| Θεοδώρα Γκλύξμπουργκ | |
 mal. Philip de László, 1928 | |
 | |
| wielka księżna i margrabina Badenii, księżniczka Grecji i Danii | |
| Dynastia | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Mąż |
Bertold Badeński |
| Dzieci |
Małgorzata Badeńska |
| Rodzeństwo |
Małgorzata Glücksburg |
| Odznaczenia | |
    | |
Teodora Glücksburg, zw. Dolla[1], gr. Θεοδώρα Γκλύξμπουργκ, niem. Theodora von Glücksburg zu Griechenland und Dänemark (ur. 30 maja 1906 w Tatoi, zm. 16 października 1969 w Konstancji) – grecka arystokratka, księżniczka Grecji i Danii, tytularna wielka księżna i margrabina Badenii jako żona Bertolda.
Życiorys
Urodziła się jako drugie z pięciorga dzieci Andrzeja (1882–1944), księcia Grecji i Danii, oraz Alicji Battenberg (1885–1969). Imię otrzymała na cześć cesarzowej bizantyńskiej Teodory[2]. Miała starszą siostrę Małgorzatę (1905–1981), młodsze Cecylię (1911–1937) i Zofię (1914–2001) oraz brata Filipa (1921–2021)[3]. Wychowywała się w Atenach i Korfu. W rozmowach z matką używała języka angielskiego, ale równie biegle porozumiewała się po grecku, francusku i niemiecku[4]. Otrzymała staranne wykształcenie domowe, typowe dla przedstawicieli arystokracji tego okresu[5]. W 1907–1909 w związku z niestabilną sytuacją polityczną domu panującego, rodzina Teodory często przebywała w podróży, w Wielkiej Brytanii, Rosji, Hesji i na Malcie[6]. W 1917–1920 przebywała z rodziną na emigracji w Szwajcarii, zamieszkując w Lucernie[7]. W 1920 jej rodzina ponownie zamieszkała w Korfu. W tym okresie Teodora wraz z siostrą Małgorzatą rozwijały młodzieńcze zainteresowania archeologią[8].
W latach 1922–1936 w związku ze skazaniem ojca na banicję, ponownie na emigracji. Początkowo zamieszkała z rodzicami w Saint-Cloud, zaproszonych przez Marię Bonaparte. Dzięki udzielonemu wsparciu finansowemu ciotek Anastazji Stewart i Edwiny Ashley, w 1924–1929 Teodora studiowała archeologię i historię sztuki na Uniwersytecie Paryskim[9].
W 1931 po zawarciu małżeństwa z Bertoldem Badeńskim zamieszkała w Salem. Za pośrednictwem męża poznała Axela Munthego, z którym się zaprzyjaźniła. W 1932–1941 prowadziła wraz z mężem prywatną szkołę średnią, której ostatecznie nie udało im się uratować przed upaństwowieniem[10]. W okresie rządów nazistowskich małżeństwo ukrywało w swojej posiadłości Żydów, którym pomagali wyjechać za granicę, początkowo do Grecji i Danii, następnie do Wielkiej Brytanii[11]. Po wybuchu II wojny światowej Teodora zaangażowała się w pracę dla Niemieckiego Czerwonego Krzyża. Po zakończeniu działań wojennych powróciła do pracy w ponownie otworzonej szkole. W 1948, w wyniku pogorszenia stanu zdrowia, wycofała się z pracy pedagogicznej[12]. Zmarła w 1969 na zawał serca w szpitalu w Konstancji. Została pochowana w kościele św. Weroniki przy zamku w Salem.
Rodzina
17 sierpnia 1931 w Baden-Baden wyszła za mąż za Bertolda Badeńskiego (1906–1963), pretendenta do tronu byłej Badenii, syna Maksymiliana (1867–1929) i Marii Ludwiki Hanowerskiej (1879–1948). Ślub odbył się w podwójnej ceremonii, prawosławnej i luterańskiej. Ze związku pochodzi troje dzieci:
- Małgorzata Alicja Tyra Wiktoria Maria Ludwika Scholastyka (1932–2013) ⚭ Tomisław Karadziordziewić (1928–2000), syn Aleksandra Jednoczyciela (1888–1934), kr. Jugosławii, i Marii Hohenzollern-Sigmaringen (1900–1961);
- Maksymilian Andrzej Fryderyk Gustaw Ernest August Bernard (1933–2022) ⚭ Waleria Izabela Habsburg-Lotaryńska (ur. 1941), córka Huberta Salwatora (1894–1971) i Rozalii zu Salm-Salm (1904–2001);
- Ludwik Wilhelm Jerzy Ernest Krzysztof (ur. 1937) ⚭ Marianna von Auersperg-Breunner (ur. 1943).
