Vilhelm Thomsen
Ilustracja
Państwo działania

 Dania

Data i miejsce urodzenia

1842
Kopenhaga

Data i miejsce śmierci

1927
Kopenhaga

Profesor językoznawstwa porównawczego
Alma Mater

Uniwersytet Kopenhaski

Doktorat

1869
Uniwersytet Kopenhaski

Profesura

1887

Nauczyciel akademicki
Uczelnia

Uniwersytet Kopenhaski

Okres zatrudn.

1870-1913

Odznaczenia
Order Słonia (Dania) Krzyż Wielki Orderu Danebroga (Dania) Komandor Orderu Danebroga (Dania) Odznaka Honorowa Orderu Danebroga (Dania) Medal Królewski Zasługi (Dania) Order „Pour le Mérite” za Naukę i Sztukę I Klasa Orderu Orła Czerwonego (Prusy) Krzyż Wielki Orderu Białej Róży Finlandii Order Krzyża Wolności I Klasy – cywilny (Finlandia)

Vilhelm Ludwig Peter Thomsen (ur. 1842 w Kopenhadze, zm. 1927 tamże) – duński językoznawca, który specjalizował się w językach indoeuropejskich i bałtyckofińskich, lecz największego odkrycia dokonał w zakresie turkologii.

W 1867 ukończył studia na Uniwersytecie Kopenhaskim. W 1869 r. uzyskał doktorat na podstawie napisanej po duńsku rozprawy o wpływie gockim na języki fińskie. Od 1870 r. zatrudniony na pół etatu na Uniwersytecie Kopenhaskim jako wykładowca językoznawstwa porównawczego. Uniwersytetowi temu pozostał wierny aż do emerytury w 1913 roku[1].

W 1893 r. odcyfrował tzw. staroturkijski (= staroturecki, orchońsko-jenisejski) alfabet runiczny. Napisy nagrobne zapisane tym alfabetem były znane już wcześniej, ale nie wiedziano, w jakim są sporządzone języku, ani nie umiano odczytać pisma. Thomsen list o swoim odkryciu wysłał do Helsinek w końcu listopada 1893 r., ale z prośbą, aby odczytano go dopiero po 15 grudnia, ponieważ w tym właśnie dniu miał mieć wykład w Duńskiej Akademii Nauk i pragnął, by jego rodacy byli pierwszymi, którzy poznają treść jego odkrycia. Toteż na posiedzeniu fińskiego Towarzystwa Ugro-Fińskiego (Société Finno-Ougrienne) w dn. 2 grudnia 1893 jedynie zapowiedziano, że list Thomsena zostanie odczytany w drugiej połowie miesiąca[1].

Wykład swój Thomsen opublikował po francusku w Helsinkach dopiero trzy lata później (Inscriptions de l'Orkhon déchifrées, Helsinki 1896), ponieważ rozszerzył go o transkrypcję i przekład fragmentów tekstów orchońskich. W latach późniejszych opublikował jeszcze jedną rozprawkę turkologiczną (Turcica, Helsinki 1916)[1].

Cała pozostała działalność Thomsena wiąże się z badaniami nad językami indoeuropejskimi – albo jako takimi (np. napisane po francusku studium o pokrewieństwie języka etruskiego, 1899) albo o ich powiązaniach z językami bałtyckimi i bałtofińskimi[1].

Odznaczenia

W 1892 został odznaczony Odznaką Honorową Orderu Danebroga[2], w 1896 nagrodzony Złotym Medalem Zasługi, w 1901 Komandorią Orderu Danebroga[3], a w kilka lat później Krzyżem Wielkim Orderu Dannebroga[4]. W 1912 otrzymał najwyższe duńskie odznaczenie – Order Słonia, jako pierwszy z nieposiadających tytułu szlacheckiego Duńczyków w historii[5]. Posiadał też odznaczenia pruskie: Order Pour le Mérite za Naukę i Sztukę otrzymany w 1911[6] oraz Order Orła Czerwonego II klasy, a także fińskie: Krzyż Wielki Orderu Białej Róży i Order Krzyża Wolności I klasy[4].

Przypisy

  1. 1 2 3 4 A. Dilaçar: Thomsen, Ankara 1963
  2. ↑ H. F. Grandjean: De Kgl. Danske Ridderordener. Personalhistorisk festskrift. Kopenhaga, 1903, s. 235
  3. ↑ Carl Frederik Bricka: Dansk Biografisk Lexikon. T. XVII. runeberg.org, 1887-1905. s. 239. [dostęp 2015-11-24]. (duń.).
  4. 1 2 Det Kongelige Danske Videnskabens Selskabs Skrifter. Kopenhaga: 1926, s. VII. (duń.).
  5. ↑ Elefantordenen. [w:] Den Store Danske Encyklopædi [on-line]. denstoredanske.dk. [dostęp 2015-11-24]. (duń.).
  6. ↑ The Typology of the Pour le Mérite. medalnet.net. [dostęp 2015-11-24]. (ang.).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.