Data i miejsce urodzenia |
3 stycznia 1927 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
3 lipca 2019 |
Zawód, zajęcie |
specjalista inż. środowiska, ochrony przeciwpożarowej lasu i ochrona środowiska |
Narodowość | |
Tytuł naukowy |
prof. dr hab. inż. |
Rodzice |
Roman i Maria |
Małżeństwo |
Anna Kucharska |
Odznaczenia | |
Tytus Karlikowski, ps. Wąż, Tytus[1] (ur. 3 stycznia 1927 w Łęczycy, zm. 3 lipca 2019 w Warszawie[2][3]) – polski działacz podziemia niepodległościowego w czasie II wojny światowej, członek Armii Krajowej, uczestnik powstania warszawskiego, prof. dr hab. inż., specjalista w zakresie inżynierii środowiska, ochrony przeciwpożarowej lasu oraz ochrony środowiska, działacz kombatancki, przewodniczący Środowiska Żołnierzy Batalionu Armii Krajowej „Zośka” i Komitetu Opieki nad Grobami Poległych Żołnierzy Batalionu „Zośka”.
Życiorys
Syn Romana i Marii. Przed wybuchem II wojny światowej działał w harcerstwie, zdołał ukończyć szkołę powszechną i w czerwcu 1939 r. zdał egzamin wstępny do Państwowego Gimnazjum i Liceum Męskiego im. Tadeusza Reytana w Warszawie[4]. Podczas polskiej wojny obronnej brał udział w obronie stolicy w ramach Wojennego Pogotowia Harcerzy. W listopadzie 1939 r. rozpoczął naukę na tajnych kompletach w Gimnazjum i Liceum im. Tadeusza Reytana[4] i należał do konspiracyjnej drużyny harcerskiej tej szkoły[5], 1 Warszawskiej Drużyny Harcerskiej im. Romualda Traugutta „Czarna Jedynka”[6]. Od lutego 1940 r. w konspiracji, następnie członek Szarych Szeregów. W 1943 r. uzyskał w ramach tajnych kompletów tzw. małą maturę i od września tego roku uczęszczał na tajne komplety w Liceum im. Stefana Batorego[4]. W 1943 r. zawyżył swój wiek o trzy lata, by móc wstąpić do Grup Szturmowych Szarych Szeregów, i brał udział w akcjach bojowych: Meksyk II, Meksyk III i Meksyk IV, a w dniu 26 września 1943 r. w akcji „Wilanów”. Od września po reorganizacji Grup Szturmowych członek batalionu „Zośka”. W momencie wybuchu powstania warszawskiego 1 sierpnia 1944 r. został odcięty na terenie Śródmieścia i nie dotarł na miejsce koncentracji swojego batalionu. W dniach 1–5 sierpnia brał udział w walkach w ramach batalionu „Kiliński” AK, między innymi w próbie zdobycia budynku PAST-y. Następnie po dołączeniu do rodzimego batalionu brał udział w walkach na terenie Woli. 11 sierpnia został poważnie ranny w wyniku wybuchu i wyłączony z dalszej walki.
W 1951 ukończył studia na Wydziale Leśnym Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, uzyskał tytuł magistra inżyniera nauk leśnych i zaangażował się w pracę naukową[4]. Był prekursorem między innymi metody prognozowania pożarów lasów oraz inicjatorem wykorzystania samolotów w kompleksowym gaszeniu ich pożarów, a także autorem programów profilaktyki przeciwpożarowej lasów. Piastował między innymi funkcję przewodniczącego Working Group for Forest Fire przy ONZ w Genewie (1981–1987), a także prof. Instytutu Badawczego Leśnictwa (IBL) i kierownika Katedry Profilaktyki Pożarniczej w Szkole Głównej Służby Pożarniczej (SGSP) w Warszawie (1982–1987). Członek honorowy PAN. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A16-5-2)[7].
Odznaczenia i wyróżnienia
- Medal za Warszawę 1939–1945 (1948)
- Medal Zwycięstwa i Wolności 1945 (1948)
- Medal Wojska (dwukrotnie – 1948)
- Krzyż Partyzancki (1959)
- Złoty Krzyż Zasługi (1965)
- Krzyż Walecznych (1968)
- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari V klasy (1972)
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1975)
- Rozeta z Mieczami Krzyża „Za Zasługi dla ZHP” (1979)
- Warszawski Krzyż Powstańczy (1981)
- Krzyż Armii Krajowej (1984)
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1984)
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski – za wybitne zasługi dla gospodarki narodowej (1997)[8]
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski – za wybitne zasługi w działalności na rzecz środowisk kombatanckich (2004)[9]
- Medal „Pro Patria” – za szczególne zasługi w kultywowaniu pamięci o walce o niepodległość Ojczyzny (2012)[10]
- Złoty Kordelas Leśnika Polskiego – w uznaniu zasług za szczególne zasługi dla leśnictwa (2013)[11]
- Krzyż z Mieczami Orderu Krzyża Niepodległości I klasy – za wybitne zasługi poniesione w walce z bronią w ręku o suwerenność i niepodległość Państwa Polskiego w latach 1939-1956 (2014)[12]
Przypisy
- ↑ Prof. dr hab. Tytus Karlikowski – nekrolog. nekrologi.wyborcza.pl. [dostęp 2021-04-06].
- ↑ Olga Łozińska , Zmarł prof. Tytus Karlikowski ps. Tytus – powstaniec warszawski z Batalionu „Zośka” [online], dzieje.pl, 3 lipca 2019 [dostęp 2019-07-03] (pol.).
- ↑ Zmarł powstaniec z Batalionu „Zośka”. „Tytus” miał 92 lata [online], TVN Warszawa, 3 lipca 2019 [dostęp 2019-07-03] .
- 1 2 3 4 Tytus Józef Karlikowski. 1944.pl. [dostęp 2019-07-04].
- ↑ Wspomnienia więźniów Pawiaka. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza. Polska Akademia Nauk. Instytut Historii. Zakład Historii Polski w II Wojnie Światowej, 1964, s. 215.
- ↑ Jan Świątecki: Gimnazjum i Liceum im. T. Rejtana w latach 1937–1945. wne.uw.edu.pl. [dostęp 2024-04-11].
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze. cmentarzekomunalne.com.pl. [dostęp 2019-11-27].
- ↑ M.P. z 1997 r. nr 32, poz. 308
- ↑ M.P. z 2004 r. nr 2, poz. 17
- ↑ Uroczystość wręczenia odznaczeń w Pałacu na Wodzie w warszawskich Łazienkach. udskior.gov.pl. [dostęp 2012-02-19].
- ↑ 50 lat SPOPL. ibles.pl, 11 kwietnia 2013. [dostęp 2017-03-09].
- ↑ Odznaczenia w 70. rocznicę Powstania Warszawskiego. prezydent.pl. [dostęp 2014-03-27].
Bibliografia
- Prof. dr hab. inż. Tytus Karlikowski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2014-03-27] .
- Tytus Karlikowski. 1944.pl. [dostęp 2014-03-27].
- Człowiek w Polaku. rzeczpospolita.pl. [dostęp 2014-03-27].
- Spotkanie Arsenałowe poświęcone Bohaterom Batalionu Harcerskiego Armii Krajowej „Zośka”. muzeum-niepodleglosci.pl. [dostęp 2014-03-27].