ulica Mochnackiego
Os. Grunwaldzkie, Podgrodzie
Państwo

 Polska

Miejscowość

Olsztyn

Długość

ok. 250 m

Przebieg
ul. Grunwaldzka (na wprost)
ul. Prosta (płn.)
al. Warszawska – część ślepa (płd.)
ul. Łukasińskiego
światła plac Roosevelta
ul. Szrajbera (płn.)
al. Niepodległości (wsch.)
ul. Śliwy (płd.)
Położenie na mapie Olsztyna
Mapa konturowa Olsztyna, w centrum znajduje się punkt z opisem „ulica Mochnackiego”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „ulica Mochnackiego”
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa konturowa województwa warmińsko-mazurskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „ulica Mochnackiego”
53,773296°N 20,475657°E/53,773296 20,475657

Ulica Mochnackiego – ulica w Olsztynie, położona na osiedlu Grunwaldzkim. Łączy plac Roosevelta z ulicą Grunwaldzką; stanowi część jednego z najdłuższych ciągów komunikacyjnych w mieście i zarazem część drogi wojewódzkiej nr 527. Przy ulicy Mochnackiego znajdują się zabytkowe kamienice wybudowane w stylu secesyjnym z XVII i XIX wieku.

Historia

W okresie przynależności Olsztyna do Prus Wschodnich, ulica nosiła nazwę Warschauer Straße (ulica Warszawska). W 1933 wraz z dzisiejszą aleją Niepodległości, została przemianowana na Straße der SA (ulicę SA – nazwa nazistowskich oddziałów szturmowych)[1].

Przy dzisiejszej ulicy Mochnackiego znajdowała się wybudowana w XIV wieku Brama Dolna, otwierająca wjazd do miasta od strony Dolnego Przedmieścia, ukształtowanego ostatecznie w XVIII wieku (okolice dzisiejszej ulicy Prostej i Grunwaldzkiej). Wkrótce po tym, jak w 1806 zawaliła się jedna z wież Bramy, postanowiono o jej rozbiórce. Po Bramie Dolnej nie zostały żadne ślady ani fizyczne pamiątki. Nie oznaczono również w sposób jednoznaczny jej dawnej lokalizacji.

W latach 70. XIX wieku nieopodal Färber-Gasse[1] (ulicy Farbowej – dzisiejszej ulicy Łukasińskiego) powstała Fabryka Powozów "Julius Reizug". Prowadzili go Julius Reizug senior, Julius Reizug junior i Gustaw Reizug. Julius Reizug junior był radnym i członkiem komisji opieki nad ubogimi. W zakładzie produkowano pojazdy konne (dorożki, bryczki), sanie i pojazdy parowe, a po I wojnie światowej uruchomiono montownię i serwis samochodowy. Prowadzono również usługi kowalskie, stolarskie, kołodziejskie, tapicerskie i lakiernicze. Zabudowania fabryki zlikwidowano po drugiej wojny światowej, w późniejszym okresie powstał w tym miejscu komis samochodowy[2].

19 kwietnia 1908 na ulicy uruchomiono tramwaj elektryczny, co wiązało się z przedłużeniem linii nr 1 z mostu św. Jana do Placu Roosevelta[3][4][5]. Ponieważ odcinek ten nie cieszył dużą popularnością, 9 stycznia 1909 roku zdecydowano o skierowaniu tramwaju do dworca Olsztyn Przedmieście (Allenstein Vorstadt, dziś Olsztyn Zachodni), co nastąpiło 9 grudnia 1909 roku. Choć tramwaje na obecnej ul. Mochnackiego przestały się pojawiać, torów nie zdemontowano, mając na uwadze możliwość uruchomienia w przyszłości linii wzdłuż ulicy Jarockiej (dziś al. Niepodległości) do Szpitala Mariackiego (obecnied Miejskiego)[6].

Na stanowiącym wschodni kraniec ul. Mochnackiego placu Roosevelta, zwanym dawniej Końską Targowicą czy Końskim Targiem (niem. Remontenmarkt), znajdowała się figura Zbawiciela, ufundowana w XVIII w. po ustaniu epidemii dżumy, po 1945 przeniesiona na skrzyżowanie obecnej Al.Warszawskiej z ul. Kazimierza Jagiellończyka[7].

