Tarnowa
wieś
Państwo

 Polska

Województwo

 wielkopolskie

Powiat

grodziski

Gmina

Rakoniewice

Strefa numeracyjna

61

Kod pocztowy

62-067[1]

Tablice rejestracyjne

PGO

SIMC

0593891

Położenie na mapie gminy Rakoniewice
Mapa konturowa gminy Rakoniewice, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Tarnowa”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej znajduje się punkt z opisem „Tarnowa”
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Tarnowa”
Położenie na mapie powiatu grodziskiego
Mapa konturowa powiatu grodziskiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Tarnowa”
Ziemia52°05′44″N 16°16′15″E/52,095556 16,270833[2]
Tarnowa gm.Rakoniewice z lotu ptaka
Tarnowa z lotu ptaka

Tarnowa – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie grodziskim, w gminie Rakoniewice.

Położenie

Wieś Tarnowa jest płożona przy drodze lokalnej Wolsztyn – Wielichowo, na krawędzi doliny Obry. W kierunku południowym od wsi są rozległe łąki, w przeciwnym – teren pagórkowaty z najwyższym wzniesieniem 80 m n.p.m. W okolicy występuje sporo lasów wyspowych.

Historia

Miejscowość pierwotnie związana była z Wielkopolską. Ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od końca XIV wieku. Po raz pierwszy wymieniana w łacińskim dokumencie z 1380 jako Tarnowa, 1398 Tharnowo, 1436 Tarnowo, 1438 Tarnowa. W 1478 odnotowano odmiejscowe nazwisko pochodzące od nazwy wsi Darnowski, 1493 Tharnowen, Tharnow, 1510 Tharnowa, Tarnova[3].

Możliwe, że wieś była zasiedlona wcześniej niż odnotowują to archiwalne zapisy. Archeolodzy na terenie wsi odkryli ślady dawnego osadnictwa np. żelazną ość na ryby z nieokreślonego czasu[3].

Miejscowość była wsią prywatną należącą do lokalnej szlachty wielkopolskiej Tarnowskich, którzy od nazwy wsi przyjęli odmiejscowe nazwisko, a także Koleńskich, Kosickich, Żegrowskich, Drzewieckich, Strykowskich, Ossowskich. W 1461 miejscowość leżała w powiecie kościańskim Korony Królestwa Polskiego. W 1493 należała do parafii Prochy[3].

W latach 1380-1404 dziedzicami we wsi byli Sambor, Jan, Stanisław, Stępota oraz Maciej Tarnowscy - bracia pochodzący z Prochów oraz Proszkowa, którzy od Tarowy nazywali się Tarnowskimi. W 1404 Sambor z Proszkowa odstąpił połowę Proszkowa oraz Tarnowy swojemu bratu Maciejowi. Sambor wydzielił mu także połowę młyna w Prochach oraz część tej wsi, poręczając również za swego syna Szczepana, że nie będzie przeciwstawiał się temu zapisowi. W 1444 imiennie odnotowany został Grzegorz karczmarz w Tarnowej. W 1461 Jadwiga żona Mikołaja Koleńskiego sprzedała Mikołajowi Kosickiemu całą Tarnowę wraz z łąką w Prochach za 400 grzywien szer. półgroszy[3].

W 1525 odnotowano opuszczony łan zwany Reklińskim, a także miejscowych kmieci - Wojtka Gomolkę, Wacha Kaczmarka, Jakuba Myessyewy, Jana Vossyevy, Jakuba Starego oraz zagrodników Malika Massya i Babela Furmankę[3].

W XVI wieku miały miejsce spory własnościowe pomiędzy właścicielami we wsi z rodów Tarnowskich oraz Żegrowskich. W 1524 Stanisław Tomicki kasztelan międzyrzecki sprzedał Maciejowi Żegrowskiemu całą Tarnowę za 400 grzywien. W 1524 Agnieszka Błocka wdowa po Janie Tarnowskim pozwała Macieja Żegrowskiego dziedzica w Tarnowie o wygnanie z połowy wsi, na której miała zapisaną oprawę wdowią. Pozwany zaprzeczył temu, a sąd nakazał wwiązać Agnieszkę w połowę majętności we wsi, dwór oraz obciążył Żegrowskiego zakładem w wysokości 100 grzywien. W 1525 burgrabia kościański wydzielił jej jako pani wiennej połowę wsi Tarnowa, cały dwór, dom, folwark, sołectwo, łąki, opuszczony łan zwany Reklińskim, a także 5 łanów osiadłych i 2 zagrodników, połowy lasu i boru, cały staw na Proskiej Strudze, staw zwany Mały Stawek, opłaty z lasu zwanego Mokry Las, a to wszystko to pod karą umowną 100 grz. nałożoną na Macieja Żegrowskiego[3].

