ulica Katedralna
Stare Miasto
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Miejscowość

Wrocław

Długość

286 m

Przebieg
ul. NMP
Bulwar Wyszyńskiego
Bulwar Włostowica
Most Tumski
Plac Kościelny
Plac Katedralny
Położenie na mapie Wrocławia
Mapa konturowa Wrocławia, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „ulica Katedralna”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „ulica Katedralna”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „ulica Katedralna”
51°06′51,783″N 17°02′39,470″E/51,114384 17,044297
Zespół wschodnich wysp wrocławskich.
Most Tumski między 1890 a 1900 r.[1]
Skrzyżowanie z placem Kościelnym, w tle katedra.
Ulica i katedra
Ulica, Odra i pałac „Prepozytówka”

Ulica Katedralna (Domstrasse[2][3]) – ulica położona we Wrocławiu na Ostrowie Tumskim, na osiedlu Stare Miasto[4] (obręb ewidencyjny Plac Grunwaldzki), w dawnej dzielnicy Śródmieście[2][5][6][7]. Ulica ta stanowi historyczną i współczesną oś urbanistyczną, komunikacyjną, widokową, a także ceremonialną Ostrowa Tumskiego. Wzdłuż ulicy oraz w najbliższym sąsiedztwie zlokalizowane są liczne zabytki, w tym między innymi Most Tumski, kościół św. Piotra i Pawła, pałac arcybiskupi i inne, a jej oś widokową zamyka katedra pw. św. Jana Chrzciciela położona przy placu Katedralnym[2][5][7][8][9][10][11].

Historia

Historia obszaru, przez który przebiega ulica Katedralna, związana jest z powstaniem grodu na Ostrowie Tumskim w X wieku oraz z historią katedry wrocławskiej, której geneza sięga 1000 roku, a która położona była we wschodnim krańcu Grodu na Ostrowie Tumskim, oraz zabudowy związanej z administracją kościelną[5][8][12][13][14]. Sama katedra w swej historii była kilkukrotnie niszczona lub rozbierana i odbudowywana oraz przebudowywana. Współczesna budowla to czwarty budynek katedry w tym miejscu, a ostatnie istotne zmiany to przebudowa z IX wieku na styl neogotycki i odbudowa po zniszczeniach wojennych, jakie zostały dokonane podczas oblężenia miasta w 1945 roku[8][15].

Około ulicy powstawały do XIII wieku murowane budowle wznoszone paralelnie po obu jej stronach. Obejmowały one Pałac Biskupi, dziekanię katedralną i posadowioną na granicy własności kapituły katedralnej rezydencję prepozyta katedralnego. Wtedy to, istnieją przypuszczenia, że w 1288 roku, w związku z przekazaniem środkowej części Ostrowa Tumskiego kapitule świętokrzyskiej, wytyczono ulicę Katedralną w obecnym kształcie, od katedry do Mostu Tumskiego, za którym przez obecną ulicę Najświętszej Marii Panny połączona była z głównym szlakiem komunikacyjnym biegnącym przez Wyspę Piasek z południa na północ, obecnie ulica Świętej Jadwigi[2][10][16][17][18].

Dokonane nadania na rzecz kapituły katedralnej i świętokrzyskiej sprawiły, że niemal cały ten obszar wszedł we władanie dwóch ośrodków kościelnych, przy czym w 1376 r. kapituła świętokrzyska musiała uznać zwierzchnictwo biskupa[2][5][18][19]. Przy ulicy w części zachodniej znajdował się jeszcze kościół św. Piotra i Pawła (do XIV wieku kościół św. Piotra), należący do cystersów lubiąskich, przejęty w poł. XV wieku i przeznaczony na siedzibę mansjonarzy świętokrzyskich[2][5][9]. Po stronie południowej z nadania przez księcia w 1310 r. terenów leżących w obszarze rozsypujących się wałów zlokalizowano dwie kurie kanoniczne kapituły katedralnej. Część zabudowy wzdłuż ulicy nawiązywało do formy pałacu biskupiego z jego pierwotnej XIII-wiecznej fazy przed późniejszą rozbudową. Na poszczególnych działkach posadawiano więc budynki o szerokim froncie zwróconym ku ulicy, jednym lub dwóch piętrach, w których sień lokalizowano pośrodku, a po bokach dwie izby, natomiast drewniane schody budowane były przy tylnej elewacji. Cała zabudowa gospodarcza lokalizowana była na tyłach budynku w głębi działek. Pozostała zabudowa miała różną formę, lecz przy późniejszych przebudowach nawiązywano do powyższych rozwiązań, co doprowadziło do ukształtowania regularnej zabudowy wzdłuż całej ulicy[2][5][18][20], z wyłączeniem trzech wież stanowiących dominanty wysokościowe: dziekana, prepozytora katedralnego i należącej do kapituły świętokrzyskiej. W wyniku kilku pożarów niezbędne były odpowiednie roboty budowlane, w ramach których większości budynkom nadano w kolejnych latach wystrój późnorenesansowy, a następnie klasycystyczny[2][18].

