Team Fortress 2
Ilustracja
Logo Team Fortress 2
Producent

Valve Corporation

Wydawca

Valve Corporation

Dystrybutor

PL: Electronic Arts Polska[1](pudełkowa)
Steam (online)
Play-It (Brotherhood of Arms)[2]

Projektant

John Cook
Robin Walker

Kompozytor

Mike Morasky[3]

Silnik

Source

Wersja

1.1.7.0 (4 sierpnia 2011; ponad 12 lat temu[4])

Data wydania
Gatunek

strzelanka pierwszoosobowa

Tryby gry

gra wieloosobowa
tryb kooperacji

Kategorie wiekowe

BBFC: 15[7]
ESRB: M[8]
ACB: MA15+[9]
PEGI: 16[10]

Wymagania sprzętowe
Platforma

Windows, Xbox 360, PlayStation 3, OS X, Linux

Nośniki

dystrybucja cyfrowa, DVD, Blu-ray

Wymagania

minimalne:
procesor 1,7 GHz,
512 MB RAM,
karta graficzna zgodna z DirectX 8,
połączenie internetowe
sugerowane:
procesor 3 GHz,
1 GB RAM,
karta graficzna zgodna z DirectX 9[11]

Strona internetowa

Team Fortress 2 – wieloosobowa strzelanka pierwszoosobowa, stworzona przez Valve Corporation jako kontynuacja Team Fortress Classic. Początkowo gra została wydana 10 października 2007 jako część The Orange Box na platformy Windows i Xbox 360[5]. Wersja dla PlayStation 3 została wydana 22 listopada 2007[6]. 9 kwietnia 2008 grę wydano na platformę Windows poza paczką The Orange Box. Dystrybucją pudełkową zajęła się firma Electronic Arts. Powstawanie gry było nadzorowane przez Johna Cooka i Robina Walkera, twórców modyfikacji Team Fortress dla Quake w 1996. Team Fortress 2 w wersji dla Linuksa pojawiło się 6 listopada 2012 roku wraz z rozpoczęciem beta testów oprogramowania Steam na ten system[12].

Gra została ogłoszona w 1998, wtedy działając na silniku GoldSrc firmy Valve, lecz od tamtego czasu przeszła kilka poważnych zmian projektowych i koncepcyjnych. Od 1999, kiedy gra przypominała swoich poprzedników pod względem bardziej realistycznego podejścia do rozgrywki, przez dziewięć lat produkcji styl rozgrywki oraz styl graficzny zmieniły się diametralnie. W tym czasie zmieniono również wykorzystywany silnik na Source. Na ostateczny kreskówkowy styl graficzny wpływ miały prace J.C. Leyendeckera, Deana Cornwella i Normana Rockwella[13]. Sama gra rozgrywa się pomiędzy dwiema drużynami, dostępnych jest 9 różnych postaci do wyboru.

Brak informacji od producentów przez sześć lat trwania produkcji spowodował przyklejenie grze łatki vaporware i zapewniał jej coroczne miejsce na liście vaporware prowadzonej przez Wired News[14]. Po wydaniu gra zdobyła uznanie krytyków i kilka nagród. Chwalono ją za oprawę graficzną[15], wyważoną rozgrywkę[16], humorystyczne podejście[17] i wykorzystanie postaci o mocno wykreowanych osobowościach w grze wieloosobowej[18].

Rozgrywka

Tak jak jej poprzednicy, Team Fortress 2 to gra pomiędzy dwiema drużynami walczącymi o wykonanie przeciwnych celów. Drużyny te, Reliable Excavation & Demolition (RED założona przez Redmonda Manna) i Builders League United (BLU założone przez Blutarcha Manna) mają reprezentować dwie spółki holdingowe, które potajemnie kontrolują każdy rząd na Ziemi[19]. Gracze mogą wybrać jedną postać z dziewięciu klas, z których każda posiada własne atuty i słabości. Chociaż umiejętności wielu klas zostały zmienione w porównaniu z Team Fortress, podstawowe elementy zostały zachowane[20][21]. Gra została wydana wraz z sześcioma oficjalnymi mapami, a podczas kolejnych aktualizacji dołączono 19 kolejnych map[22][23]. Jeżeli gracz nie grał wcześniej na danej mapie, na początku gry wyświetla mu się wideo instruktażowe z informacjami o celach mapy. Limit graczy wynosi 24 na platformie PC, chociaż może być on zwiększony nawet do 34 na niektórych serwerach[22] oraz 16 na konsolach Xbox 360 i PlayStation 3[24].

Team Fortress 2 jest pierwszą wieloosobową grą Valve udostępniającą szczegółowe statystyki o przebytej grze. Statystyki te zawierają między innymi informacje o całkowitym czasie gry konkretnymi klasami postaci, liczbę zdobytych punktów, flag i osiągniętych celów podczas jednej rundy. Statystyki wyświetlane po śmierci mówią graczom o ich postępach, na przykład o zbliżeniu się do rekordu zadanych obrażeń[22]. Team Fortress 2 dodatkowo umożliwia zdobywanie osiągnięć za wykonywanie konkretnych zadań, jak na przykład zabicie danej liczby przeciwników lub wykonanie jakiegoś zadania w ograniczonym czasie. Wraz z każdą większą aktualizacją kolejnym klasom dodawano nowe bronie, które można zdobywać poprzez wykonywanie zadań w ramach systemu osiągnięć[25]. Osiągnięcia i statystyki są widoczne na stronie gracza w Społeczności Steam lub Xbox Live.

Tryby gry

Kostiumy postaci z gry (PGA 2013)

Cel rozgrywki jest definiowany przez tryb gry prezentowany przez konkretne mapy.

Na mapach typu zdobądź flagę, celem obu drużyn jest zdobycie aktówki z tajnymi informacjami z bazy przeciwnika i uniemożliwienie mu wykonania tego samego zadania[26].

Tryby kontroli punktów mogą być bardziej zróżnicowane podczas osiągania niektórych celów, lecz głównym zadaniem jest zdobycie określonych punktów na mapie[26]. Na niektórych mapach celem jest zdobycie wszystkich punktów kontrolnych na mapie. Na innych jedna drużyna na początku gry posiada wszystkie punkty kontrolne i broni każdego po kolei przed przejęciem przez przeciwnika w określonym czasie. Trzecim wariantem tej rozgrywki, zapoczątkowanym mapą „Hydro”, jest całkowita kontrola: każda drużyna rozpoczyna z taką samą liczbą punktów kontrolnych wyznaczających jej teren i musi po kolei zdobywać kolejne sektory przeciwnika, aby wygrać. Gdy wszystkie sektory zostaną zdobyte przez jedną drużynę, może ona bezpośrednio zaatakować bazę przeciwnika[26].

