| Centrum | |||||||||||||
 Widok od Rynku w stronę kościoła ewangelickiego (2015) | |||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||
| Długość |
ok. 115 m | ||||||||||||
| Plan | |||||||||||||
 | |||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||
| |||||||||||||
Położenie na mapie Piotrkowa Trybunalskiego  | |||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||
Położenie na mapie województwa łódzkiego  | |||||||||||||
 51°24′31,5″N 19°41′44,4″E/51,408760 19,695670 | |||||||||||||
Ulica Rwańska – ulica na Starym Mieście w Piotrkowie Trybunalskim.
Opis
Ulica Rwańska łączy północno-zachodni narożnik Rynku Trybunalskiego z ulicą Wojska Polskiego[1]. Długość ulicy wynosi około 115 metrów[1].
Rwańska należy do najstarszych ulic w Piotrkowie. Układ urbanistyczny i rozplanowanie ulic Starego Miasta ukształtowały się pod koniec XIII wieku[2]. Natomiast osadnictwo w okolicach ulicy Rwańskiej istniało już prawdopodobnie wcześniej[2].
W 1674 roku pijarzy, którzy przybyli do Piotrkowa, osiedli w kamieniczce przy ul. Rwańskiej, otrzymanej od Stanisława Jaxa Bykowskiego, i założyli w niej kaplicę i szkołę[3]. W latach 1689–1718 wybudowali kościół[3]. Z czasem zabudowali obiektami klasztornymi cały kwartał między dzisiejszymi ulicami Rycerską, Wojska Polskiego i Rwańską[4]. W czasie pożaru miasta w 1786 roku zabudowania pijarów zostały zniszczone, a oni sami przenieśli się do obiektów po skasowanym zakonie jezuitów[5]. W 1795 roku kościół objęli luteranie[5]. W 1846 roku ukończono budowę domu przy Rwańskiej 6 dla parafii ewangelickiej[6]. W 2013 roku przeprowadzono przebudowę ulicy[7].
Etymologia nazwy ulicy nie jest jasna. Pochodzenie identycznie nazwanej ulicy Rwańskiej w Radomiu wiązane jest ze słowem rwa oznaczającym dół, wykop, grób czy rów albo z określeniami typu rwisko, urwisko i pochodnymi[8].
Zabytki
Ulica wraz z całym układem urbanistycznym Starego Miasta wpisana jest do rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa pod numerem 89-IX-35 z 24.07.1948, z 1.02.1962 i z 23.02.2004[9].
Do rejestru zabytków są też wpisane budynki[9]:
- nr 1 (Rynek Trybunalski 3) – kamienica, 1. poł. XVIII w., XX w.
- nr 2 (Sieradzka 1) – dom, XVII, XVIII w.
- nr 4 – dom, 1. poł. XIX w.
- nr 6
- dom (plebania ewangelicka), pocz. XIX w.
- kościół ewangelicko-augsburski
- dawny klasztor pijarów i dawny areszt
Do gminnej ewidencji zabytków miasta Piotrkowa Trybunalskiego, oprócz obiektów z rejestru zabytków, są też wpisane budynki[10]:
- nr 5 – kamienica
- nr 9 (Wojska Polskiego/Plac Czarnieckiego 4) – kamienica
- nr 8 – dawny budynek więzienny, obecnie obiekt handlowo-usługowy i biurowy
Kancelaria i kościół ewangelicki
Wieże kościoła ewangelickiego (dawniej pijarów)
Połączenie ul. Rwańskiej i Rynku – widoczne narożne kamienice Sieradzka 1 i Rynek 3
Przypisy
- 1 2 Mapy Google. [dostęp 2019-11-21].
- 1 2 Gminny program opieki nad zabytkami 2014 ↓, s. 14.
- 1 2 Gminny program opieki nad zabytkami 2014 ↓, s. 24.
- ↑ Witanowski 1923 ↓, s. 31.
- 1 2 Witanowski 1923 ↓, s. 32.
- ↑ Kruś 2018 ↓, s. 259.
- ↑ Gminny program opieki nad zabytkami 2014 ↓, s. 11.
- ↑ Krupa 1996 ↓, s. 189.
- 1 2 Rejestr zabytków nieruchomych – województwo łódzkie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2019-11-21].
- ↑ Gminny program opieki nad zabytkami 2014 ↓, s. 36.
Bibliografia
- Gminny program opieki nad zabytkami gminy miasta Piotrków Trybunalski na lata 2015–2018, Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego, 2014.
- Mariola Krupa. Nazwy ulic i placów Radomia. „Biuletyn Kwartalny Radomskiego Towarzystwa Naukowego”. t. 31, z. 1–4, s. 176–198, 1996.
- Anna Kruś. Udział ewangelików augsburskich w kształtowaniu krajobrazu kulturowego Piotrkowa Trybunalskiego. „Studia z Geografii Politycznej i Historycznej”. tom 7, s. 251–269, 2018. DOI: 10.18778/2300-0562.07.10.
- Michał Rawita Witanowski: Przewodnik po Piotrkowie Trybunalskim (z planem miasta). Piotrków: Wydawnictwo Oddziału Piotrkowskiego Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, 1923.