistically, in a less stigmatizing and less myopic way." (ang.).
  24. 1 2 3 4 Geoffrey M. Reed i inni, Disorders related to sexuality and gender identity in the ICD-11: revising the ICD-10 classification based on current scientific evidence, best clinical practices, and human rights considerations, „World Psychiatry”, 15 (3), 2016, s. 205–221, DOI: 10.1002/wps.20354, PMID: 27717275, PMCID: PMC5032510 [dostęp 2022-08-17] (ang.).
  25. ↑ Richard B. Krueger i inni, Proposals for Paraphilic Disorders in the International Classification of Diseases and Related Health Problems, Eleventh Revision (ICD-11), „Archives of Sexual Behavior”, 46 (5), 2017, s. 1529–1545, DOI: 10.1007/s10508-017-0944-2, ISSN 0004-0002, PMID: 28210933, PMCID: PMC5487931 [dostęp 2021-04-29].
  26. ↑ Piotr Krawczyk, Łukasz Święcicki, ICD-11 vs. ICD-10 – przegląd aktualizacji i nowości wprowadzonych w najnowszej wersji Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób WHO.
  27. ↑ F65.8 Other disorders of sexual preference, [w:] ICD-10 Version:2019, icd.who.int [dostęp 2022-08-17].
  28. ↑ Gender incongruence (''Niezgodność płci''), WHO (ang.).
  29. ↑ Bartosz Grabski i inni, Dysforia i niezgodność płciowa : kompendium dla praktyków, wyd. I - 1 dodruk, Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2020, ISBN 978-83-200-6133-8, OCLC 1199644762 [dostęp 2022-08-17].
  30. ↑ ICD-11 for Mortality and Morbidity Statistics [online], icd.who.int [dostęp 2022-08-17].
  31. ↑ ICD-11 for Mortality and Morbidity Statistics [online], icd.who.int [dostęp 2022-08-17].
  32. ↑ Diabetes mellitus 5A, WHO (ang.).

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.