W kwietniu 2008, wraz z mapą „Payload”, Valve zaprezentowało nowy tryb rozgrywki. Na mapach typu „Payload” BLU musi eskortować wózek z bombą na szynach przez kilka punktów kontrolnych, aby w końcu móc wysadzić bombę w powietrze w bazie przeciwników. RED ma za zadanie obronić swoje pozycje i przeszkodzić wózkowi w dotarciu na końcowy punkt kontrolny w określonych czasie[27].

Kolejny nowy tryb rozgrywki, „Arena”, został wprowadzony 19 sierpnia 2008 wraz z aktualizacją dla klasy Grubego. „Arena” to tryb drużynowego deathmatchu na mniejszych mapach, bez respawnu po śmierci, w którym celem jest wyeliminowanie członków przeciwnej drużyny lub zdobycie punktu kontrolnego, aktywowanego po pewnym czasie od rozpoczęcia rundy, umieszczonego zazwyczaj w środkowym punkcie mapy[28].

Kolejny tryb, „Payload Race”, w którym zarówno drużyna RED, jak i BLU próbują eskortować wózek wzdłuż symetrycznych tras, został dołączony przy aktualizacji „Sniper vs. Spy”[29].

13 sierpnia 2009 podczas aktualizacji „Classless Update” zaprezentowano nowy tryb King of the Hill. W trybie King of the Hill drużyna RED i BLU muszą zdobyć jedyny dostępny punkt na mapie i bronić go przez 3 minuty. Wraz z aktualizacją udostępniono mapę „Viaduct” i konwersje map „Nucleus” i „Sawmill” z trybu Arena[30].

17 grudnia 2010 dodano tryb Medieval[31]. Przenosi on graczy w czasy średniowieczne, gdzie dostępne są tylko specjalne bronie takie jak miecze lub kusze. Akcja rozgrywa się na mapie DeGroot Keep gdzie jeden zespół broni zamku a drugi próbuje go zdobyć[32].

27 czerwca 2012 dodano nowy tryb Special Delivery[31]. Gracze muszą zdobyć teczkę z tzw. Australium, a potem przenieść ją do rakiety[33].

15 sierpnia 2012 wraz z aktualizacją Mann vs. Machine dodano kooperacyjny tryb rozgrywki o tej samej nazwie. Na 3 specjalnych mapach, celem maksymalnie 6 graczy jest odparcie robotów, które za pomocą bomby chcą wysadzić budynek Mann Co. Przeciwnicy nadchodzą w falach, między którymi gracze mogą ulepszać swoje bronie i statystyki[31].

Klasy

Czerwone emblematy klas w grze
Emblemat Inżyniera
Emblemat Medyka
Emblemat Pyro
Emblemat Snajpera

W grze dostępnych jest dziewięć klas postaci podzielonych na klasy ofensywne, defensywne i wspomagające[22]. Każda klasa posiada co najmniej trzy bronie: unikatowa broń pierwszego wyboru, broń drugiego wyboru, jak strzelba czy pistolet, i broń biała odpowiadająca danej postaci, jak butelka u Demomana, kukri u Snajpera, czy topór u Pyro[34].

Trzy ofensywne klasy to Skaut, Żołnierz i Pyro. Skaut jest przedstawiony jako szybko mówiący fan baseballu z Bostonu[35]. Jest on szybką i zwinną postacią mogącą wykonywać podwójne skoki, uzbrojoną w dubeltówkę. Jednakże Skaut nie może wytrzymać wielu obrażeń. Żołnierz jest bardziej odporny, ale wolniejszy. Kreowany na stereotypowego amerykańskiego generała[36], Żołnierz uzbrojony jest w wyrzutnię rakiet, która umożliwia mu rocket jumping. Własnoręcznie wykonał medale za zasługi i sam się nimi odznaczył. Ostatnią ofensywną klasą jest Pyro. Postać Pyro ubrana jest w ognioodporny strój z azbestu i maskę przeciwgazową. Nosi ze sobą miotacz ognia, dzięki któremu może podpalać inne postacie oraz odbijać pociski i pobliskich przeciwników przy pomocy sprężonego powietrza[34][37]. Bronią pomocniczą jest strzelba, a bronią do walki wręcz jest topór strażacki.

Demoman, Gruby i Inżynier należą do grupy klas defensywnych. Demoman to czarny, jednooki Szkot, który często pije[38]. Uzbrojony w granatnik i wyrzutnię bomb przylepnych, może korzystać z arsenału do prowadzenia ostrzału z daleka[34]. Gruby to stereotypowy Rosjanin o dużej posturze i mocnym akcencie. Jego obsesją jest posiadany minigun, który nazwał Sasza. Gruby może wytrzymać więcej obrażeń niż którakolwiek inna postać i prowadzić intensywny ostrzał, lecz jest powolny, zarówno z powodu swojej wagi, jak i wagi noszonego miniguna[39]. Inżynier to ostatnia klasa defensywna, przygotowana jako spokojny inteligentny „swój chłop” z Teksasu[40]. Inżynier może budować różne konstrukcje do pomocy drużynie: automatyczne działka strażnicze w celu obrony kluczowych punktów mapy, zasobnik uzupełniający punkty zdrowia i amunicję oraz system teleportów[34].

Do ostatniej kategorii, wspomagającej, należą Medyk, Snajper i Szpieg. Medyk to niemiecki lekarz ze Stuttgartu, który nie ma szacunku dla przysięgi Hipokratesa[41], odpowiedzialny za utrzymywanie członków swojej drużyny przy życiu. Medyk jest uzbrojony w „medigun” służący do leczenia i może dzięki niemu chwilowo uodpornić sojuszników na jakiekolwiek ataki dzięki ładunkowi „Ubercharge” lub zwiększyć siłę rażenia ich pocisków za pomocą Kritzkriega[27][34]. Jego bronią do samoobrony jest karabin strzykawkowy i piła do kości. Snajper to pogodny Australijczyk, który cały czas usprawiedliwia swój wybór kariery przed ojcem[42]. Uzbrojony jest w karabin wyborowy z celownikiem laserowym (do atakowania przeciwników z daleka) i pistolet maszynowy (do walki na krótkie dystanse)[34]. Ostatnią klasą wspomagającą jest Szpieg, Francuz[43] ze skłonnością do palenia papierosów. Poza rewolwerem Szpieg wyposażony jest w narzędzia pomagające w infiltracji bazy przeciwnika, jak zegarek niewidzialności, czy urządzenie wyłączające konstrukcje Inżyniera zwane Saperem. Posiada on także możliwość przebrania się w inne postacie. Szpieg może również skorzystać ze swojego balisongu, by od razu zabić przeciwników ciosem w plecy[34].

Firma Valve skupiła się na zbalansowaniu rozgrywki podczas usprawniania każdej z postaci. Każda klasa posiada swoje mocne i słabe strony, co powoduje, że musi polegać na innych klasach, aby być skutecznym. Wymaga to od graczy strategicznego myślenia i zwiększa znaczenie współpracy. Każda z klas w swoich kategoriach posiada wspólne silne i słabe punkty, a każda z nich dodatkowo ma własną przewagę[44].