Miejscowość odnotowana została także w historycznych rejestrach podatkowych. W 1510 w części majętności należącej do Jana Tarnowskiego było 6,5 łana osiadłego, pół łana opuszczonego, który uprawiał dziedzic, 4 zagrodników. Odnotowano także okoliczne lasy i bory. W 1530 miał miejsce pobór podatków od 2 łanów i 3 grosze od karczmy. W 1563 miał miejsce pobór od 3 łanów, 2 karczm dorocznych. W 1580 pobrano podatki z części Jakuba Drzewieckiego w wysokości 30 groszy od jednego łana, po 6 groszy od 2 zagrodników, 2 grosze od jednej komornicy, dwa grosze od wspólnego kołodzieja, 4 grosze od krawca. Z części Andrzeja Strykowskiego pobrano po 30 groszy od 1,5 łana, po 6 gr od 2 zagrodników, po 2 grosze od 2 komorników, 2 grosze od wspólnego kołodzieja, 7,5 grosza od 1/4 łana karczmarskiego. W 1583 odbył się pobór z części należącej do Andrzeja Strykowskiego po 30 gr od 1,5 łana, 7,5 grosza od 1/4 łana karczmarza, po 2 grosze od 2 zagrodników. Natomiast z części należącej do Jadwigi Ossowskiej pobrano po 7,5 grosza do 4 kmieci, z których każdy gospodarował na 1/4 łana, 6 groszy od zagrody karczmarskiej, po 6 gr od dwóch zagrodników oraz 6 groszy od rzemieślnika[3].

W 1560 Jadwiga córka Wawrzyńca Pogorzelskiego, żona pisarza wschowskiego Jana Ossowskiego wwiązana została w posiadanie połowy wsi. W 1571 oprawę wdowią zapisał jej na miejscowości mąż Jan Ossowski po 1500 złotych posagu oraz wiana. W 1583 sprzedała ona połowę wsi Wacławowi Słupskiemu za 3000 złotych. W 1580 Anna Żegrowska żona Andrzeja Golińskiego sprzedała za 3600 złotych Adamowi Kamieńskiemu części Tarnowy, które odziedziczyła po swoim zmarłym ojcu Piotrze Żegrowskim[3].

Wskutek II rozbioru Polski w 1793 wieś przeszła pod władanie Prus i jak cała Wielkopolska znalazła się w zaborze pruskim. W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815–1848) miejscowość wzmiankowana jako Tarnowo należała do wsi większych w ówczesnym powiecie babimojskim rejencji poznańskiej[4]. Tarnowo należało do rakoniewickiego okręgu policyjnego tego powiatu i stanowiło część majątku Rakoniewice, który należał wówczas do Czarneckiego[4]. Według spisu urzędowego z 1837 roku Tarnowo liczyło 440 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 66 dymów (domostw)[4].

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa poznańskiego.

Urodzeni w miejscowości

Urodził się tu Kazimierz Joksz – polski nauczyciel, działacz społeczny, radny gminy Wolsztyn, sołtys wsi Wroniawy, twórca Muzeum Regionalnego[5].

Zobacz też: Tarnowa, Tarnowałąka

Przypisy

  1. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1294 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  2. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 138983
  3. 1 2 3 4 5 6 7 8 Jurek 2014 ↓, s. 271-274.
  4. 1 2 3 Leon Plater: Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Ksie̜stwa Poznańskiego. Lipsk: Ksie̜garnia Zagraniczna (Librairie Étrangère), 1846, s. 189.
  5. ↑ Kazimierz Joksz [online], geni_family_tree [dostęp 2018-11-16] (ang.).

Bibliografia

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.