Sama ulica do XV wieku miała nawierzchnię wykonaną z dranic układanych na podkładach z okrąglaków[2][12]. W 1545 roku ulicę wybrukowano. Koszty jej utrzymania zostały podzielone według następujących proporcji: 2/3 łożył biskup, a po 1/6 kapituły katedralna i świętokrzyska[2].

W tym czasie ulica ta stanowiła również istotną oś ceremonialną. Powitanie ważnych gości następowało za przyczółkiem Mostu Tumskiego, skąd gospodarze i goście w procesji udawali się ulicą do katedry[2].

Przy ulicy Katedralnej w domu numer 7 przez pewien czas mieszkał Mikołaj Kopernik[7].

W XVIII wieku wybudowano Orphanotropheum[uwaga 1] w miejscu mansjonarii świętokrzyskiej[2][21]. Jest to budynek o zwartej zabudowie pałacowej w formie gmachu mającego charakter monumentalny[21]. Jego fasada wschodnia zwrócona jest w kierunku placu Kościelnego[22]. Kolejne przeobrażenia obejmowały budowę dwóch pomników: Najświętsze Marii Panny z Dzieciątkiem przed katedrą i Świętego Jana Nepomucena na placu kościelnym przed kościołem Świętego Krzyża i Świętego Bartłomieja[2][22][23][24][25]. W tym okresie zlikwidowano także 3 wieże rezydencjalne[2].

W 1810 roku nastąpiła sekularyzacja dóbr kapituły świętokrzyskiej. Przeszły one na skarb państwa[18][19][22].

Kolejnym istotnym wydarzeniem kształtującym ulicę było dokonane w 1900 roku powiększenie placu Katedralnego. Wyłączono ówcześnie z części ulicy Katedralnej obszar obejmujący katedrę oraz teren na południe i północ od niej, włączając je do placu[26].

W wyniku działań wojennych podczas oblężenia Wrocławia w 1945 roku w zabudowie nastąpiły olbrzymie zniszczenia wojenne. Po wojnie prowadzono odbudowę etapami niemal wszystkich budynków wzdłuż ulicy Katedralnej, z wyjątkiem numeru 1, przy czym części z nich, w szczególności pod numerami 3-5 i 10-16, nadano formy uproszczone[2][18].

Nazwa

W swojej historii ulica nosiła dwie nazwy własne: Domstrasse[2][3], ulica Katedralna[2][3][6]. Obie te nazwy nawiązują do znajdującej się tu katedry[3], podobnie jak połączonym z ulicą placem Katedralnym, pop. Domplatz[26][27], a wcześnie także całego Ostrowa Tumskiego – Dominsel[28] i położonego w ciągu ulicy Katedralnej Mostu Tumskiego – Dombrücke[29], oraz obecnych ulic Kanonia i Kapitulna, noszących wcześniej nazwę Kleine Domstrasse[30][31].