Produkcja

Początki

Team Fortress rozpoczął swoje istnienie jako darmowy mod do gry Quake. Produkcja gry Team Fortress 2 przeszła na silnik GoldSrc w 1998, gdy zespół produkcyjny Team Fortress Software, składający się z Robina Walkera i Johna Cooka, został najpierw zatrudniony na zlecenie, by być w końcu wykupionym przez Valve Corporation[45]. W tym momencie zaproponowano, aby gra stała się osobnym produktem[45]. Rozpoczęto prace nad prostym portem oryginalnej gry na silnik GoldSrc, który został wydany w 1999 jako darmowa modyfikacja Team Fortress Classic[46]. Team Fortress Classic został napisany w całości w oparciu o publicznie dostępne SDK do gry Half-Life, jako przykład jego elastyczności skierowany do społeczności i przemysłu[47].

Walker i Cook byli pod silnym wpływem trzymiesięcznego kontraktu z Valve i zaczęli pracować na pełny etat nad swoim projektem gry, który przeszedł gwałtowne zmiany w tym okresie. Team Fortress 2 miało być wojenną grą z hierarchią wojskową, włączając w to postać generała, z widokiem z lotu ptaka na teren działań, skokami spadochronowymi, komunikacją głosową i wieloma innymi pomysłami, innowacyjnymi w tamtym czasie[48].

Wczesna produkcja

Nowy projekt został pokazany publicznie na targach E3 1999, gdzie zdobył kilka nagród, w tym za najlepszą grę sieciową i najlepszę grę akcji[49]. W tym czasie Team Fortress 2 otrzymało nowy podtytuł: Brotherhood of Arms, a rezultaty pracy Walkera i Cooka okazały się jasne. Pokazano między innymi nowe technologie: animację parametryczną, potrafiącą połączyć kilka animacji w jedną w celu uzyskania płynniejszego i żywszego ruchu postaci[50] i technologię „multi-resolution mesh” Intela[50], dynamicznie zmniejszającą liczbę detali wyświetlanych na ekranie wraz z ich odległością, w celu zwiększenia wydajności[50] (technologia została wyparta przez zmniejszające się koszty pamięci operacyjnej – dzisiejsze gry wykorzystują technikę level of detail, która potrzebuje więcej pamięci, ale mniej obciąża procesor). Podczas pokazu nie podano żadnej daty wydania.

W połowie 2000 Valve ogłosiło, że produkcja Team Fortress 2 została opóźniona po raz drugi[51]. Opóźnienie tłumaczono przejściem na własny silnik, znany dzisiaj jako Source. Mniej więcej w tym czasie przestały napływać nowe informacje na temat gry i Team Fortress 2 weszło w stadium cichego rozwoju. Chociaż w 2003 krążyły pogłoski, że akcja Team Fortress 2 miałaby mieć miejsce w czasie pomiędzy Half-Life i Half-Life 2, do 13 lipca 2006 nie podano żadnej informacji o grze[52]. Walker i Cook pracowali w tym czasie nad innymi projektami: Walker był głównym menedżerem produkcji Half-Life 2: Episode One[53], a Cook został programistą platformy Steam[54].

Końcowy projekt

Przed wydaniem gry Half-Life 2 w 2004 dyrektor marketingowy Doug Lombardi potwierdził, że Team Fortress 2 wciąż znajdowało się w tworzeniu i że więcej informacji zostanie podanych po wydaniu gry Half-Life 2. Żadnych informacji jednak nie udzielono ani wtedy, ani po podobnym ogłoszeniu ze strony Lombardiego we wczesnym wywiadzie dotyczącym Half-Life 2: Episode One[55]. Przed wydaniem Episode Two Gabe Newell ponownie oświadczył, że informacje o Team Fortress 2 będą niedługo podane. Tym razem po miesiącu, podczas konferencji EA Summer Showcase w czerwcu 2006, zaprezentowano ponownie Team Fortress 2[20]. W marcu 2007 Walker wyjawił, że Valve po cichu tworzyło „prawdopodobnie trzy, cztery różne gry” przed wyborem dla nich końcowego projektu[56]. Z powodu długiego okresu tworzenia Team Fortress 2 było często wymieniane obok gry Duke Nukem Forever, innej długo oczekiwanej gry, która była przez wiele lat w produkcji i przeszła wiele zmian silników[14]. Wydanie beta gry zawierało sześć map wieloosobowych, do trzech z nich dołączono komentarze twórców na temat projektu gry, poziomów, postaci oraz historię powstawania gry[57].

Do przedstawienia świata gry i postaci Team Fortress 2 nie wykorzystuje realistycznego podejścia artystycznego znanego z innych gier Valve na silniku Source jak Half-Life 2, Day of Defeat: Source czy Counter-Strike: Source. Zamiast tego wykorzystuje stylizowane kreskówkowe podejście „bardzo inspirowane reklamami z początku XX wieku”[13]. Efekt został uzyskany dzięki użyciu technologii renderingu i oświetlenia często wykorzystującej cieniowanie Phonga[21][58]. Komentarz twórców umieszczony w grze mówi, że nie dało się w realistycznym świecie sensownie uzasadnić map i przedstawić postaci. Odejście od realistycznego podejścia na rzecz wykreowanego świata pozwoliło na ominięcie dodatkowych wyjaśnień[57]. Gra wyszła na nowej wersji silnika Source – wykorzystanej również w Half-Life 2: Episode Two – w którym zakodowano nowe technologie dynamicznego oświetlenia, cieniowania i efektów cząsteczkowych. Team Fortress 2 jest również pierwszą grą, która implementuje nowe możliwości animacji twarzy silnika Source[59].

Styl artystyczny był inspirowany pracami J.C. Leyendeckera, Deana Cornwella i Normana Rockwella[13]. Ich charakterystyczny styl, wykorzystujący silne zarysy i cieniowanie w celu zwrócenia uwagi na określone szczegóły, został zastosowany do rozróżnienia modeli, ze szczególnym uwzględnieniem łatwości rozpoznawania drużyny postaci, jej klasy oraz broni. Takie zarysy i animacje umożliwiają rozróżnienie postaci nawet z dużej odległości, a wykorzystana paleta kolorów przyciąga wzrok do trzymanej broni[60].

Projekt map przesiąknięty jest „złym geniuszem”, ze stereotypowymi fortecami szpiegowskimi ukrytymi pod niebudzącymi podejrzeń budynkami, jak magazyny przemysłowe czy farmy, by bardziej uwiarygodnić ich wzajemne bliskie położenie. W bazach ukryte są superbronie, takie jak działa laserowe, głowice jądrowe czy wyrzutnie pocisków odrzutowych, odgrywające rolę celów drużyny przeciwnej. Pomiędzy bazami znajduje się przestrzeń neutralna. Mapy są uporządkowane i wystylizowane w taki sposób, by łatwiej było dostrzec przeciwnika. Impresjonistyczne podejście dotyczy również tekstur, które bazują na przefiltrowanych, poprawionych ręcznie zdjęciach, co dało grze jej wyraźny wygląd. Bazy zostały zaprojektowane w taki sposób, aby gracze od razu wiedzieli, gdzie się znajdują. Bazy drużyny RED korzystają z ciepłych kolorów, materiałów naturalnych i zaokrąglonych kształtów, a baza BLU wykorzystuje chłodne kolory, materiały przemysłowe i prostopadłe kształty[60].

