| Nowe Miasto | |||||||||||||||||||||||||
 Ulica Rybaki na litografii Feliksa Zabłockiego (1869) | |||||||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Warszawy  | |||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |||||||||||||||||||||||||
 52°15′15,0″N 21°00′39,1″E/52,254167 21,010861 | |||||||||||||||||||||||||
Ulica Rybaki – ulica warszawskiego Nowego Miasta, biegnąca od ul. Boleść do zbiegu ul. Sanguszki i ul. Wójtowskiej.
Historia
Nazwa ulicy pochodzi od znanej już w okresie średniowiecza i istniejącej do XVI wieku osady rybackiej zwanej Piscatoria. Jej lokalizacja pokrywa się mniej więcej z przebiegiem obecnej ulicy Rybaki. Nazwa ulicy była wymieniana w aktach miejskich jako Piscatorium (Piscatoria) platea, Platea Navegii, Rybicka i Ku Rybakom[1].
Na przełomie XVIII i XIX wieku przy ulicy znajdowało się około 50 posesji, jednak jej zabudowa składała się z luźno rozrzuconych, drewnianych domostw, często niszczonych przez wylewy Wisły i trawionych pożarami. Zabudowaniom mieszkalnym towarzyszyły też budynki gospodarcze oraz wodne młyny.
W latach 1819–1820 pod adresem Rybaki 8a wybudowano zabudowania rzeźni według projektu Hilarego Szpilowskiego i Karola Galle. Była to już druga rzeźnia pod tym adresem. Pierwsza, należąca do Skarbu Królestwa Kongresowego, powstała ok. roku 1790 na gruntach Biernackiego (tzw. Biernatczyzna, „szlachtuz”) i spaliła się w roku 1814.
W roku 1907 przy ulicy wybudowano fabrykę ekstraktów garbarskich Quebracho, zlokalizowaną na posesji u zbiegu z ul. Boleść.
W roku 1925 pod nr 32 powstał budynek Szkoły Powszechnej nr 3 im. Emilii Plater zaprojektowany przez Ludwika Panczakiewicza[2]. W latach 1930–1931 pod nr 35 wzniesiono dom mieszkalny Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych projektu Stanisława Szcześniaka. Istnieje też Brama Mostowa, niemal od początku istnienia nosząca numer Rybaki 2 (po II wojnie światowej adres budynku zmieniono na ul. Boleść 2).
W latach 1938–1939 pod nr 14/16 wzniesiono Dom Polaków z Zagranicy im. Marszałka Józefa Piłsudskiego[3].
Pozostała zabudowa ulicy uległa zniszczeniu w 1944 roku, m.in. podczas walk o pobliski gmach Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych, i nie została już odbudowana; będące długo ruiną zabudowania fabryki Quebracho ostatecznie wyburzono w latach 60. XX wieku, a ulicę przekształcono w aleję spacerową[4].
Do numeracji ulicy przypisane są dwa obiekty − budynek mieszkalny Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych (nr 35) i pawilon przy Multimedialnym Parku Fontann[5].
Ważniejsze obiekty
Przypisy
- ↑ Kwiryna Handke: Dzieje Warszawy nazwami pisane. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2011, s. 178. ISBN 978-83-62189-08-3.
- ↑ Juliusz Kulesza: Sen o Rybakach. Warszawa: Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych, 2015, s. 99. ISBN 978-83-925114-0-3.
- ↑ Juliusz Kulesza: Sen o Rybakach. Warszawa: Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych, 2015, s. 84–86. ISBN 978-83-925114-0-3.
- ↑ Jacek Wołowski: Moja Warszawa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 67. ISBN 83-01-00062-7.
- ↑ Budynek ,mieszkalny PWPW. warszawa1939. [dostęp 2023-07-13].
Bibliografia
- Praca Zbiorowa: Katalog zabytków sztuki tom XI część 2: Nowe Miasto. Instytut Sztuki PAN, 2001, s. 135. ISBN 83-85938-44-3.