Dąbrówka Mała, Szopienice-Burowiec | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ulica na wysokości skrzyżowania z ul. Konną (widok na północ) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Państwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Długość |
1 780 m[1] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Katowic | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa śląskiego | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
50°16′18,0″N 19°04′28,0″E/50,271666 19,074452 |
Ulica generała Józefa Hallera w Katowicach – ulica we wschodniej części Katowic, na przebiegająca przez obszar dwóch dzielnic: Dąbrówka Mała i Szopienice-Burowiec, łącząca ulicę Obrońców Westerplatte przy granicy Roździenia z Burowcem na południu z Dąbrówką Małą na północy. Trasa ta stanowi główną arterię komunikacyjną Burowca, przy której znajduje się historyczne i zabytkowe budynki[2], a także szereg firm i instytucji publicznych[3].
Przebieg
Ulica rozpoczyna swój bieg od skrzyżowania z ulicą Obrońców Westerplatte obok skweru Hilarego Krzysztofiaka (jeszcze w latach 70. XX wieku znajdowały się tu familoki dla pracowników Huty Metali Nieżelaznych Szopienice). Następnie ulica krzyżuje się z ul. Siewną i dalej z ul. Wandy, prowadzi przez dawny przejazd kolejowo-drogowy obok Miejskiego Domu Kultury Szopienice-Giszowiec w Katowicach. Znajduje się tu osiedle bloków dawnej Huty Metali Nieżelaznych Szopienice. Za skrzyżowaniem z ulicą Konną ul. gen. J. Hallera biegnie obok osiedla Przedwiośnie (ul. Kuśnierska, ul. Pogodna). Kończy swój bieg przy skrzyżowaniu z ul. Strzelców Bytomskich, aleją Niepodległości (obok kościoła św. Antoniego z Padwy i placu Żołnierzy Września), za węzłem z al. Walentego Roździeńskiego (S86)[3].
Historia
Droga z Roździenia do Dąbrówki Małej istniała już w XVIII wieku. Została zaznaczona w Atlas Silesiae, wydrukowanej w Norymberdze w 1746 roku[4]. W okresie Cesarstwa Niemieckiego ulica nosiła nazwę Viktoria-Luise-Straße[5]. W latach 1922–1939 i 1945–1950 patronem ulicy był gen. Józef Haller, a w latach 1939–1945 nosiła nazwę Adolf-Hitler-Strasse[6]. W latach 1950–1962 nosiła nazwę ul. Juliana Marchlewskiego, 1962–1972 ul. Małej Dąbrówki[7], 1972–1991 ul. Zjednoczenia Partii[8][9]. W rejonie obecnego Skweru Hilarego Krzysztofiaka znajdowała się patronacka kolonia robotnicza Paweł[10].
Do lat 80. XX wieku część ulicy była wybrukowana (rejon Burowca). Przy dzisiejszej ulicy Kuśnierskiej istniała kolonia robotnicza Jerzy (niem. Georg[11]), założona w drugiej połowie XIX wieku[9]. Przy ul. gen. Józefa Hallera znajdują się dwa osiedla mieszkaniowe: dla pracowników dawnej Huty Szopienice na Burowcu oraz osiedle Przedwiośnie[12], wybudowane w latach 60. XX wieku. W 1978 roku rozpoczęto prace przy budowie węzła komunikacyjnego z drogą szybkiego ruchu nr 1 (obecnie aleja Walentego Roździeńskiego; DK86)[13]. Do końca XX wieku pod numerem 71 istniała scena Capitol Śląskiego Teatru Lalki i Aktora Ateneum, posiadająca 210 miejsc[14] (od 2010 roku siedziba restauracji Karczma Pod Młynem)[15].
Około 1990 roku wyburzono kamienicę przy ul. gen. J. Hallera 2[16]. W 2009 roku wyremontowano skrzyżowanie z aleją Walentego Roździeńskiego i zamontowano sygnalizację świetlną[17], natomiast w latach 2017–2020 w rejonie ulic gen. J. Hallera i Konnej wybudowano miejski basen. Został otwarty 17 czerwca 2020 roku[18].