Wydanie i dalszy rozwój

Podczas konferencji prasowej Electronic Arts w lipcu 2006 Valve ujawniło, że Team Fortress 2 będzie dostępny w sprzedaży jako część paczki The Orange Box. Zwiastun pokazany na konferencji ukazał nowy styl graficzny gry. Dyrektor Valve, Gabe Newell, powiedział, że celem firmy było stworzenie „najlepiej wyglądającej i najlepiej rozgrywającej się drużynowej gry wieloosobowej”[20]. 17 września 2007 umożliwiono wzięcie udziału w publicznych beta-testach gry tym osobom, które nabyły The Orange Box w przedsprzedaży, aktywowały kupon Black Box dołączany do kart graficznych ATI HD 2900XT oraz członkom programu Valve Cyber Café[61][62]. Była to publiczna beta do daty ostatecznego wydania gry.

Gra wydana została 10 października 2007 jako część paczki The Orange Box na platformie Steam oraz w sklepach i była dostępna po sugerowanej cenie detalicznej. The Orange Box zawiera również Half-Life 2, Half-Life 2: Episode One, Half-Life 2: Episode Two i Portal. Dla osób, które zamówiły The Orange Box za pomocą platformy Steam przed 10 października, Valve zaoferowało zniżkę 10% i możliwość uczestnictwa w beta-testach[63].

Grafiki bohaterów znajdujące się w biurze Valve (2016).

Od czasu wydania Team Fortress 2 Valve ciągle wypuszcza darmowe aktualizacje poprzez platformę Steam. Poza ciągłym wsparciem ze strony Valve, Team Fortress 2 jest również rozszerzane przez samych fanów, za pomocą narzędzi udostępnianych przez Valve. Firma przy większych aktualizacjach dołącza niektóre z najpopularniejszych map opracowanych przez społeczność[37]. W styczniu 2010 Valve otworzyło stronę pozwalającą użytkownikom wysyłać stworzone przez nich materiały do gry, takie jak kapelusze, bronie czy awatary klas[64][65]. Seria aktualizacji koncentruje się na poszczególnych klasach postaci, udostępniając im nowe bronie i możliwości, z zachowaniem zbalansowania rozgrywki. Wydano już aktualizacje dla klas Medyk, Pyro, Gruby, Skaut, Snajper, Szpieg, Żołnierz, Demoman i Inżynier, tym samym usprawniając każdą dostępną klasę w grze[37][66][67][68]. Aby przyspieszyć zdobywanie broni i dodatkowych ubrań, niewielka liczba graczy zaczęła wykorzystywać zewnętrzne programy, które pozwalały na przebywanie na serwerach poza grą. W odpowiedzi Valve usunęło zdobyte w ten sposób przedmioty i nagrodziło niedostępną w inny sposób ozdobą osoby, które nie używały zewnętrznych programów[69]. Wraz z aktualizacjami Valve udostępnia od czasu do czasu nowe tryby rozgrywki, z czego najnowszą jest King of the Hill, wydana wraz z aktualizacją z 13 sierpnia 2009[70]. Później dodana została również możliwość gry z botami[71] w trybie offline, jak i tryb treningu, w którym początkujący gracze mogą się zapoznać z podstawowymi elementami gry[72]. Valve uruchomiło blog, aby informować graczy o nowościach powstających dla Team Fortress 2[73].

Firma potwierdziła, że nowości opracowywane są również dla platformy Xbox 360, natomiast dla platformy PlayStation 3 zostały nazwane przez Valve „niepewnymi”[74]. Mimo to, wersja na PlayStation 3 otrzymała aktualizację poprawiającą niektóre błędy znalezione w grze, od problemów graficznych do problemów z połączeniem. Ta aktualizacja była częścią poprawki wydanej dla wszystkich gier z The Orange Box[75]. Aktualizacje na platformę PC i planowane do późniejszego wydania na X360 zawierają nowe oficjalne mapy, tryby gry, usprawnienia klas oraz nowe rodzaje broni (zdobywane podczas gry)[76]. Twórcy próbowali przekonać producenta konsoli Xbox 360, firmę Microsoft, aby aktualizacje dostępne na tę platformę były darmowe[77], lecz Microsoft się nie zgodził. Valve postanowiło zatem wydać jedną większą paczkę poprawek naraz, aby usprawiedliwić jej cenę[78].

10 czerwca 2010 Team Fortress 2 zostało wydane na platformę OS X. Gracze, którzy do 14 czerwca zagrali w Team Fortress 2 na komputerach Mac, dostali słuchawki Apple’a do noszenia przez postacie przez nich kierowane w grze[79].

Od 5 maja 2011 gracze mogą zapisać nagranie z gry w postaci filmu[80].

24 czerwca 2011 gra przeszła na model free-to-play[81].

27 czerwca 2012 wyszła aktualizacja, która zawiera nowy tryb rozgrywki: Special Delivery i film „Meet the Pyro”[33]. Ponadto został wydany program do robienia filmów z Team Fortress 2[82].

15 sierpnia 2012 wraz z aktualizacją Mann vs. Machine dodano tryb rozgrywki o tej samej nazwie[31].

28 października 2015 tryb Mannpower wyszedł z bety przy premierze aktualizacji Scream Fortress VII Update[83].

7 lipca 2016 aktualizacja The Meet Your Match Update wprowadziła tryb rankingowy dla meczy 6 na 6 graczy. Oceniane są umiejętności zawodników i na ich podstawie przyznawane są im odznaki symbolizujące ich umiejętności. Ulepszono system wyszukiwania meczy nierankingowych wprowadzeniem trybu swobodnego, który zastąpił szybką grę. Dodano system poziomów. Z bety wyszedł tryb Podaniówka[84].

2 sierpnia 2019 został naprawiony błąd z 25 lipca, który umożliwiał zdobycie przedmiotu o jakości „Nietypowy okaz” za każdym razem, gdy były otwierane określone skrzynie. Według Valve mała ilość kont skorzystała z tego błędu. Podjęto decyzję, że przedmioty uzyskane za sprawą błędu pozostaną niewymienialne — poza pierwszym zdobytym w ten sposób przedmiotem[85].

1 października 2020 pojawiła się ostatnia duża aktualizacja Scream Fortress XII Update[86].

