Thamshavnbanen
Dane podstawowe
Długość

22 km

Rozstaw szyn

1000 mm

Sieć trakcyjna

6600 V, 25 Hz

Prędkość maksymalna

60 km/h

Zdjęcie LK
Historia
Lata budowy

1906-1910

Rok otwarcia

1908

Rok zawieszenia ruchu

1974

Thamshavnbanen – wąskotorowa zelektryfikowana linia kolejowa w Norwegii w okręgu Trøndelag, w gminach Orkland i Meldal. Powstała w 1908 roku w celu transportu rud z kopalni w Løkken Verk do huty i portu w Thamshamn. Obecnie eksploatowana jako linia muzealna.

Thamshavnbanen była pierwszą zelektryfikowaną linią kolejową w Norwegii, a także jest najstarszą czynną linią kolejową zasilaną prądem przemiennym[1]. Jest również jedyną w Norwegii linią o rozstawie szyn 1000 mm[2].

Historia

Pomysł budowy linii kolejowej wyszedł od norweskiego przedsiębiorcy Christiana Thamsa, który był właścicielem kopalni miedzi i cynku w Løkken Verk. Wymienił on ręczne pompy wody na elektryczne. W tym celu trzeba było doprowadzić do kopalni prąd elektryczny, co z kolei umożliwiło budowę zelektryfikowanej linii kolejowej[3].

Prace zostały rozpoczęte w 1906 roku, a w 1908 uruchomiono odcinek pomiędzy Orkanger a Svorkmo. W otwarciu linii uczestniczył król Norwegii, Haakon VII. W 1910 roku oddano do użytku brakujący odcinek ze Svorkmo do Løkken[3]. Odbyła się wówczas ponowna inauguracja linii, której przewodniczył premier Wollert Konow[2]. Od samego początku linia oprócz rud transportowała również pasażerów[1].

Podczas II wojny światowej linia była eksploatowana przez niemieckich okupantów. Z tego powodu norweski ruch oporu (a dokładnie Kompania Lingego) przeprowadził na niej cztery akcje sabotażowe.[4]. Akcje te były wycelowane głównie w tabor kolejowy, który był trudny do zastąpienia ze względu na nietypowy rozstaw. W efekcie Niemcy przebudowali linię na normalnotorową, dodając trzecią szynę. Przebudowa została ukończona w maju 1945 roku, w związku z czym dodatkowa szyna nigdy nie była wykorzystana i została usunięta niedługo po wojnie[5].

W 1963 roku wstrzymano ruch pasażerski na linii[3]. W 1974 zaprzestano również transportu rudy z kopalni[1]. Od roku 1983 działa ona jako linia muzealna[1], początkowo jedynie na odcinku Løkken – Svorkmo. W 1986 przedłużono ją do Solbusøy, 1990 do Fannrem, a w 2001 do Bårdshaug, który jest obecnie północnym końcem linii[6].

W 1993 roku rozebrano odcinek pomiędzy Orkanger a Thamshamn[5].

Charakterystyka

Thamshavnbanen jest linią o rozstawie szyn 1000 mm[6]. Zasilana jest prądem przemiennym o napięciu 6600 V i częstotliwości 25 Hz[7]. Długość linii wynosiła na pełnej długości 25,2 km przy różnicy wysokości 160,7 m[7]. Obecnie eksploatowany odcinek ma 22 km[1]. Prędkość maksymalna wynosiła oryginalnie 60 km/h[7].

Linia biegnie wzdłuż doliny Orkli. W Svorkmo konieczna była zmiana biegu jej dopływu, Svorki, by poprowadzić linię[2]. Pomiędzy Svorkmo a Thamshamn nasypy i inne konstrukcje są przygotowane pod normalny rozstaw szyn. Początkowo planowano bowiem poprowadzenie tędy odcinka linii Dovrebanen. Ostatecznie jednak Storting zadecydował o przeprowadzeniu tej linii dolinami rzek Sokny i Gauli[2].

Stacje kolejowe

Początkowo na Thamshavnbanen funkcjonowało osiem stacji i przystanków kolejowych[8]. Obecnie, na potrzeby obsługi linii muzealnej, funkcjonują cztery z nich[1].

Nazwa Lokalizacja Czynna obecnie?
Thamshavn Thamshamn nie
Orkanger Orkanger nie
Bårdshaug Orkanger tak
Follo Follo nie
Fannrem Fannrem tak
Solbusøy nie
Svorkmo Svorkmo tak
Løkken Løkken Verk tak

Galeria

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 6 Thamshavn railway - Orkla Industrimuseum [online], oi.no [dostęp 2021-12-19] (ang.).
  2. 1 2 3 4 Communication [online], Orkla Industrimuseum [dostęp 2021-12-19] (ang.).
  3. 1 2 3 Daniel Albert, Thamshavnbanen: A Piece of Railway History in the Heart of Norway [online], Life in Norway, 22 października 2021 [dostęp 2021-12-19] (ang.).
  4. Sabotasjeaksjonene mot Thamshavnbanen [online], kulturpunkt.org [dostęp 2021-12-19] (norw.).
  5. 1 2 Thamshavnbanen [online], Store norske leksikon, 18 grudnia 2018 [dostęp 2021-12-19] (norw. bokmål).
  6. 1 2 Thamshavnbanen i Sør-Trøndelag fredet - Riksantikvaren [online] [dostęp 2021-12-19] (norw. bokmål).
  7. 1 2 3 Sør-Trøndelag Fylkeskommune, Thamshavnbanen [online], s. 9.
  8. Stasjonsdatabasen [online], forsk.njk.no [dostęp 2022-01-01].
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.