Zabudowa i zagospodarowanie

Współczesne zagospodarowanie obszarów przy ulicy Katedralnej obejmuje budynki i budowle zachowane lub odbudowane po zniszczeniach wojennych, a w późniejszych latach, wraz z samą ulicą, odrestaurowane[2][5]. Obszar ten położony jest na północno-wschodnim, prawym brzegu rzeki Odry, jej ramienia głównego na odcinku Odry Górnej, a w dalszym jej biegu ramię Odry Północnej w ramach Śródmiejskiego Węzła Wodnego[10][14][32][33][34][35]. Tu zbudowano przeprawę, którą stanowi Most Tumski w początkowym odcinku ulicy[2][5][10]. Dalej po stronie północnej zlokalizowany jest ogród i kościół św. Piotra i Pawła oraz budynek Orphanotropheum przy ulicy Katedralnej 4, za którym otwiera się przestrzeń placu Kościelnego z figurą Świętego Jana Nepomucena na tle kościoła Świętego Krzyża i Świętego Bartłomieja[2][5][7][36][37]. Po stronie południowej natomiast znajduje się zachowany fragment nieodbudowanego budynku pod numerem 1 i dalej zwarty ciąg zabudowy pierzei południowej. Za placem po obu stronach ulicy mieści się zwarta, historyczna zabudowa Ostrowa Tumskiego, z wyłączeniem cofniętego względem sąsiedniej zabudowy pałacu „Prepozytówka” pod numerem 11. Po stronie północnej są to budynki pod numerami od 6 do 16 (numery parzyste), a po stronie południowej pod numerami od 3 do 17 (numery nieparzyste). Ulicę po stronie wschodniej zamyka widok na figurę Najświętszej Marii Panny z Dzieciątkiem na tle archikatedry św. Jana Chrzciciela. Tu przed katedrą znajduje się skrzyżowanie z ulicą przypisaną do placu Katedralnego, okalającą budynek katedry z obu jej stron[2][5][7][36][38].

W budynkach tu położonych mieszczą się instytucje związane z Kościołem katolickim, m.in.:

Na posesjach położonych przy ulicy znajdują się także rzeźby i pomniki:

  • pod nr 4, przy kościele św. Piotra i Pawła – Figura św. Piotra Apostoła[39]
  • pod nr 9, rektorat, ogród – figura bł. Edmunda Bojanowskiego w otoczeniu dzieci[7]
  • pod nr 12, Dom Księży Emerytów, w podwórzu – Figura św. Klary[40]
  • pod nr 15, PWT – popiersie kardynała Bolesława Kominka[7].

Przy ulicy Katedralnej umieszczono figurki następujących krasnali[41]:

przy nr[uwaga 2] nazwa foto
Most Tumski Gazuś
1/3 Drukarz Kacper
6 Kawiarek

Układ drogowy

Do ulicy przypisane są drogi gminne o długości 286 m[6]. Obowiązuje w zasadniczej części dróg ulicy Katedralnej ruch pieszy, z dopuszczeniem dojazdu do posesji pojazdom specjalnym i użytkowników[42]. W ciągu tej ulicy położony jest Most Tumski, który łączy Ostrów Tumski z Wyspą Piasek, przerzucony jest nad Odrą Północną i ma 52 m długości[43].

Ulice, place, bulwary i mosty powiązane:

Ponadto istnieje otwierane czasowo przejście zamykane dwoma ozdobnymi furtami wzdłuż brzegu Odry, na tyłach kościoła św. Piotra i Pawła w kierunku Bulwaru ks. Aleksandra Zienkiewicza, wcześniej Bulwaru św. Marcina[47].

Ochrona i zabytki

Obszar, na którym położony jest ulica Katedralna, podlega ochronie w ramach zespołu urbanistycznego Ostrowia Tumskiego i wysp: Piaskowej, Bielarskiej, Słodowej i Tumskiej, wpisanego do rejestru zabytków pod nr rej.: 195 z 15.02.1962 r. oraz A/678/213 z 12.05.1967 r.[48][49]. Inną formą ochrony tych obszarów jest ustanowienie historycznego centrum miasta, w nieco szerszym obszarowo zakresie niż wyżej wskazany zespół urbanistyczny, jako pomnik historii[50][51]. Również miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego umieszcza ten obszar w strefie ścisłej ochrony konserwatorskiej[52] i określa jako obszar o najwyższych wartościach krajobrazowych[53]. Ochronie również podlega oś widokowa przebiegająca wzdłuż ulicy Katedralnej, stanowiącej główną oś komunikacyjną Ostrowa Tumskiego, do samej Katedry przy placu Katedralnym[2][5][11]. Samo miasto włączyło ten obszar jako cenny i wymagający ochrony do Parku Kulturowego „Stare Miasto”, który zakłada ochronę krajobrazu kulturowego oraz uporządkowanie, zachowanie i właściwe kształtowanie krajobrazu kulturowego i historycznego charakteru najstarszej części miasta[54]. Ograniczeniom podlega również kształtowanie nawierzchni drogowych, gdyż w całym obszarze ulicy obowiązuje wykonywanie nawierzchni z kostki kamiennej lub klinkierowej w nawiązaniu do historycznych nawierzchni zabytkowych[55].