Historyczne obiekty
Przy ul. generała Józefa Hallera znajdują się następujące historyczne obiekty[19]:
- obiekt mieszkalny z apteką (ul. J. Hallera 1)[20];
- narożna kamienica mieszkalna (ul. J. Hallera 4)[21];
- zabytkowa kamienica (ul. J. Hallera 6), obecnie piekarnia[22] (dawniej bar „Rzepicha”[23]); wybudowana na początku XX wieku, w stylu historyzmu, jako obiekt publiczny[19];
- kamienica mieszkalna z oficyną (ul. J. Hallera 8), wzniesiona na początku XX wieku w stylu historyzmu[19];
- kamienice mieszkalne (ul. J. Hallera 12, 13a), wybudowane na przełomie XIX i XX wieku w stylu historyzmu[19];
- dom mieszkalny z końca XIX wieku (ul. J. Hallera 13), posiada cechy stylu historyzmu[19];
- kamienica mieszkalna (ul. J. Hallera 17), wzniesiona pod koniec XIX wieku w stylu historyzmu[19];
- dom mieszkalny (ul. J. Hallera 18), wzniesiony na przełomie XIX i XX wieku w stylu historyzmu ceglanego[19];
- budynek dawnej „organistówki”[24] (obiekt zburzono 13–16 grudnia 2019 roku)[25];
- budynek główny Domu Kultury Huty Metali Nieżelaznych (ul. J. Hallera 28)[2], wzniesiony w 1900 roku w stylu historyzmu, następnie przebudowywany w 1930 roku (w stylu funkcjonalizmu) i w 1950 roku (w stylu socrealizmu); obecnie Miejski Dom Kultury Szopienice-Giszowiec[26]; swoją siedzibę mają tu Galeria Antrakt MDK Szopienice[27], Miejska Biblioteka Publiczna – Filia nr 36[28] oraz HETMAN Katowice (klub szachowy)[29];
- kamienica mieszkalna (ul. J. Hallera 32), wybudowana na początku XX wieku w stylu historyzmu z elementami modernizmu[19];
- budynek frontowy – dom z oficyną (ul. J. Hallera 34), wzniesiony na przełomie XIX i XX wieku w stylu historyzmu[19];
- dom mieszkalny (ul. J. Hallera 38), wybudowany na przełomie XIX i XX wieku w stylu historyzmu[19]; zmodernizowany w latach 2018–2019[30];
- kamienica mieszkalna (ul. J. Hallera 40), wybudowana w stylu historyzmu ceglanego na początku XX wieku[19];
- kamienica – dawna piekarnia (ul. J. Hallera 42), wybudowana w latach dwudziestych XX wieku w stylu modernizmu[19]; nie jest objęta ochroną ze względu na utratę cech zabytkowych wskutek przeróbek[31];
- kamienica mieszkalna (ul. J. Hallera 44), wzniesiona na początku XX wieku w stylu modernizmu z elementami secesji[19];
- kamienica mieszkalna (ul. J. Hallera 54), wybudowana na początku XX wieku w stylu historyzmu[19];
- kamienice mieszkalne z końca XIX wieku (ul. J. Hallera 56, 58, 58a); kamienice o identycznym, bogatym wystroju ceglanym w stylu historyzmu[19];
- budynek szkoły (ul. J. Hallera 60), wzniesiony na początku XX wieku w stylu historyzmu, przebudowany w 1935 roku[19];
- krzyż na cokole z figurą Ukrzyżowanego (ul. J. Hallera 60), pochodzący z trzeciej ćwierci XIX wieku, wzniesiony w stylu neogotyku na murowanym postumencie z niszą, w której stoi figurka Matki Boskiej; na pozostałych postumentach istnieje ornament neogotycki i tablica inskrypcyjna z lat 1871–1971[19];
- dawna willa Augustyna Rzepki[32] (ul. J. Hallera 70, róg z al. W. Roździeńskiego), wybudowana w latach trzydziestych XX wieku w stylu funkcjonalizmu; w drugiej połowie XX wieku siedziba Wojewódzkiej Przychodni Odwykowej; obecnie siedziba Fundacji Komandor[33]; obiekt jest ujęty w gminnej ewidencji zabytków;
- budynek dawnej sceny Capitol Śląskiego Teatru Lalki i Aktora Ateneum (ul. J. Hallera 71), wzniesiony w latach trzydziestych XX wieku w stylu funkcjonalizmu, przebudowany w 1945 roku[19]; obecnie siedziba restauracji Karczma Pod Młynem[15];
- budynek przedszkola (ul. J. Hallera 72), wzniesiony w latach trzydziestych XX wieku w stylu funkcjonalizmu[19]; obecnie dojście do przedszkola przez dawny podworski park (pl. Żołnierzy Września)[3]' obiekt został wpisany do rejestru zabytków 28 lipca 2023 (nr rej. A/1234/23)[34].
