Tarnawa Dolna
wieś
Ilustracja
Kościół w Tarnawie Dolnej
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Powiat

suski

Gmina

Zembrzyce

Liczba ludności (31.12.2012)

1500

Strefa numeracyjna

33

Kod pocztowy

34-210[1]

Tablice rejestracyjne

KSU

SIMC

0078812

Położenie na mapie gminy Zembrzyce
Mapa konturowa gminy Zembrzyce, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Tarnawa Dolna”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Tarnawa Dolna”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Tarnawa Dolna”
Położenie na mapie powiatu suskiego
Mapa konturowa powiatu suskiego, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Tarnawa Dolna”
Ziemia49°46′56″N 19°34′47″E/49,782222 19,579722[2]
Strona internetowa
Tarnawa Dolna (4.) na planie gminy Zembrzyce

Tarnawa Dolna – wieś w Polsce nad rzeczką Tarnawką, położona w województwie małopolskim, w powiecie suskim, w gminie Zembrzyce.

Historia

Tarnawa Dolna powstała w XIV w. podczas akcji kolonizacyjnej Mikołaja z Benkowic. W XVI w. jej posiadaczem był Jan Przypkowski. Na początku XVII w. Tarnawa drogą kupna przeszła w ręce Komorowskich i należała do każdorazowych posiadaczy ziem suskich[3]. W latach 1772–1918 Tarnawa Dolna była wioską w Galicji austriackiej w obwodzie wadowickim. W 1867 r., po podziale obwodów na powiaty, Tarnawa Dolna została przyłączona do powiatu żywieckiego, a od 1891 r. należała do powiatu wadowickiego[4]. W 1880 r. wieś liczyła 281 domów i 1862 mieszkańców. W 1890 r. 292 domy i 2104 mieszkańców: 1007 mężczyzn i 1097 kobiet[5]. Tarnawa stanowiła ówcześnie własność hr. Branickiego. Wieś miała dwie karczmy, folwark oraz murowany kościół wystawiony w 1880 r. na miejscu wcześniejszej kaplicy drewnianej. Kaplicę tę wybudował w 1845 r. Jan Wielopolski. Osadzono w niej wikarego, który podlegał proboszczowi w Mucharzu[5]. We wsi istniała także szkoła. Na przełomie XIX i XX w. nastąpiła emigracja części mieszkańców wsi do Ameryki. W 1939 r. Tarnawa Dolna została włączona do powiatu bielskiego w Rzeszy (granica z Generalnym Gubernatorstwem biegła wzdłuż pobliskiej rzeki Skawy). Nazwę wsi okupanci zmienili na Nieder Tarnau[6]. W lipcu 1943 r. Niemcy dokonali deportacji mieszkańców wsi do obozów pracy przymusowej w Rzeszy, a na ich miejsce sprowadzono osadników niemieckich. Od zakończenia wojny w 1945 r. do 1975 r. Tarnawa Dolna znajdowała się w województwie krakowskim. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie bielskim. 22 lutego 1959 r. w Tarnawie Dolnej przebywał biskup Karol Wojtyła, późniejszy papież, który poświęcił polichromię i witraże w lokalnym kościele[7][8].

Obiekty zabytkowe

Zdjęcie z Krzyża (1904) – płaskorzeźba Alojzego Bunscha
  • Kościół parafialny pod wezwaniem św. Jana Kantego – obecny budynek został wzniesiony w latach 1878-1882, w stylu neoromańskim. Wewnątrz znajduje się wielka płaskorzeźba Zdjęcie z Krzyża z roku 1904 autorstwa krakowskiego rzeźbiarza Alojzego Bunscha[9], będąca pierwotnie głównym elementem dekoracji secesyjnej kaplicy Hulimków w Mycowie[10], przeniesiona następnie do Tarnawy Dolnej.
  • Kapliczka przydrożna ufundowana przez parafian tarnawskich w 1910 r.[11]

Przypisy

  1. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1294 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  2. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 138904
  3. ↑ Gmina Zembrzyce – oficjalny serwis urzędu – O Tarnawie Dolnej [online], zembrzyce.pl [dostęp 2018-11-18].
  4. ↑ Bolesław Marczewski: Powiat wadowicki pod względem geograficznym, statystycznym i historycznym, Kraków 1897, str. 9
  5. 1 2 Bolesław Marczewski: Powiat wadowicki pod względem geograficznym, statystycznym i historycznym, Kraków 1897, str. 186
  6. ↑ Nazwa podana według pieczęci parafii rzymskokatolickiej w Tarnawie Dolnej na świadectwie urodzin i chrztu wystawionym 20 listopada 1944 r.
  7. ↑ Informacja z pocztówki okolicznościowej wydanej z tej okazji
  8. ↑ Gmina Zembrzyce – oficjalny serwis urzędu [online], www.zembrzyce.pl [dostęp 2017-11-27].
  9. ↑ red. J. Langman: O polskiej sztuce religijnej. Katowice: Związek Artystów Śląskich, 1932, s. 159.
  10. ↑ Architekt, t. Rok VI (1905), Zeszyt 10, s. 149-150, 159-160.
  11. ↑ Według napisu na kapliczce

Bibliografia

  • Bolesław Marczewski: Powiat wadowicki pod względem geograficznym, statystycznym i historycznym, Kraków 1897

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.