Przy ulicy znajdują się następujące zabytki:

nr[uwaga 2] obiekt powstanie nr rej.[uwaga 4] foto
n.d. Most Tumski[uwaga 5] l. 1888-1889 A/1652/327/Wm z 15.10.1976[10][36][56][57]
1 dom – fragment parteru poł. XVIII 245 z 30.12.1970[36][58][59]
4 kościół pw. św.św. Piotra i Pawła XV, XX w. 4 z 25.11.1947 oraz A/432/192 z 15.02.1962[9][36][60][61]
4 dawny sierociniec Orphanotropheum pocz. XVIII, po 1945 90 z 29.03.1949 oraz A/2891/46 z 25.01.1962[21][36][58][62]
5 kanonia XV, XVI w. 50 z 25.01.1962[36][58][63]
6 kanonia z oficyną XVIII w. A/2901/51 z 25.01.1962[36][58][64]
7 kanonia XV, XVI w. 52 z 25.01.1962[36][58][65]
8 kanonia b.d. 53 z 25.01.1962[36][58][66]
9 kanonia XVI-XVIII w. 54 z 25.01.1962[36][67][68]
11 pałac „Prepozytówka” koniec XVIII w. 55 z 25.01.1962[36][67][69]
13 kanonia XV, XVIII w. 56 z 25.01.1962[36][67][70]
14 dom – fragment parteru XVIII w. A/2783/246 z 30.12.1970[36][67][71]
16
15 Pałac biskupi, ob. Kuria Metropolitalna XIII, koniec XVIII w. 57 z 25.01.1962 oraz 91 z 29.03.1994[36][67][20][72]
n.d. figura Matki Boskiej z Jezusem 1647 r. 38 z 29.03.1949[23][24][36][38][73][74]
Kolegiata Św. Krzyża i św. Bartłomieja oraz figura Świętego Jana Nepomucena.

W miejscowym planie gospodarowania przestrzennego dla Ostrowa Tumskiego podaje się niżej wymienione pozycje jako wpisane do rejestru zabytków, których jednak nie ma w wykazie zabytków dla województwa dolnośląskiego i gminnym rejestrze zabytków. Są to:

  • rzeźba św. Piotra jako wpisana do rejestru zabytków pod nr 640 z 10 listopada 1992 r.[75],
  • dwie zabytkowe rzeźby zlokalizowane na Moście Tumskim: św. Jana Chrzciciela i św. Jadwigi jako wpisane do rejestru zabytków pod nr 638, z 10 listopada 1992 r.[76],
  • rzeźba św. Klary jako wpisana do rejestru zabytków pod nr 658 z 18 listopada 1992 r.[77].

Ponadto wymienione są jako wskazane do ochrony gotyckie piwnice w budynku przy ul. Katedralnej 10/12[78], Drukarnia Tumska Archidiecezji Wrocławskiej, ulica Katedralna 1/3[79].

Ponadto w najbliższym sąsiedztwie placu znajdują się następujące zabytki:

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ Orphanotropheum – dom dla sierot katolickich pochodzenia szlacheckiego, zbudowany na miejscu mansjonerii kolegiaty św. Krzyża[uwaga 10].
  2. 1 2 "Nr" w tabeli zabytków oznacza numer budynku w rejestrze budynków, odpowiadający także pocztowemu numerowi adresowemu.
  3. ↑ W zestawieniu ulic ZDiUM istnieje niekonsekwencja (błąd) polegająca na wskazaniu w pozycji dotyczącej ulicy Katedralnej, że biegnie ona od Ulicy Świętej Jadwigi do Placu Katedralnego, wbrew pozycji dotyczącej Ulicy Najświętszej Marii Panny, w której podano informację, że łączy ona Ulicę Świętej Jadwigi z Ulicą Katedralną[uwaga 7][uwaga 8].
  4. ↑ "Nr rej." w tabeli zabytków oznacza numer i datę wpisu w rejestrze zabytków.
  5. ↑ Most Tumski wg spisu ulic ZDiUM położony jest w ciągu ulicy Katedralnej[uwaga 11], ale wg spisu zabytków Województwa Dolnośląskiego oraz mpzp w ciągu ulicy Najświętszej Marii Panny[uwaga 12][uwaga 13].
  6. ↑ Adres administracyjny Kościoła Świętego Krzyża i św. Bartłomieja we Wrocławiu – pl. Kościelny 1 we Wrocławiu[uwaga 9].
  7. ZDiUM ulice 2018 ↓, poz. 1551.
  8. ZDiUM ulice 2018 ↓, poz. 2698.
  9. SIP 2018 ↓, GEZ.
  10. Harasimowicz 2006 ↓, s. 631 (Orphanotropheum).
  11. ZDiUM ulice 2018 ↓, poz. 4600.
  12. NID 2017 ↓, s. 214.
  13. Uchwała RMWr 1999 ↓, §17 ust. 3.