Marketing

W celu wypromowania gry, Valve wydaje serię reklam machinima nazwaną „Meet the Team”. Seria, stworzona na silniku gry z lekko poprawionymi modelami postaci, składa się z krótkich filmów o konkretnych postaciach, pokazujących ich osobowości i taktyki działania. Filmy te zazwyczaj są przeplatane scenami walki daną postacią. Pierwszy film, „Meet the Heavy”, został wydany na rozpoczęcie kampanii marketingowej gry w maju 2007 i przedstawia wywiad z Rosjaninem z obsesją na punkcie broni palnej[39]. W sierpniu 2007 wydano „Meet the Soldier”, film o postaci Żołnierz dającej błędny wykład o Sun Zi dla kilku obciętych głów[36]. Film o klasie Inżyniera został wydany podczas publicznych beta-testów we wrześniu 2007. Postać w filmie prowadzi spokojną rozmowę o swoich działkach strażniczych umieszczonych wokół pick-upa wypełnionego skradzionymi aktówkami, podczas gdy działka zabijają próbujących je odzyskać przeciwników[40]. Postać Demoman to pierwsza postać zareklamowana po wydaniu gry w październiku 2007. Film został przygotowany w formie wywiadu, w którym Demoman opłakuje fakt, że jest „czarnym szkockim cyklopem”, zwracając tym samym uwagę na to, że jest wyjątkowy[38]. Przed wydaniem aktualizacji dla Medyka w kwietniu 2008 Valve wydało film „Meet the Scout”, w którym Skaut walczy z Grubym o kanapkę[35]. W czerwcu 2008 wydano „Meet the Sniper” w celu reklamy aktualizacji klasy Pyro. W filmie Snajper mówi o swoim życiu profesjonalnego zabójcy i kłóci się ze swoim ojcem na temat jego wyboru kariery[42]. Wraz z aktualizacją dla klasy Grubego w sierpniu 2008 wydano wideo prezentujące kanapkę, nowy dodatek do arsenału klasy Grubego[87], w którym zaprezentowane walkę Grubego z Żołnierzem i Skautem z punktu widzenia kanapki. Kolejne wideo, „Meet the Spy”, które wyciekło do serwisu YouTube w maju 2009 podczas promowania aktualizacji dla klas Snajper i Szpieg, przedstawia infiltrację bazy drużyny BLU przez Szpiega drużyny RED[88]. Robin Walker żartował później, pisząc na blogu Team Fortress 2, że wyciek był zaplanowany[89]. Podczas „Meet the Medic” Gruby jest leczony przez Medyka. Po udanej operacji walczy z przeciwnikami[90]. W „Meet the Pyro” gracz widzi świat gry oczami Pyro, który przez swoją maskę widzi alternatywną rzeczywistość złożoną ze słodyczy[91].

Przy każdej większej aktualizacji Valve umożliwiało darmową grę w Team Fortress 2 w weekendy po wydaniu aktualizacji[92].

Materiał do filmów „Meet the Team” został zaczerpnięty z przesłuchań aktorów użyczających głosów odpowiednim klasom. Skrypt filmu „Meet the Heavy” jest prawie dosłowną kopią skryptu użytego w grze dla Grubego. Nowsze filmy, jak na przykład „Meet the Sniper”, korzystają z bardziej twórczego materiału[93]. Filmy z tej serii były wykorzystywane przez Valve do poprawy technologii użytej w grze, głównie animacji twarzy oraz jako źródło nowych elementów rozgrywki, jak „Kanapka” Grubego czy „Sikwondo” Snajpera[93].

Logo fikcyjnej firmy Mann Co.

W czasie niektórych aktualizacji, Valve zaczęło rozszerzać fabułę Team Fortress 2[94]. W sierpniu 2009 Valve zaprosiło amerykańskiego pisarza komiksów, Michaela Avona Oeminga, w celu nauki Valve „o tym, co to znaczy „mieć charakter”, jak tworzyć postacie w komiksowym formacie i jak opowiadać fabułę”[94]. „Loose Canon”, komiks powiązany z aktualizacją Inżyniera, przedstawia historię konfliktu firm RED i BLU jako rezultat ostatniej woli i testamentu Zepheniaha Manna z 1890, zmuszający jego dwóch kłótliwych synów Blutarcha i Redmonda do rywalizacji o kontrolę nad ziemią Zepheniaha. Obydwaj jednak znaleźli sposób na pozostanie długowiecznym po dziś dzień i czekają, aż jeden przeżyje drugiego i wysyłają własne siły celem próby zdobycia terenu ich ojca[95]. Ten i inne komiksy przedstawiają historię stojącą za konfliktem RED i BLU, pokazując też inne postacie drugiego planu, jak Saxton Hale, CEO Mann Co., firmy zaopatrującej w bronie obydwie strony i będącej zapisanej w spadku jednemu z przodków Hale’a przez Zepheniaha, oraz Administrator, która podsyca i czuwa nad konfliktem[96].

Od czasu wprowadzenia systemu dodatkowych przedmiotów, Team Fortress 2 było wykorzystywane w marketingu innych gier. Podczas wydania Left 4 Dead 2 w listopadzie 2009, Valve udostępniło beret jednej z postaci tej gry jako przedmiot w Team Fortress 2 dla osób, które zamówiły Left 4 Dead 2 przed premierą[97]. W kwietniu 2010 jako część reklamy gry przygodowej Sam & Max: The Devil’s Playhouse firmy Telltale Games, gracze, którzy zakupili The Devil’s Playhouse na platformie Steam w ciągu tygodnia od jej wydania dostali bronie tytułowych bohaterów i unikatowy kapelusz do wykorzystania w Team Fortress 2[98]. W czerwcu 2010, w celu promocji wydania Team Fortress 2 na platformę OS X, Valve wydało wirtualne słuchawki Apple’a do użycia w grze dla każdego, kto zagrał grę na platformie Mac przed 14 czerwca 2010[79]. W związku z wydaniem Sleeping Dogs do gry zostały dodane specjalne przedmioty i nowa mapa[99].

Odbiór gry

 Odbiór gry
Recenzje
Publikacja Ocena
1UP.com A[100]
Eurogamer 9/10[101]
Gry-Online 8,5/10[102]
GameSpot 8,5/10[103]
GameSpy 5/5 gwiazdek[104]
IGN 8,9/10[16]
„PC Gamer UK” 94%[18]
GameDaily 9/10[17]
Oceny z agregatorów
Agregator Ocena
GameRankings

92,6% (14 recenzji)[105]

Metacritic

92/100 (17 recenzji)[8]

Nagrody
Nagrody Najlepsze w 2007 od IGN:
  • Najlepszy projekt graficzny
Nagrody redaktorów 1UP.com w 2007:
  • Najlepsze doświadczenie gry wieloosobowej
  • Najlepsza produkcja artystyczna
Nagrody gry roku 2007 od GameSpy:
  • Najlepsza wieloosobowa gra roku
  • Najbardziej unikatowy styl artystyczny

Team Fortress 2 spotkało się z pozytywną reakcją krytyków, zdobywając 92% w serwisach Metacritic i GameRankings[8][105]. Wielu recenzentów chwaliło kreskówkową grafikę, będącą jej rezultatem lekką rozgrywkę[17][106] i wykorzystanie postaci o pełnych osobowościach, o czym PC Gamer UK napisał: „do teraz gry wieloosobowe po prostu tego nie miały”[18]. Podobnie zostały przyjęte tryby gry, które GamePro opisał jako zorientowane na „czystą zabawę”[107], a inni recenzenci chwalili Valve za mapę „Hydro” i jej próbę stworzenia trybu gry różnicującego każdą walkę[16][18][106]. Chwalono również projekt poziomów, zbalansowanie gry i wspieranie pracy zespołowej[15]. Team Fortress 2 zdobyło kilka nagród, zarówno jako osobna gra za rozgrywkę wieloosobową[108][109], styl graficzny[110][111][112] oraz wiele nagród „gry roku” jako część The Orange Box[113][114][115].