Do drugiej wojny światowej ulica Mochnackiego stanowiła część dzielnicy żydowskiej. Zabytkowa, secesyjna kamienica położona przy ul. Mochnackiego 4 wybudowana została w 1904 przez Żyda Abrahama Brünna, który prowadził sklep ze skórami i materiałami włókienniczymi. Kamienica była znana jako Domek Abrahama. Jest to jedna z niewielu pozostałości po obecności Żydów w Olsztynie[8], należąca zarazem do najbardziej wybitnych realizacji budownictwa secesyjnego na terenie miasta[9].

Podczas drugiej wojny światowej znajdujące się przy ulicy kamienice nie uległy poważniejszym zniszczeniom.

Dane ulicy

Po przebudowie w 2004 roku ulica Mochnackiego posiada po dwa pasy ruchu w każdym kierunku. Wzdłuż ulicy planowano wytyczenie buspasów; realizacja projektu miała się zakończyć w 2013 roku[10].

Obiekty

W rejestrze zabytków znajdują się następujące budynki, zlokalizowane przy ul. Mochnackiego:

  • dom, ul. Mochnackiego 1, k. XIX, nr rej.: 3896 z 30.09.1988
  • dom, ul. Mochnackiego 3, k. XIX, nr rej.: 3897 z 30.09.1988
  • dom, ul. Mochnackiego 4, 1904, nr rej.: 1834 z 30.09.1988, piętrowy, w dekoracji pięcioosiowej elewacji budynku znajdują się m.in. girlandy podtrzymywane przez syreny, nimfy morskie w postaci kobiet – ryb oraz medalion w kształcie wieńca z inicjałami „A.B” w tarczy
  • dom, ul. Mochnackiego 5, k. XIX, nr rej.: 3898 z 30.09.1988
  • dom, ul. Mochnackiego 7, XVIII/XIX, nr rej.: 1835 z 10.08.1988
  • dom, ul. Mochnackiego 9, poł. XIX, nr rej.: 1836 z 30.09.1988
  • dom, ul. Mochnackiego 11, XIX, nr rej.: 927 z 28.07.1988[11]

Komunikacja

Przy ulicy Mochnackiego znajduje się przystanek komunikacji miejskiej o nazwie Plac Roosevelta (nr 44)[12]. Zatrzymują się przy nim autobusy linii: 101, 107, 111, 127 i N02[13].

Zobacz też

Przypisy

  1. 1 2 Battek, Marek, Szczepankiewicz - Battek Joanna: Słownik nazewnictwa krajoznawczego polsko-niemiecki i niemiecko-polski; Śląsk, Ziemia Lubuska, Pomorze Zachodnie, Warmia i Mazury, Silesia s.c., Wrocław 2002
  2. ↑ Rury i zapałki w Olsztynie, olsztyn.wyborcza.pl 14.04.2003
  3. ↑ Olsztyn, ulica Mochnackiego, dawniej: Warschauer Strasse
  4. ↑ Tramwaje w Olsztynie
  5. ↑ Tramwaje w Olsztynie. Historia reaktywacji linii tramwajowej
  6. ↑ 110 lat olsztyńskich tramwajów
  7. ↑ Mieczysław Orłowicz Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, reprint, Agencja Wydawnicza Remix, Olsztyn, ISBN 83-900155-0-1, s. 158
  8. ↑ Olsztyn. Knosały/Mochnackiego
  9. ↑ Zabytki kultury żydowskiej w Olsztynie, s. 13
  10. ↑ W Olsztynie powstaną oddzielne pasy dla autobusów
  11. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo warmińsko-mazurskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 129 [dostęp 2024-01-25].
  12. ↑ Wykaz przystanków komunikacji miejskiej w Olsztynie
  13. ↑ Plac Roosevelta – rozkład jazdy. rozklad.zdzit.olsztyn.eu. [dostęp 2024-01-25]. (pol.).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.