Przypisy

  1. ↑ Opis na Library of Congres
  2. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 Harasimowicz 2006 ↓, s. 359 (Katedralna).
  3. 1 2 3 4 Wratislavia.net n-p 2012 ↓, s. 35 (Domplatz).
  4. ↑ Rada Miejska Wrocławia 2016 ↓.
  5. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Harasimowicz 2006 ↓, s. 636-637 (Ostrów Tumski).
  6. 1 2 3 4 5 ZDiUM ulice 2018 ↓, poz. 1551.
  7. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Szczepańska 2018 ↓, Ul. i pl. Katedralny.
  8. 1 2 3 4 Harasimowicz 2006 ↓, s. 358-359 (Katedra św. J.Ch.).
  9. 1 2 3 Harasimowicz 2006 ↓, s. 430 (Kośc. św. Piotra i Pawła).
  10. 1 2 3 4 5 Harasimowicz 2006 ↓, s. 554, 558 (Most Tumski).
  11. 1 2 Uchwała RMWr 1999 ↓, §12 ust. 4 pkt 1.
  12. 1 2 Harasimowicz 2006 ↓, s. 252-253 (Gród na O.T.).
  13. ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 979 (Wr. Aglomeracja Wczesnośredn.).
  14. 1 2 Harasimowicz 2006 ↓, s. 606-607 (Odra).
  15. ↑ Szczepańska 2018 ↓, Historia katedry.
  16. ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 579 (Najświętszej Marii Panny).
  17. ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 666 (Piasek, wyspa).
  18. 1 2 3 4 5 6 Harasimowicz 2006 ↓, s. 462 (Kurie Kanoniczne O.T.).
  19. 1 2 Harasimowicz 2006 ↓, s. 384 (Kolegiata Św. Krzyża).
  20. 1 2 3 Harasimowicz 2006 ↓, s. 641-642, 643 (Pałac B.W.).
  21. 1 2 3 Harasimowicz 2006 ↓, s. 631 (Orphanotropheum).
  22. 1 2 3 Harasimowicz 2006 ↓, s. 408-409 (Kościelny).
  23. 1 2 3 Harasimowicz 2006 ↓, s. 702-703 (Pomniki).
  24. 1 2 Harasimowicz 2006 ↓, s. 196 (Figura M.B.D.).
  25. 1 2 Harasimowicz 2006 ↓, s. 197 (Figura św. Jana Nepomucena).
  26. 1 2 Harasimowicz 2006 ↓, s. 359 (Katedralny).
  27. ↑ Wratislavia.net n-p 2012 ↓, s. 35 (Domstr.).
  28. ↑ Wratislavia.net n-p 2012 ↓, s. 35 (Dominsel).
  29. ↑ Wratislavia.net n-p 2012 ↓, s. 35 (Dombrücke).
  30. ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 344 (Kanonia).
  31. ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 345-346 (Kapitulna).
  32. ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 607 (Odra Główna).
  33. ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 607 (Odra Górna).
  34. ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 608 (Odra Północna).
  35. ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 986-988 (Wrocławski Węzeł Wodny).
  36. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 SIP 2018 ↓, GEZ.
  37. 1 2 BIP UmWr do 1945 2018 ↓, s. 1 (poz. 17).
  38. 1 2 BIP UmWr do 1945 2018 ↓, s. 1 (poz. 8).
  39. ↑ BIP UmWr do 1945 2018 ↓, s. 1 (poz. 9).
  40. ↑ BIP UmWr do 1945 2018 ↓, s. 1 (poz. 7).
  41. ↑ krasnale.pl 2018 ↓.
  42. ↑ Uchwała RMWr 1999 ↓, §13 pkt 2 lit. b, c, §14 ust. 19-20.
  43. 1 2 ZDiUM ulice 2018 ↓, poz. 4600.
  44. ↑ ZDiUM ulice 2018 ↓, poz. 2698.
  45. ↑ ZDiUM ulice 2018 ↓, poz. 1830.
  46. ↑ ZDiUM ulice 2018 ↓, poz. 1552.
  47. ↑ Uchwała RMWr 1999 ↓, §25 ust. 11-13, 15 pkt 2 lit. b.
  48. 1 2 NID 2017 ↓, s. 206.
  49. ↑ Uchwała RMWr 1999 ↓, §11 ust. 5.
  50. ↑ NID 2013 ↓.
  51. ↑ MP 1994 ↓.
  52. ↑ Uchwała RMWr 1999 ↓, §5-6, 9, 11.
  53. ↑ Uchwała RMWr 1999 ↓, §12 ust. 2 pkt 1.
  54. ↑ wroclaw.pl 2018 ↓.
  55. ↑ Uchwała RMWr 1999 ↓, §14 ust. 2.
  56. ↑ NID 2017 ↓, s. 214.
  57. ↑ Uchwała RMWr 1999 ↓, §17 ust. 3 pkt 1.
  58. 1 2 3 4 5 6 NID 2017 ↓, s. 219.
  59. ↑ Uchwała RMWr 1999 ↓, §25 ust. 41 pkt 1 lit. a.
  60. 1 2 NID 2017 ↓, s. 207.
  61. ↑ Uchwała RMWr 1999 ↓, §25 ust. 15 pkt 1 lit. a.
  62. ↑ Uchwała RMWr 1999 ↓, §25 ust. 15 pkt 1 lit. b.
  63. ↑ Uchwała RMWr 1999 ↓, §25 ust. 44 pkt 1 lit. a.
  64. ↑ Uchwała RMWr 1999 ↓, §25 ust. 23 pkt 1 lit. a.
  65. ↑ Uchwała RMWr 1999 ↓, §25 ust. 44 pkt 1 lit. b.
  66. ↑ Uchwała RMWr 1999 ↓, §25 ust. 23 pkt 1 lit. b.
  67. 1 2 3 4 5 NID 2017 ↓, s. 220.
  68. ↑ Uchwała RMWr 1999 ↓, §25 ust. 44 pkt 1 lit. c.
  69. ↑ Uchwała RMWr 1999 ↓, §25 ust. 46 pkt 1 lit. a.
  70. ↑ Uchwała RMWr 1999 ↓, §25 ust. 46 pkt 1 lit. b.
  71. ↑ Uchwała RMWr 1999 ↓, §25 ust. 23 pkt 1 lit. c.
  72. ↑ Uchwała RMWr 1999 ↓, §25 ust. 48 pkt 1.
  73. 1 2 NID 2017 ↓, s. 210.
  74. ↑ Uchwała RMWr 1999 ↓, §25 ust. 24 pkt 1 lit. b.
  75. ↑ Uchwała RMWr 1999 ↓, §25 ust. 15 pkt 1 lit. c.
  76. ↑ Uchwała RMWr 1999 ↓, §17 ust. 3 pkt 2.
  77. ↑ Uchwała RMWr 1999 ↓, §25 ust. 23 pkt 1 lit. d.
  78. ↑ Uchwała RMWr 1999 ↓, §25 ust. 23 pkt 1 lit. f.
  79. ↑ Uchwała RMWr 1999 ↓, §25 ust. 41 pkt 1.

Bibliografia

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.