Chociaż Team Fortress 2 zostało przyjęte bardzo pozytywnie, usunięcie granatów dostępnych w poprzednich odsłonach serii spotkało się ze zróżnicowanymi opiniami wśród krytyków. Recenzent IGN wyraził niezadowolenie z tego powodu[16], podczas gdy redaktor PC Gamer UK napisał: „granaty zostały całkowicie usunięte, dzięki Bogu”[18]. Dalsza krytyka dotyczyła pomniejszych kwestii, takich jak brak dodatkowej zawartości (np. botów)[16] (Valve dodało boty w późniejszej aktualizacji[116]), problemów z odnalezieniem się na mapie z powodu braku minimapy oraz zbytniej pasywności i powtarzalności rozgrywki Medykiem[18].

Redakcja magazynu PC Gamer UK w 2015 roku przyznała grze 4. miejsce na liście najlepszych gier na PC[117].

Po wydaniu „Aktualizacji Gold Rush” w kwietniu 2008, Valve zaczęło tworzyć fundamenty pod personalizację bohaterów, zaczynając od możliwości odblokowania broni dla każdej klasy, a kontynuując proces w następnych aktualizacjach, w szczególności w aktualizacji „Snajper kontra Szpieg” w kwietniu 2009, która wprowadziła przedmioty kosmetyczne, które można zdobyć w grze. Dalsze aktualizacje poszerzyły ilość dostępnych broni i elementów kosmetycznych, ale również wniosły opcje monetyzacji, ostatecznie przechodząc na tryb free-to-play. Dlatego też, Team Fortress 2 jest uważany jako jeden z pierwszych cyfrowych produkcji oferujących model gier-usług, co stało się bardziej znane i rozpowszechnione w latach 10. XXI wieku[118].

