Ubezpieczenie społeczne rolników – system zabezpieczenia emerytalnego utworzony z myślą udzielania wsparcia rolnikom indywidualnym i ich rodzinom w okresie po zakończeniu aktywności zawodowej oraz w przypadku inwalidztwa.

Fundusz finansowany jest ze składek osób ubezpieczonych oraz z dotacji budżetu państwa.

Ubezpieczenie w ramach Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

W ustawie z 1990 r. stwierdzono, że ubezpieczenie obejmuje rolników i pracujących z nim domowników[1]. Ubezpieczenie realizuje Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.

Ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu podlega z mocy ustawy:

  • rolnik, którego gospodarstwo obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowych lub dział specjalny;
  • domownik rolnika.

Składka kwartalna za każdego ubezpieczonego wynosiła jedną czwartą emerytury podstawowej. Świadczeniami z ubezpieczenia emerytalno-rentowymi są:

  • emerytura rolnicza lub renta inwalidzka rolnicza;
  • renta rodzinna;
  • emerytury i renty z ubezpieczenia społecznego rolników indywidualnych i członków ich rodzin;
  • dodatki do emerytur i rent;
  • zasiłek pogrzebowy.

Emerytura rolnicza przysługuje ubezpieczonemu rolnikowi, który spełniał łącznie następujące warunki:

  • osiągnął wiek emerytalny – kobiety: 60 lat; mężczyźni: 65 lat;
  • podlegał ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez okres co najmniej 100 kwartałów.

Emerytura rolnicza przysługuje także ubezpieczonemu rolnikowi, który spełniał łącznie następujące warunki:

  • osiągnął wiek 55 lat, jeśli jest kobietą, albo 60 lat, jeśli jest mężczyzną;
  • podlegał ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez okres co najmniej 120 kwartałów;
  • zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej.

Historia

Zaopatrzenie emerytalne rolników w świetle ustawy z 1962 r.

W ustawie z 1962 r. o zaopatrzeniu emerytalnym rolników i ich rodzin wskazano, że prawo do zaopatrzenia emerytalnego mają właściciele gospodarstw rolnych przejętych w zagospodarowanie lub na własność Państwa[2].

Warunkiem wypłaty zaopatrzenia było, jeśli:

  • obszar przejętej nieruchomości wynosił ponad 2 ha;
  • dochód z pracy w gospodarstwie stanowił główne źródło jego utrzymania;
  • zadłużenie wobec państwa i spółki wodnej nie przekraczało 75% wartości gruntów wchodzących w skład nieruchomości;

Zaopatrzenie emerytalne obejmowało:

  1. Świadczenia pieniężne, w tym:
    • rentę starczą;
    • rentę inwalidzką;
    • rentę rodzinną;
    • zasiłek pogrzebowy.
  2. Świadczenia w naturze, w tym:
    • pomoc leczniczą i położniczą;
    • protezowanie;
    • przysposobienie zawodowe;
    • umieszczenie w domu rencistów.

Wysokość renty starczej i renty inwalidzkiej wynosiła miesięcznie:

  • 400 zł – gdy obszar przejętej nieruchomości wynosił ponad 2 ha;
  • 500 zł – gdy obszar przejętej nieruchomości wynosił ponad 5 ha;
  • 600 zł – gdy obszar przejętej nieruchomości wynosił ponad 10 ha.

Nowelizacja ustawy z 1968 r. o rentach za ziemię

W ustawie z 1968 r. ustalono, że właściciel nieruchomości może otrzymać świadczenie, jeśli jego gospodarstwo obejmuje co najmniej 5 ha użytków rolnych[3].

Rolnik przekazujący gospodarstwo rolne oraz osiągający wiek emerytalny (mężczyzna 65 lat, kobieta 60 lat) lub będący inwalidą, miał prawo do miesięcznej emerytury w wysokości:

  • 800 zł, jeśli obszar przekazanej nieruchomości obejmował 5–6 hektarów przeliczeniowych użytków rolnych;
  • 900 zł, jeśli obszar przekazanej nieruchomości obejmował 6–7 hektarów przeliczeniowych użytków rolnych;
  • 1000 zł, jeśli obszar przekazanej nieruchomości obejmował 7–8 hektarów przeliczeniowych użytków rolnych;
  • 1100 zł, jeśli obszar przekazanej nieruchomości obejmował 8–10 hektarów przeliczeniowych użytków rolnych;
  • 1200 zł, jeśli obszar przekazanej nieruchomości obejmował ponad 10 hektarów przeliczeniowych użytków rolnych.

