Tuligłowy
wieś
Ilustracja
Kościół parafialny
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Powiat

jarosławski

Gmina

Rokietnica

Liczba ludności (2011)

714[1][2]

Strefa numeracyjna

16

Kod pocztowy

37-562[3]

Tablice rejestracyjne

RJA

SIMC

0610320[4]

Położenie na mapie gminy Rokietnica
Mapa konturowa gminy Rokietnica, po lewej znajduje się punkt z opisem „Tuligłowy”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Tuligłowy”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Tuligłowy”
Położenie na mapie powiatu jarosławskiego
Mapa konturowa powiatu jarosławskiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Tuligłowy”
Ziemia49°53′30″N 22°36′01″E/49,891667 22,600278[5]
Tuligłowy, mapa wojskowa z roku 1772
Borusz, grodzisko

Tuligłowy – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie jarosławskim, w gminie Rokietnica[4][6]. Położona na północnym skraju Pogórza Dynowskiego w odległości 19 km na południe od Jarosławia.

Wieś szlachecka, własność Stanisława Derszniaka, położona była w 1589 roku w ziemi przemyskiej województwa ruskiego[7]. W II Rzeczypospolitej znajdowała się w powiecie jarosławskim województwa lwowskiego[8]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa przemyskiego[8].

Części wsi

Integralne części wsi Tuligłowy[4][6]
SIMCNazwaRodzaj
0610336Dolna Częśćczęść wsi
0610342Górna Częśćczęść wsi
0610359Małe Tuligłowyczęść wsi
0610365Parcelacja Tuligłowskaczęść wsi
0610371Pod Lasemczęść wsi

Historia

Rejon Tuligłów zamieszkany był już w okresie średniowiecza. W źródłach pisanych wieś pojawia się w początkach XIV w. Pierwszy drewniany kościół zbudował właściciel, Mikołaj Mzurowski w 1393 r., a w 1396 r. erygowana była parafia. Według tradycji, w przybyli tutaj uchodzący przed Tatarami mieszkańcy Kudryniec na Podolu. W tym zacisznym miejscu udało im się wreszcie „przytulić głowy”. Najcenniejszym przedmiotem, jaki przynieśli ze sobą był obraz Matki Boskiej Niepokalanego Poczęcia, pochodzący z kudrynieckiego zamku. Na wzgórzu, 2 km na południe od wsi zlokalizowane jest wczesnośredniowieczne grodzisko „Borusz” z IV w. n.e., jedno z lepiej zachowanych założeń obronnych. Na wierzchowinie oraz na zboczach wzniesienia zachował się czytelny układ wałów i fos obronnych, obejmujących gród i podgrodzie. Podczas prowadzonych prac archeologicznych odnaleziono tu resztki chat oraz liczne elementy wyposażenia. Według legend jest to wzgórze czarownic, na którym spoczywają uśpione wiedźmy z dawnych czasów[9].

W dolnej, wschodniej części wsi zachowały się obwarowania obronne z XVII w. Nie znaleziono żadnych przekazów w źródłach, jakie było przeznaczenie obiektu i kto go zbudował. Jedna z teorii głosi, że warownię i drewniany dwór obronny zbudowali Krasiccy po najeździe tatarskim w 1624 r. Według miejscowej legendy było to miejsce schronienia chłopów na czas wojen. Ponoć chronili się tam przed Tatarami i Szwedami chłopi wraz z bydłem oraz panowie z pobliskiego folwarku. Zachowane do dziś wały mają wysokość do 4 m a bastiony do 7 m. Wały otaczały niegdyś kwadratowy majdan o boku 75 m. 6-metrowa przerwa w kurtynie północnej wskazuje na istnienie w tym miejscu bramy wjazdowej.

Kościół

Pośrodku wsi, na zboczu doliny znajduje się kościół parafialny pw. św. Mikołaja Biskupa i zespół poklasztorny, zbudowane w latach 1768–1770. W ołtarzu głównym kościoła umieszczony jest słynący łaskami obraz M.B. Niepokalanego Poczęcia. Obraz o cechach bizantyńskich namalowany jest na desce lipowej i pochodzi z końca XV w. Obraz koronowany został w 1909 a Tuligłowy należą do licznie odwiedzanych sanktuariów maryjnych w Polsce. Parafia w Tuligłowach jest prowadzona przez księży Michalitów.

Osoby związane z miejscowością

Przypisy

  1. ↑ Wieś Tuligłowy w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2018-03-12], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. ↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2018-03-12].
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1302 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. 1 2 3 GUS. Wyszukiwarka TERYT.
  5. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 141515
  6. 1 2 Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  7. ↑ Aleksander Jabłonowski, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. 7. Ziemie ruskie. Ruś Czerwona. Cz. 1, Warszawa 1901, s. 13.
  8. 1 2 Rys historyczny. powiat.jaroslawski.pl. [dostęp 2023-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-05-29)].
  9. ↑ Emil Hoff: Podkarpackie duchy i straszydła: najbardziej nawiedzone miejsca niedaleko Rzeszowa na weekend z dreszczykiem. Gdzie spotkać diabła Didko?. 2022-10-26. [dostęp 2022-10-27].
  10. ↑ M. Szewera: Błoćkyj Bronisław Rudilfowycz. [W:] Encykłopedija suczasnoji Ukrajiny. T. 3 : Біо–Бя. Kijów, 2004, s. 84–85. (ukr.).
  11. ↑ Stanisław Kulczyńki: Błocki Bronisław (1857–1919). [W:] Polski Słownik Biograficzny. T. II. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 1936, s. 137.

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.