Przypisy

  1. ↑ Team Fortress 2 - Komputer Świat [online], komputerswiat.pl [dostęp 2024-04-26] (pol.).
  2. ↑ Team Fortress 2. „Click!”. 1/2001, s. 7. Wydawnictwo Bauer.
  3. ↑ Mike Morasky – IMBD. (ang.).
  4. ↑ Team Fortress 2 Update Released. [w:] Steam [on-line]. Valve Corporation, 2011-08-04. [dostęp 2011-08-05]. (ang.).
  5. 1 2 Orange Box Goes Gold. GameDaily BIZ, 2007-09-26. [dostęp 2007-10-22].
  6. 1 2 The Orange Box. GameSpot. [dostęp 2007-10-22].
  7. ↑ British Board of Film Classification. BBFC. [dostęp 2019-08-20].
  8. 1 2 3 Team Fortress 2 PC. Metacritic. [dostęp 2008-09-01]. (ang.).
  9. ↑ Office of Film and Literature Classification. [w:] OFLC [on-line]. 2008-11-09. [dostęp 2011-08-08].
  10. ↑ Pan European Game Information. [w:] PEGI [on-line]. 2008-11-09.
  11. ↑ Team Fortress 2. [w:] Steam [on-line]. Valve Corporation. [dostęp 2008-03-18].
  12. ↑ Valve: Steam for Linux Beta Now Available. 2012-11-06. [dostęp 2012-12-10]. (ang.).
  13. 1 2 3 Jason Mitchell, Moby Francke, Dhabih Eng: Illustrative Rendering in Team Fortress 2. Valve Corporation, 6 sierpnia 2007. [dostęp 2007-10-12]. (ang.). Filmik podsumowujący (WMV, 75,4MB).
  14. 1 2 Vaporware: Better Late Than Never. Wired News, 2006-02-06. [dostęp 2007-05-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-17)].
  15. 1 2 Jeff Gerstmann: The Orange Box Review. GameSpot, 2007-10-11. [dostęp 2008-05-02]. (ang.).
  16. 1 2 3 4 5 Charles Onyett: Team Fortress 2 Review. IGN, 2007-10-09. [dostęp 2008-05-02]. (ang.).
  17. 1 2 3 Steven Wong: Team Fortress 2 Review. GameDaily, 2007-10-12. [dostęp 2008-05-02].
  18. 1 2 3 4 5 6 Tom Francis: PC Review: Team Fortress 2. [w:] PC Gamer UK [on-line]. ComputerAndVideoGames.com, 2007-10-10. [dostęp 2008-05-02].
  19. ↑ Meet the Team. [w:] Steam [on-line]. Valve Corporation. [dostęp 2009-01-29].
  20. 1 2 3 Half-Life 2: Episode Two – The Return of Team Fortress 2 and Other Surprises. GameSpot, 2006-07-13. [dostęp 2007-08-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-12-07)].
  21. 1 2 Billy Berghammer: Team Fortress 2 Hands-On Preview (wersja archiwalna). Game Informer, 2007-03-28. [dostęp 2007-04-13].
  22. 1 2 3 4 Berghammer, Billy: The Team Fortress 2 Interview: The Evolution (wersja archiwalna). Game Informer, 2007-03-27. [dostęp 2007-04-13].
  23. ↑ Team Fortress 2 Badlands preview. Shacknews, 2008-01-14. [dostęp 2019-08-20].
  24. ↑ Team Fortress 2 Interview. IGN, 2007-04-10. [dostęp 2007-08-19].
  25. ↑ Francis, Tom: Team Fortress 2 Gets Unlockable Weapons. [w:] PC Gamer UK [on-line]. Computer and Video Games, 2008-01-22. [dostęp 2008-03-02].
  26. 1 2 3 Tom Bramwell: Team Fortress 2 First Impressions. Eurogamer, 2007-05-22. [dostęp 2007-05-23].
  27. 1 2 Gold Rush Update. [w:] Team Fortress 2 [on-line]. Valve Corporation, 2008-04-29. [dostęp 2008-05-01]. (ang.).
  28. ↑ Heavy Update: Arena Mode. Valve, 2008-08-18. [dostęp 2008-08-19]. (ang.).
  29. ↑ Team Fortress 2 – Sniper vs. Spy Update. Valve, 2009-05-13. [dostęp 2009-05-21]. (ang.).
  30. ↑ Team Fortress 2 – Classless Update. Valve, 2009-08-12. [dostęp 2009-05-21]. (ang.).
  31. 1 2 3 4 Major Updates. teamfortress.com. [dostęp 2012-08-08]. (ang.).
  32. ↑ australian christmas. teamfortress.com. [dostęp 2012-08-08]. (ang.).
  33. 1 2 Eddie Makuch: Team Fortress 2 adding new map, Meet the Pyro movie Wednesday. GameSpot, 2012-06-25. [dostęp 2012-07-31]. (ang.).
  34. 1 2 3 4 5 6 7 Hilary Goldstein: Team Fortress 2: Class Warfare. IGN, 2007-05-23. [dostęp 2007-09-21]. (ang.).
  35. 1 2 Meet the Scout. [w:] Team Fortress 2 [on-line]. Valve Corporation. [dostęp 2008-04-20]. (ang.).
  36. 1 2 Meet the Soldier. [w:] Team Fortress 2 [on-line]. Valve Corporation. [dostęp 2007-11-10]. (ang.).
  37. 1 2 3 Pyro Update. [w:] Team Fortress 2 [on-line]. Valve Corporation. [dostęp 2008-06-18]. (ang.).
  38. 1 2 Meet the Demoman. [w:] Team Fortress 2 [on-line]. Valve Corporation. [dostęp 2007-11-10]. (ang.).
  39. 1 2 Meet the Heavy. [w:] Team Fortress 2 [on-line]. Valve Corporation. [dostęp 2007-11-10]. (ang.).
  40. 1 2 Meet the Engineer. [w:] Team Fortress 2 [on-line]. Valve Corporation. [dostęp 2007-11-10]. (ang.).
  41. ↑ Jakob Jungels: TF2 Trading Cards – Part 2. [w:] Team Fortress 2 [on-line]. Valve Corporation, 2008-07-03. [dostęp 2008-07-05]. (ang.).
  42. 1 2 Meet the Sniper. [w:] Team Fortress 2 [on-line]. Valve Corporation. [dostęp 2008-06-17]. (ang.).
  43. ↑ Team Fortress 2 – Spy. teamfortress.com. [dostęp 2011-08-08].
  44. ↑ TF2 Official Blog: A Heavy Problem. [w:] Team Fortress 2 [on-line]. 2008-07-01. [dostęp 2008-09-28]. (ang.).
  45. 1 2 Alan Dunkin: Team Fortress Full Speed Ahead. GameSpot, 1998-06-01. [dostęp 2006-06-12]. (ang.).
  46. ↑ Team Fortress Classic (overview). Planet Half-Life. [dostęp 2006-12-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-17)]. (ang.).
  47. ↑ About Team Fortress Classic. PlanetFortress. [dostęp 2006-12-02]. (ang.).
  48. ↑ Ed Dawson: Team Fortress 2 Q&A. GameSpot, 2000-11-11. [dostęp 2006-12-02]. (ang.).
  49. ↑ Past Winners. GameCriticsAwards.com. [dostęp 2008-03-24]. (ang.).
  50. 1 2 3 Team Fortress 2: Technology. PlanetFortress. [dostęp 2007-04-05]. (ang.).
  51. ↑ Andrew Park: New Engine for Team Fortress 2. [w:] GameSpot [on-line]. 2000-06-21. [dostęp 2006-07-12]. (ang.).
  52. ↑ Orange Box Interview. GameTrailers, 29 sierpnia 2007. [dostęp 2007-08-29]. (ang.).
  53. ↑ Billy Berghammer: Half-Life 2: Episode One Hands-On, Details, And Extensive Video Interview (wersja archiwalna). Game Informer, 2006-05-26. [dostęp 2008-05-05]. (ang.).
  54. ↑ Friends 3.0 Pre-beta Interview. The Steam Review, 2006-01-26. [dostęp 2008-05-05]. (ang.).
  55. ↑ OnboardError: HL2World’s Interview With Doug Q+A. hl2world.com, 2005-11-17. [dostęp 2008-03-26]. (ang.).
  56. ↑ Billy Berghammer: The History Of Team Fortress 2 (wersja archiwalna). Game Informer, 2007-03-26. [dostęp 2007-04-05]. (ang.).
  57. 1 2 Valve Corporation, Team Fortress 2. 2007. PC. Poziom/obszar: Komentarz twórców (pol.).
  58. ↑ Chris Roper: Team Fortress 2 Teaser Impressions. IGN, 2006-07-14. [dostęp 2006-07-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-06-13)]. (ang.).
  59. ↑ Jason Ruymen: Face-to-face with TF2's Heavy. Valve Corporation, 2007-05-14. [dostęp 2008-05-05]. (ang.).
  60. 1 2 Paul Hellard: Visual Design, Comic Game Action, with a purpose. CGSociety, 2007-12-01. [dostęp 2008-03-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-04-10)]. (ang.).
  61. ↑ Daemon Hatfield: Team Fortress 2 Beta Begins Next Week. IGN, 2007-09-11. [dostęp 2008-05-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-02)]. (ang.).
