Trzyszcz piaskowy
Cicindela hybrida
Linnaeus, 1758
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Podgromada

uskrzydlone

Rząd

chrząszcze

Podrząd

chrząszcze drapieżne

Rodzina

biegaczowate

Podrodzina

trzyszczowate

Plemię

Cicindelini

Rodzaj

Cicindela

Podrodzaj

(Cicindela)

Gatunek

trzyszcz piaskowy

Trzyszcz piaskowy, trzyszcz piaskowiec (Cicindela hybrida) – gatunek chrząszcza z rodziny biegaczowatych i podrodziny trzyszczowatych.

Opis

Trzyszcz piaskowy z boku
Budowa larwy: A: widok z góry z zakreślonymi hakami bocznymi, B: spód głowy, C: warga dolna, D: szczęka z głaszczkiem, E: przednie odnóże

Imago

Trzyszcz ten osiąga od 11 do 16 mm długości ciała[1]. Ciało wysmukłe, barwy miedziano-brązowej, pokrywy skrzydeł z jasnożółtymi przepaskami, spód ciała i cały odwłok metalicznie zielone. Oczy bardzo duże i silnie wypukłe, żuwaczki bardzo długie i ostro ząbkowane. Uda oraz golenie nóg miedzianego koloru, stopy zielone.

Pierwsze człony czułków słabo oszczecinione jedynie w tylnej części. Penis zakrzywiony. Torebka wewnętrzna penisa z dużym ząbkiem. Pewne odróżnienie tego gatunku od podobnego nadmorskiego możliwe jest tylko po budowie genitaliów samców[1], choć wskazuje się też na pewne różnice w owłosieniu przedniej części ciała i kształcie plamek na pokrywach[2]. U trzyszcza piaskowego znajdują się tylko 1 do 3 szczecinki w tylnych kątach oczu, podczas gdy u nadmorskiego jest to grupa sterczących, białych szczecinek położona na i za oczami[3].

Larwa

Ciało larwy smuklejsze niż u trzyszcza polnego, na głowie i przedpleczu słabo metalicznie połyskujące oraz pokryte rozproszonymi, białymi szczecinkami. Na przedpleczu szczecinki te są rzadsze niż u trzyszcza nadmorskiego; w trzecim stadium jest ich od 40 do 60. Drugi człon czułków blisko trzykrotnie dłuższy niż szerszy, przynajmniej tak długi jak trzeci i czwarty razem wzięte. Po obu stronach nasale wewnętrzne pary ząbków tej samej wielkości i mniejsze niż najbardziej zewnętrzne ząbki nasadowe. Szerokość głowy u kolejnych stadiów wynosi w przybliżeniu: 1,3, 2 i 3 mm. Dziesiąty segment odwłoka otoczony szczecinkami zbliżonej długości po stronie grzbietowej i brzusznej, liczniejszymi niż u trzyszcza małego. Boczne haki odwłoka równomierniej zakrzywione i smuklejsze niż u trzyszcza polnego[4].

Biologia i ekologia

Kopulujące trzeszcze piaskowe
Larwa w norce

Tryb życia

Trzyszcz piaskowy jest chrząszczem drapieżnym, lotnym i bardzo żarłocznym. Poluje w dzień, porusza się bardzo szybko. Dorosłe owady czatują w zasadzce na swoją ofiarę (owady) i ścigają ją. Podchodzącego człowieka dorosły owad zauważa z odległości około 2-3 m i reaguje szybką ucieczką. Larwy polują z zasadzki, czyhając na ofiarę z rozwartymi żuwaczkami w wygrzebanej przez siebie norce. Łapią przechodzącego obok owada i wciągają go do norki, gdzie go rozszarpują.

Habitat

Występuje w nasłonecznionych, słabo porośniętych miejscach. Pospolity na śródpolnych drogach i wydmach[5]

Występowanie

Gatunek palearktyczny, rozprzestrzeniony od zachodniej Europy po Zabajkale[5]. Podawany z Armenii, Austrii, Belgii, Bośni i Hercegowiny, Białorusi, Bułgarii, Chorwacji, Czech, Danii, Estonii, Finlandii, Francji, Holandii, Irlandii, Kazachstanu, Litwy, Luksemburgu, Łotwy, Mołdawii, Niemiec, Norwegii, Polski, Rosji, Słowacji, Słowenii, Szwecji, Ukrainy, Węgier i Wielkiej Brytanii[6].

Podgatunki

Wyróżnia się 5 podgatunków trzyszcza piaskowego[6]:

  • Cicindela hybrida hybrida
  • Cicindela hybrida kozhantshikovi Lutshnik, 1924
  • Cicindela hybrida magyarica Roeschke, 1891
  • Cicindela hybrida pseudoriparia Mandl, 1935
  • Cicindela hybrida transversalis Dejean, 1822

W Polsce występuje podgatunek nominatywny C. h. hybrida[7].

Przypisy

  1. 1 2 Jürgen Trautner, Kartin Geigenmüller: Tiger Beetles, Ground Beetles. Ilustrated Key to the Cicindellidae and Carabidae of Europe. Josef Margraf, 1987, s. 93-107.
  2. ↑ Ulrich Irmler. Population size and mobility of Cicindela maritima Dejean, 1822 (Coleoptera: Carabidae). „Angewandte Carabidologie”. 9, s. 1–6, 2010. ISSN 2190-7862.
  3. ↑ Carl Hildebrandt Lindroth, Frits Bangsholt: The Carabidae – Coleoptera – Of Fennoscandia and Denmark. 1985, s. 35, seria: Fauna Entomologica Scandinavica.
  4. ↑ Martin L. Luff, Sven Gisle Larsson: The Carabidae (Coleoptera) Larvae of of Fennoscandia and Denmark. E. J. Brill, 1993, s. 22, seria: Fauna Entomologica Scandinavica.
  5. 1 2 C. hybrida w Coleoptera Poloniae. [dostęp 2014-01-11].
  6. 1 2 C. maritima w Carabidae of the World. [dostęp 2014-01-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-11)].
  7. ↑ Mieczysław Stachowiak: Przegląd systematyczny biegaczowatych Polski (Coleoptera, Carabidae) — wersja skrócona. 25 stycznia 2008. [dostęp 2013-12-29].

Bibliografia

  • Heiko Bellmann, Henryk Garbarczyk: Owady. Warszawa: Multico, 2007. ISBN 978-83-7073-418-3.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.