Odznaczenia
.svg.png.webp)
Dama Krzyża Wielkiego Orderu śś. Olgi i Zofii I kl.,- Komandor Orderu Dobroczynności,
- Odznaka Pamiątkowa 100-lecia Greckiego Domu Królewskiego (1963),
Dama Krzyża Wielkiego Orderu Wierności (17 sierpnia 1931),.svg.png.webp)
Medal Koronacyjny Królowej Elżbiety II (2 czerwca 1953).
Genealogia
| Prapradziadkowie | Fryderyk Wilhelm Glücksburg
(1785–1831) ∞ 1810 (1789–1867) |
Wilhelm Heski
(1787–1867) ∞ 1810 (1789–1864) |
car Rosji
(1796–1855) ∞ 1817 (1798–1860) |
ks. Saksonii-Altenburga
(1789–1868) ∞ 1817 (1799–1848) |
w. ks. Hesji
(1777–1848) ∞ 1804 (1788–1836) |
Maurycy Hauke-Bosak
(1775–1830) ∞ 1799 Zofia Lafontaine (1790–1831) |
Karol Heski
(1809–1879) ∞ 1836 (1815–1885) |
Albert Koburg
(1819–1861) ∞ 1840 kr. Wielkiej Brytanii (1819–1901) |
| Pradziadkowie | kr. Danii, Chrystian IX (1818–1906)
∞ 1842 Ludwika Heska-Kassel (1817–1898) |
Konstanty Nikołajewicz Romanow
(1827–1892) ∞ 1848 Aleksandra Josifowna (1830–1911) |
Aleksander Heski (1823–1888)
∞ 1851 Julia Hauke (1825–1895) |
w. ks. Hesji, Ludwik IV (1837–1892)
∞ 1861 Alicja Koburg (1843–1878) | ||||
| Dziadkowie | kr. Hellenów, Jerzy I (1845–1913)
∞ 1867 Olga Konstantynowna Romanowa (1851–1926) |
Ludwik Battenberg (1854–1921)
∞ 1884 Wiktoria Heska (1863–1950) | ||||||
| Rodzice | Andrzej Glücksburg (1882–1944)
∞ 1903 Alicja Battenberg (1885–1969) | |||||||
| Teodora Glücksburg (1906–1969) | ||||||||
Przypisy
- ↑ Vickers 2000 ↓, s. 75.
- ↑ Sainz de Medrano 2004 ↓, s. 296.
- ↑ Vickers 2000 ↓, s. 91–110.
- ↑ Tim Heald, The Duke. A Portrait of Prince Philip, London: „Hodder and Stoughton”, 1991, s. 38, ISBN 0-340-54607-7 (ang.).
- ↑ Vickers 2000 ↓, s. 92.
- ↑ Sainz de Medrano 2004 ↓, s. 291–302.
- ↑ Vickers 2000 ↓, s. 142–145.
- ↑ Vickers 2000 ↓, s. 159.
- ↑ Ende 2012 ↓, s. 41–46.
- ↑ Ende 2012 ↓, s. 87.
- ↑ Sainz de Medrano 2004 ↓, s. 298.
- ↑ Sainz de Medrano 2004 ↓, s. 299.
Bibliografia
- Philipp Ende: Young Prince Philip. His Turbulent Early Life. New York: „HarperPress”, 2012. ISBN 978-0-00-730539-1. (ang.).
- Ricardo Mateos Sainz de Medrano: La Familia de la Reina Sofía. La Dinastía griega, la Casa de Hannover y los reales primos de Europa. Madrid: „La Esfera de los Libros”, 2004. ISBN 84-9734-195-3. (hiszp.).
- Hugo Vickers: Alice: Princess Andrew of Greece. London: „Hamish Hamilton”, 2000. ISBN 978-0-241-13686-7. (ang.).