Infrastruktura
Ulica gen. J. Hallera jest drogą publiczną klasy ulicy głównej[2]. Skwer Hilarego Krzysztofiaka zlokalizowany przy ul. gen. J. Hallera w założeniu władz miasta ma być terenem zieleni, pełniącym integrującą funkcję w założeniu urbanistycznym Burowca[21]. Ulicą kursują autobusy Zarządu Transportu Metropolitalnego linii: 70, 72, 74, 108, 109 i 906N, które zatrzymują się na dwóch przystankach znajdujących się na tej ulicy: Burowiec i Burowiec Szkoła[35].
Instytucje
Przy ulicy gen. J. Hallera swoją siedzibę mają: Miejskie Przedszkole nr 38[36] i 60[37], przedsiębiorstwa wielobranżowe[3] oraz Zespół Szkół Handlowych im. Bolesława Prusa (Technikum nr 5 i Branżowa Szkoła I Stopnia nr 3)[38].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Urząd Miasta Katowice: Plan zimowego utrzymania dróg na sezon 2009/2010. www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2020-10-23]. (pol.).
- 1 2 3 Urząd Miasta Katowice: Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego obszaru położonego w rejonie ulic: Gen. Józefa Hallera i Janusza Korczaka w dzielnicy Szopienice w Katowicach. www.bip.katowice.eu. [dostęp 2011-09-18]. (pol.).
- 1 2 3 4 OpenStreetMap: Mapa Podstawowa. www.openstreetmap.org. [dostęp 2020-10-23]. (pol.).
- ↑ Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: Oficyna „Artur”, 1996, s. 16, 17. ISBN 83-905115-0-9.
- ↑ Historia szkolnictwa w Dąbrówce Małej. www.gim11.katowice.pl. [dostęp 2011-09-18]. (pol.).
- ↑ Michał Bulsa, Dąbrówka Mała. Dzieje dzielnicy Katowic, Katowice 2023, ISBN 978-83-64356-57-5, s. 348.
- ↑ Michał Bulsa, Dąbrówka Mała. Dzieje dzielnicy Katowic, Katowice 2023, ISBN 978-83-64356-57-5, s. 348.
- ↑ Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: „Śląsk”, 1980, s. 42. ISBN 83-216-0147-2.
- 1 2 Historia Burowca. Parafia MB Nieustającej Pomocy w Katowicach-Burowcu. [dostęp 2011-09-18]. (pol.).
- ↑ Michał Bulsa, Patronackie osiedla robotnicze. Tom 1: Górny Śląsk, Łódź 2022, s. 97.
- ↑ Michał Bulsa: Ulice i place Katowic. Katowice: Prasa i Książka, 2012, s. 166. ISBN 978-83-933-665-8-3. (pol.).
- ↑ Michał Bulsa: Ulice i place Katowic. Katowice: Prasa i Książka, 2012, s. 166-169. ISBN 978-83-933-665-8-3. (pol.).
- ↑ Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: Oficyna „Artur”, 1996, s. 99. ISBN 83-905115-0-9.
- ↑ Jerzy Abramski: Ulice Katowic. Zawiercie: Graf−Mar, 2000, s. 100. ISBN 83-913341-0-4.
- 1 2 Karczma pod Młynem. www.karczmapodmlynem.pl. [dostęp 2020-10-24]. (pol.).
- ↑ Michał Bulsa, Barbara Szmatloch , Katowice, których nie ma, Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy, 2019, s. 40, ISBN 978-83-7729-502-1 .
