Data i miejsce urodzenia |
31 maja 1893 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
19 marca 1965 |
Zawód, zajęcie |
architekt |
Odznaczenia | |
Teodor Bursche, także Bursze (ur. 31 maja 1893 w Zgierzu, zm. 19 marca 1965 w Warszawie)[1] – polski architekt.
Życiorys
Był synem Ernesta Wilhelma Burschego (1831–1904), proboszcza parafii ewangelickiej w Zgierzu, i Marii Matyldy z domu Harmel (1852–1919)[2]. Brat przyrodni Juliusza Burschego, biskupa Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego i brat rodzony księdza Edmunda (1881–1940)[3].
Po ukończeniu gimnazjum studiował architekturę na Cesarskiej Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu[2].
Do 1939 pracował jako wykładowca w Żeńskiej Szkole Architektury im. St. Noakowskiego[1]. Członek Zarządu Głównego SARP[1]. Projektował strażnice Korpusu Ochrony Pogranicza na Kresach Wschodnich oraz budynki dla Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego[2].
W październiku 1939 został aresztowany przez Niemców wraz z braćmi Juliuszem i Alfredem[4]. Trafił do aresztu przy ul. Daniłowiczowskiej, a w styczniu 1940 na Pawiak[2]. Na początku maja 1940 został wywieziony do obozu koncentracyjnego Sachsenhausen, a stamtąd 28 maja 1940 do Mauthausen-Gusen[2]. Został uwolniony z obozu przez wojska amerykańskie w kwietniu 1945[2].
Po 1945 pracował w Wydziale Architektury Zabytkowej Biura Odbudowy Stolicy (BOS). W latach 1951–1960 główny projektant w Pracowni Konserwacji Zabytków[1].
Zmarł na gruźlicę, której nabawił się podczas pobytu w obozie[2]. Został pochowany na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie[2] (aleja E, grób 13)[5].
Życie prywatne
Dwukrotnie żonaty. W 1920 z Kazimierą Maciejowską, z którą miał córkę Hannę z męża Górecką (1921–1996) oraz dwóch synów: Teodora (1926–1992), architekta i Juliusza (1928–1995), konserwatora malarstwa i muzealnictwa, rektora ASP i dyrektora Muzeum Narodowego w Warszawie. Po II wojnie światowej ożenił się z Aliną Wolff.
Ważniejsze prace
- kościół ewangelicki w Rudzie Pabianickiej
- pensjonat „Almira” w Wiśle[2]
- gmach Związku Nauczycielstwa Polskiego przy ul. Smulikowskiego w Warszawie (z Antonim Kowalskim, 1930–1932)[6]
- odbudowa strony Barssa Rynku Starego Miasta w Warszawie
- odbudowa kościoła Świętej Trójcy w Warszawie (1950)[1]
- rekonstrukcja Zamku w Krasiczynie[2]
- współautor powojennej przebudowy wnętrz pałacu Rady Ministrów[7].
- pomnik ku czci Polaków pomordowanych w b. obozie koncentracyjnym w Mauthausen (1955, ze Stanisławem Sikorą)[8][1].
- osiedle Kombajn w Warszawie (1960–66)[9]
Odznaczenia i ordery
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
- Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie: 11 listopada 1936[10], 11 lipca 1955[11])
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)[12]
Przypisy
- 1 2 3 4 5 6 Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 94. ISBN 83-01-08836-2.
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Ewangelicy warszawscy w walce o niepodległość Polski 1939–45. Tom pierwszy. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Mentor, 2007, s. 108. ISBN 83-909051-09.
- ↑ Teodor Bursze (Bursche) [online], Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej - Polacy z wyboru [dostęp 2021-01-29] (pol.).
- ↑ Władysław Bartoszewski: 1859 dni Warszawy. Kraków: Wydawnictwo Znak, 2008, s. 80. ISBN 978-83-240-1057-8.
- ↑ śp. Teodor Bursche
- ↑ Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie 1918–1939. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2006, s. 23. ISBN 83-60350-00-0.
- ↑ Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 7 – Krakowskie Przedmieście. Warszawa: Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, 2001, s. 236. ISBN 83-88372-14-9.
- ↑ Irena Grzesiuk-Olszewska: Polska rzeźba pomnikowa w latach 1945–1995. Warszawa: NERITON, 1995, s. 182–183.
- ↑ Lech Chmielewski: Przewodnik warszawski. Gawęda o nowej Warszawie. Warszawa: Agencja Omnipress i Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnicze „Rzeczpospolita”, 1987, s. 91–92. ISBN 83-85028-56-0.
- ↑ M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 469 „za zasługi na polu pracy zawodowej”.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 – na wniosek Ministra Kultury i Sztuki - wskazany jako Bursze Teodor.
Bibliografia
- Anna Czapska, Bursze Teodor, [w:] Polski słownik biograficzny konserwatorów zabytków, red. Henryk Kondziela, Hanna Krzyżanowska, z. 2, Poznań, Wydaw. Poznańskie 2006, ISBN 83-7177-416-8.