  62. ↑ Justin McElroy: Team Fortress 2 beta now available. Joystiq, 2007-09-18. [dostęp 2008-05-05]. (ang.).
  63. ↑ Chris Bokitch: Team Fortress 2 beta now open. Valve Corporation, 2007-09-18. [dostęp 2008-05-05]. (ang.).
  64. ↑ TF2 Team: Yo, a little help here?. [w:] Team Fortress 2 [on-line]. Valve Corporation, 2001-01-13. [dostęp 2010-04-06].
  65. ↑ Team Fortress 2 Contribute. [w:] Team Fortress 2 [on-line]. Valve Corporation, 2009-04-02. [dostęp 2010-04-06].
  66. ↑ Steam announcement of updates (Meet the Sniper and Pyro unlockables). (ang.).
  67. ↑ Greg Cherlin: Wave goodbye to yer head, wanker. [w:] Team Fortress 2 [on-line]. Valve Corporation, 2009-04-02. [dostęp 2009-04-03]. (ang.).
  68. ↑ WAR!. Team Fortress 2 blog, 2009-12-17. [dostęp 2009-12-19].
  69. ↑ Nick Breckon: Valve Punishes Team Fortress 2 Idlers, Rewards Legit Players with Free Hat. Shacknews, 2009-09-02. [dostęp 2009-09-05].
  70. ↑ Team Fortress 2 Update Released. 2009-08-13. [dostęp 2009-08-13].
  71. ↑ work-in-progress beta TFBots last week. 2009-12-21. [dostęp 2009-12-21].
  72. ↑ TF2MacUpdate. 2010-06-14. [dostęp 2010-06-14].
  73. ↑ Steam News – Team Fortress 2 Blog Available. 2008-06-19. [dostęp 2008-06-21]. (ang.).
  74. ↑ Team Fortress 2 360 DLC Details Due 'Pretty Soon,' Fate of PlayStation 3 Content Uncertain. Shacknews, 2008-05-21. [dostęp 2008-05-21]. (ang.).
  75. ↑ The Orange Box PS3 Patch Released. 2008-03-20. [dostęp 2008-12-23]. (ang.).
  76. ↑ Andrew Park: Team Fortress 2 Updated Hands-On – Goldrush, New Achievements, New Items. GameSpot. [dostęp 2016-05-03]. (ang.).
  77. ↑ Jack Loftus: Valve wants free Team Fortress 2 expansions. GamePro, 2008-03-05. [dostęp 2008-03-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-03-08)]. (ang.).
  78. ↑ Chris Faylor: Valve Bringing Team Fortress 2 Updates to Xbox 360, Being Forced to Charge Gamers. Shacknews, 2008-08-22. [dostęp 2008-10-16]. (ang.).
  79. 1 2 Wow, you guys are GOOD. Valve Corporation, 2010-06-10. [dostęp 2010-06-10].
  80. ↑ replay update. teamfortress.com. [dostęp 2012-08-08]. (ang.).
  81. ↑ Valve Corporation: Team Fortress 2 is now Free to Play. Steam, 2011-06-24. [dostęp 2012-07-31]. (ang.).
  82. ↑ Eddie Makuch: Valve releasing free movie-making tool. GameSpot, 2012-06-25. [dostęp 2012-07-31]. (ang.).
  83. ↑ Team Fortress 2 – Scream Fortress 7 [online], www.teamfortress.com [dostęp 2022-06-02].
  84. ↑ Team Fortress 2 – Meet Your Match [online], teamfortress.com [dostęp 2022-06-02].
  85. ↑ Update on The Crate Depression of 2019 [online], www.teamfortress.com, 2 sierpnia 2019 [dostęp 2022-07-03].
  86. ↑ Team Fortress 2 [online], www.teamfortress.com [dostęp 2022-06-02].
  87. ↑ Meet The Sandvich. [w:] Team Fortress 2 [on-line]. Valve Corporation, 2008-08-19. [dostęp 2008-08-20]. (ang.).
  88. ↑ Mike Fahey: Meet the Spy, Quite The Ladies Man. Kotaku, 2009-05-16. [dostęp 2009-05-17]. (ang.).
  89. ↑ Robin Walker: Getting to the bottom of things. [w:] Team Fortress 2 [on-line]. Valve Corporation, 2009-05-18. [dostęp 2009-05-20]. (ang.).
  90. ↑ Meet the Medic. teamfortress.com. [dostęp 2012-08-11]. (ang.).
  91. ↑ Meet the pyro. teamfortress.com. [dostęp 2012-08-11]. (ang.).
  92. ↑ Valve Interview Part 2: Left 4 Dead Demo Potential, the Evolution of Steam, and More. Shacknews, 2008-05-23. [dostęp 2008-07-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-15)]. (ang.).
  93. 1 2 Stephan Tolito: Valve Dreams Of Team Fortress 2 Movie, Divulges ‘Meet The Team’ Origins. Kotaku, 2009-05-31. [dostęp 2009-05-31]. (ang.).
  94. 1 2 Alice O’Conner: Valve Talks Team Fortress 2 Comic Book Plans, Movie and TV Show Possibilities. Shacknews, 2009-08-14. [dostęp 2010-07-08].
  95. ↑ Andy Chalk: TF2 Update: The Engineer With the Golden Wrench. The Escapist, 2010-07-05. [dostęp 2010-07-08].
  96. ↑ John Funk: Valve Teases TF2 Demoman and Soldier Updates. The Escapist, 2009-12-09. [dostęp 2010-07-08].
  97. ↑ Pre-Order Giveaway Madness!. Valve Corporation, 2009-11-02. [dostęp 2010-04-15].
  98. ↑ It is a good day to be giant man. Valve Corporation, 2010-04-15. [dostęp 2010-04-15].
  99. ↑ triad. teamfortress.com. [dostęp 2012-08-08]. (ang.).
  100. ↑ Shawn Elliot: Team Fortress 2 PC Review. 1UP.com, 2007-10-10. [dostęp 2008-05-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-05-23)]. (ang.).
  101. ↑ Tom Bradwell: Team Fortress 2 Review. Eurogamer, 2007-10-10. [dostęp 2008-05-02]. (ang.).
  102. ↑ jedik: Team Fortress 2 – recenzja. GRY-OnLine, 2007-10-12. [dostęp 2009-07-21]. (pol.).
  103. ↑ Chris Watters: Team Fortress 2 for PC review. GameSpot, 2008-05-03. [dostęp 2008-05-06]. (ang.).
  104. ↑ Sal Accardo: Team Fortress 2 Review. GameSpy, 2007-10-10. [dostęp 2008-05-02]. (ang.).
  105. 1 2 Team Fortress 2 Reviews. GameRankings. [dostęp 2008-09-01]. (ang.).
  106. 1 2 Tymon Smektała. The Orange Box. „CD-Action”. nr 145 (listopad 2007). s. 78–81.
  107. ↑ Andy Burt: The Orange Box Review. GamePro, 2007-10-10. [dostęp 2008-05-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-10-11)]. (ang.).
  108. ↑ GameSpy’s Game of the Year 2007: Team Fortress 2. GameSpy. [dostęp 2007-12-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-12-23)]. (ang.).
  109. ↑ 2007 1UP Network Editorial Awards. 1UP.com. [dostęp 2008-02-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-15)]. (ang.).
  110. ↑ GameSpy Game of the Year 2007: Multiplayer. GameSpy. [dostęp 2008-04-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-12-23)]. (ang.).
  111. ↑ GameSpy’s Game of the Year 2007: Special Awards. GameSpy. [dostęp 2008-04-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-29)]. (ang.).
  112. ↑ IGN Best of 2007: PC – Best Artistic Design. IGN. [dostęp 2008-02-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-17)]. (ang.).
  113. ↑ 11th Annual Interactive Achievement Awards. AIAS. [dostęp 2011-08-08]. (ang.).
  114. ↑ Spike TV Announces 2007 ‘Video Game Awards’ Winners. PR Newswire, 2007-12-08. [dostęp 2008-05-01]. (ang.).
  115. ↑ Dominik Błaszczykiewicz, Maciej Kluk, Jakub Kuchnio: Najlepsze gry 2007 roku. [w:] Gamestar [on-line]. IDG, 2007-12-27. [dostęp 2009-07-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-15)].
  116. ↑ Mike Booth: Erectin a dispenser. Valve Corporation, 2009-12-21. [dostęp 2010-01-22].
  117. ↑ Top 100 Greatest Games. „PC Gamer UK”, s. 52–73, 2015-09. Future plc. (ang.).
  118. ↑ Chapter 12: Team Fortress 2 (2007; PC and Multiple Platforms): The Birth of Games as a Service. W: Joshua Bycer: 20 Essential Games to Study. CRC Press. ISBN 978-0429802072.

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.