Terizinozaur
Therizinosaurus
Maleev, 1954
Okres istnienia: 70 mln lat temu
70/70
↓
70/70
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

zauropsydy

Podgromada

diapsydy

Nadrząd

dinozaury

Rząd

dinozaury gadziomiedniczne

Podrząd

teropody

Infrarząd

tetanury

(bez rangi) celurozaury
Nadrodzina

terizinozauroidy

Rodzina

terizinozaury

Rodzaj

terizinozaur

Gatunki

Therizinosaurus cheloniformis

70-centymetrowe pazury Terizinozaura

Terizinozaur (Therizinosaurus) – dinozaur z grupy celurozaurów, z nadrodziny terizinozauroidów[1][2]. Był największym i jednym z najpóźniejszych przedstawicieli terizinozauroidów[3].

Żył w okresie późnej kredy (ok. 70 mln lat temu) na terenach Azji[1][3]. Długość ciała około 10 m, masa ok. 3-6 t[4][5]. Jego szczątki znaleziono w Mongolii[2][6].

Początkowo uważany był za żółwia[6]. Terizinozaur był wielkim teropodem z gigantycznymi, rekordowymi w świecie zwierząt (nawet 70 cm) pazurami w kształcie kosy (z których największy znajdował się na 2 palcu), na przednich dwumetrowych kończynach[7], długą szyją na której znajdowała się mała głowa[8], oraz krępą sylwetką i krótkim ogonem[9]. Ogromne pazury terizinozaura mogły służyć do naginania gałęzi, obrony lub rozgrzebywania kopców termitów oraz do ozdoby[10][11][12].

Wciąż toczą się dyskusje na temat odżywiania się terizinozaura. Podobnie jak w przypadku owiraptorów i ornitomimów, trudno jest jednoznacznie stwierdzić, co jadły te dinozaury. Prawdopodobnie terizinozaur był wszystkożerny, lecz głównie żywił się roślinami i owadami[13][14]. Mógł za życia być opierzony[15]. Pojawił się w specjalnym wydaniu „Wędrówek z dinozaurami” w odcinku pt. „Pazur olbrzyma”[16].

Przypisy

  1. 1 2 Fossilworks: Therizinosaurus [online], www.fossilworks.org [dostęp 2023-11-19] (ang.).
  2. 1 2 Р. Барсболд, Barsbold 1976 (Russian).pdf, Google Docs, 1973 [dostęp 2023-11-19].
  3. 1 2 Rubén Molina-Pérez and Asier Larramendi, Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes, Princeton: Princeton University Press. P. 270, 25 czerwca 2019, s. 270, DOI: 10.1515/9780691190594, ISBN 978-0691180311 [dostęp 2023-11-21] (ang.).
  4. ↑ Alexey Ju Retejum, The Expanding Earth: Indisputable Evidences of the Gobi Desert, „Open Journal of Geology”, 10 (1), 2019, s. 1–12, DOI: 10.4236/ojg.2020.101001 [dostęp 2023-11-20] (ang.).
  5. ↑ Nicolás E. Campione, David C. Evans, The accuracy and precision of body mass estimation in non-avian dinosaurs, „Biological Reviews”, 95 (6), 2020, s. 1759–1797, DOI: 10.1111/brv.12638, ISSN 1464-7931 [dostęp 2023-11-20] (ang.).
  6. 1 2 Evgeny Maleev, Новый черепахообразный ящер в Монголии”, dinochecker.com, 1954 [dostęp 2023-11-19] (ang.).
  7. ↑ Scott A. Lee, Zachary Richards, The Surprisingly Strong Arms of the Therizinosaur Dinosaurs [online], pubs.aip.org, styczeń 2018 [dostęp 2023-11-21] (ang.).
  8. ↑ Michael P. Taylor, Mathew J. Wedel, Why sauropods had long necks; and why giraffes have short necks, „PeerJ”, 1, 2013, e36, DOI: 10.7717/peerj.36, ISSN 2167-8359, PMID: 23638372, PMCID: PMC3628838 [dostęp 2023-11-21] (ang.).
  9. ↑ Lindsay E. Zanno, A taxonomic and phylogenetic re-evaluation of Therizinosauria (Dinosauria: Maniraptora), „Journal of Systematic Palaeontology”, 8 (4), 2010, s. 503–543, DOI: 10.1080/14772019.2010.488045, ISSN 1477-2019 [dostęp 2023-11-21] (ang.).
  10. ↑ Л. А. НЕСОВ, ДИНОЗАВРЫ СЕВЕРНОЙ ЕВРАЗИИ: НОВЫЕ ДАННЫЕ О СОСТАВЕ КОМПЛЕКСОВ, ЭКОЛОГИИ и ПАЛЕОБИОГЕОГРАФИИ [online], cretaceous.ru, 1995 [dostęp 2023-11-19].
  11. ↑ Stephan Lautenschlager, Morphological and functional diversity in therizinosaur claws and the implications for theropod claw evolution, „Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences”, 281 (1785), 2014, s. 20140497, DOI: 10.1098/rspb.2014.0497, ISSN 0962-8452, PMID: 24807260, PMCID: PMC4024305 (ang.).
  12. ↑ Zichuan Qin i inni, Functional space analyses reveal the function and evolution of the most bizarre theropod manual unguals, „Communications Biology”, 6 (1), 2023, s. 1–13, DOI: 10.1038/s42003-023-04552-4, ISSN 2399-3642 [dostęp 2023-12-02] (ang.).
  13. ↑ Zichuan Qin i inni, Functional space analyses reveal the function and evolution of the most bizarre theropod manual unguals, „Communications Biology”, 6 (1), 2023, s. 1–13, DOI: 10.1038/s42003-023-04552-4, ISSN 2399-3642 [dostęp 2023-11-19] (ang.).
  14. ↑ Lindsay E. Zanno i inni, A new North American therizinosaurid and the role of herbivory in ‘predatory’ dinosaur evolution, „Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences”, 276 (1672), 2009, s. 3505–3511, DOI: 10.1098/rspb.2009.1029, ISSN 0962-8452, PMID: 19605396, PMCID: PMC2817200 [dostęp 2023-11-19] (ang.).
  15. ↑ Kathryn Hulick, Dinosaurs, ABDO, 15 grudnia 2022, strona 114, ISBN 978-1-0982-7572-3 [dostęp 2023-12-06] (ang.).
  16. ↑ The Giant Claw. Tim Haines, Jasper James. Chased by Dinosaurs. 2002-12-30. [dostęp 2023-12-06].
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.