Właściwości ustawy z 1977 r. o zaopatrzeniu emerytalnym rolników

W ustawie z 1977 r. stwierdzono, że wprowadzenie systemu zaopatrzenia emerytalnego dla rolników i ich rodzin[4]:

  • zapewni zaopatrzenie na starość, oraz na wypadek inwalidztwa tym rolnikom, którzy zwiększając produkcję rolną i sprzedając produkty rolne jednostkom gospodarki uspołecznionej, aktywnie uczestniczą w realizacji programu wyżywienia narodu;
  • stworzy warunki do dalszego rozwoju rolnictwa uspołecznionego, oraz do korzystnej przebudowy struktury indywidualnych gospodarstw rolnych i unowocześniania metod gospodarowania;
  • będzie kolejnym aktem realizacji sojuszu robotniczo-chłopskiego.

Zaopatrzenie emerytalne miało objąć rolników, którzy wytwarzają w prowadzonych przez siebie gospodarstw rolnych produkty rolne, sprzedają je jednostkom gospodarki uspołecznionej i spełniają inne warunki przewidziane w ustawie, a także członków ich rodzin.

Emerytura przysługiwała rolnikowi, który spełniał łącznie następujące warunki:

  • osiągnął wiek: 65 lat mężczyzna i 60 lat kobieta, a jeśli jest kombatantem – 60 lat mężczyzna i 55 lat kobieta;
  • wytwarzał w prowadzonym gospodarstwie rolnym i sprzedał jednostkom gospodarski uspołecznionej produkty rolne o wartości nie mniejsze niż 15 000 zł rocznie, przez okres przynajmniej 25 lat mężczyzna i 20 lat kobieta;
  • opłacał składki na fundusz emerytalny rolników;
  • przekazał następcy lub Państwu gospodarstwo rolne, którego wartość nie uległa obniżeniu w okresie ostatnich 5 lat prowadzenia gospodarstwa przed jego przekazaniem, chyba że obniżenie wartości gospodarstwa nastąpiło z przyczyn niezawinionych przez rolnika.

Podstawą wymiaru emerytury stanowiła średnia roczna wartość produktów rolnych sprzedanych przez rolnika jednostkom gospodarki uspołecznionej z okresu ostatnich 5 lat.

Miesięczna wysokość emerytury wynosiła od 1500 zł do 6500 zł.

Ustawa z 1982 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych

W ustawie z 1982 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych stwierdzono, że przepisy obejmują rolników prowadzących gospodarstwa rolne[5]. Ubezpieczenie było obowiązkowe.

Ubezpieczonemu rolnikowi przysługiwało:

  • świadczenia lecznicze i położnicze, zaopatrzenie w leki, przedmioty ortopedyczne, protezy środki opatrunkowe i pomocnicze, pobyt w domu pomocy społecznej;
  • świadczenia z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych;
  • zasiłki porodowe;
  • zasiłki macierzyńskie;
  • zasiłki rodzinne;
  • zasiłki pielęgnacyjne na dzieci;
  • świadczenia emerytalne i rentowe obejmujące emeryturę, rentę inwalidzką, rentę rodzinną oraz dodatki do emerytury i rent;
  • zasiłki pogrzebowe.

Emerytura przysługiwała rolnikowi, który spełniał łącznie następujące warunki:

  • prowadził gospodarstwo rolne lub pracował w nim przez okres co najmniej 25 lat (kobieta 20 lat);
  • w okresie tym sprzedał jednostkom gospodarki uspołecznionej produkty rolne o wartości nie mniejszej niż odpowiadające równowartości 5 q żyta rocznie z każdego ha przeliczeniowego;
  • przekazał nieodpłatnie następcy lub Państwu gospodarstwo rolne, którego wartość nie uległa obniżeniu w okresie ostatnich 5 lat.

Utworzono Fundusz Ubezpieczenia Społecznego, którego dysponentem uczyniono Zakład Ubezpieczenia Społecznego. Składki na ubezpieczenie społeczne wynosiły rocznie:

  • 1200 zł od każdego ubezpieczonego;
  • 500 zł z każdego pełnego ha przeliczeniowego.

Emerytura lub renta inwalidzka przysługiwała każdemu ubezpieczonemu w podstawowej wysokości, równej najniższej emeryturze pracowniczej.

Przypisy

  1. ↑ Dz.U. z 2024 r. poz. 90: Ustawa z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników.
  2. ↑ Dz.U. z 1962 r. nr 38, poz. 166: Ustawa z dnia 28 czerwca 1962 r. o przejmowaniu niektórych nieruchomości rolnych w zagospodarowanie lub na własność Państwa oraz o zaopatrzeniu emerytalnym właścicieli tych nieruchomości i ich rodzin.
  3. ↑ Dz.U. z 1968 r. nr 3, poz. 15: Ustawa z dnia 24 stycznia 1968 r. o rentach i innych świadczeniach dla rolników przekazujących nieruchomości rolne na własność Państwa.
  4. ↑ Dz.U. z 1977 r. nr 32, poz. 140: Ustawa z dnia 27 października 1977 r. o zaopatrzeniu emerytalnym oraz innych świadczeniach dla rolników i ich rodzin.
  5. ↑ Dz.U. z 1982 r. nr 40, poz. 268: Ustawa z dnia 14 grudnia 1982 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.