- ↑ Rusza remont ekspresówki z Sosnowca do Katowic. katowice.wyborcza.pl, 2009-05-29. [dostęp 2020-10-24]. (pol.).
- ↑ Wodociągi Katowice: OTWARCIE BASENU BUROWIEC JUŻ W TĄ ŚRODĘ 17 CZERWCA - ZAPRASZAMY!. burowiec.wodociagi.katowice.pl, 2020-06-15. [dostęp 2020-10-24]. (pol.).
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 Urząd Miasta Katowice: Wartości dziedzictwa kulturowego (załącznik 1.9). www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-09-18]. (pol.).
- ↑ Michał Bulsa. Początek II wojny światowej na terenie Dąbrówki Małej i Burowca. „Miesięcznik Roździeński”. 8-9 (17-18), s. 13, 14, sierpień-wrzesień 2019. ISSN 2544-9915.
- 1 2 Urząd Miasta Katowice: Katowice - Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-09-18]. (pol.).
- ↑ Croissant Piekarnia na Hallera. www.facebook.com. [dostęp 2020-10-24]. (pol.).
- ↑ Restauracja "Piąta Strona Świata" (d. bar "Rzepicha") (Katowice). wikimapia.org. [dostęp 2020-10-24]. (pol.).
- ↑ Michał Bulsa, Michał Malina. Zapomniana „organistówka” przy ul. Hallera. „Roździeń”. 11/220, s. 12, listopad 2013.
- ↑ Michał Bulsa: Co z terenem po wyburzonej tzw. organistówce przy ul. Hallera?. www.infokatowice.pl, 2020-03-18. [dostęp 2020-10-24]. (pol.).
- ↑ MDK Szopienice-Giszowiec. www.katowice.naszemiasto.pl. [dostęp 2011-09-18]. (pol.).
- ↑ Miejski Dom Kultury „Szopienice-Giszowiec” w Katowicach: Galeria ANTRAKT. mdk.katowice.pl. [dostęp 2020-10-24]. (pol.).
- ↑ Miejska Biblioteka Publiczna w Katowicach: Filia nr 36. mbp.katowice.pl. [dostęp 2020-10-24]. (pol.).
- ↑ Miejski Dom Kultury „Szopienice-Giszowiec” w Katowicach: Klub szachowy HETMAN. mdk.katowice.pl. [dostęp 2020-10-24]. (pol.).
- ↑ Kamienica na Hallera. www.facebook.com. [dostęp 2020-10-24]. (pol.).
- ↑ Urząd Miasta Katowice: Protokół nr 47/10 z posiedzenia Komisji Górniczej Rady Miasta Katowice. (pol.) www.bip.um.katowice.pl [dostęp 2011-09-18]
- ↑ Michał Bulsa: Ulice i place Katowic. Katowice: Prasa i Książka, 2012, s. 169. ISBN 978-83-933-665-8-3. (pol.).
- ↑ KOMANDOR: Salon Firmowy Komandor Katowice. www.komandor.pl. [dostęp 2020-10-24]. (pol.).
- ↑ WPIS DO REJESTRU ZABYTKÓW (A/1234/23) (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2023-08-25]
- ↑ Zarząd Transportu Metropolitalnego: Rozkład jazdy ZTM. rj.metropoliaztm.pl. [dostęp 2020-10-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-29)]. (pol.).
- ↑ Miejskie Przedszkole nr 38 w Zespole Szkolno-Przedszkolnym nr 3 w Katowicach: Kontakt. mp38katowice.edupage.org. [dostęp 2020-09-17]. (pol.).
- ↑ Miejskie Przedszkole nr 60: Kontakt. mp60katowice.przedszkolowo.pl. [dostęp 2020-10-23]. (pol.).
- ↑ Zespół Szkół Handlowych im. Bolesława Prusa: Biuletyn Informacji Publicznej. zshkatowice.ssdip.bip.gov.pl. [dostęp 2020-10-04]. (pol.).
Bibliografia
- Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: Oficyna „Artur”, 1996. ISBN 83-905115-0-9.
- Katowice - Plan miasta, wyd. Demart SA, Warszawa 2010/2011.