 | |
 podpułkownik artylerii | |
| Data i miejsce urodzenia |
12 czerwca 1902 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1918–1990 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
dowódca pułku artylerii |
| Główne wojny i bitwy |
wojna polsko-bolszewicka |
| Odznaczenia | |
  _3r_BAR.svg.png.webp){kind=small}   | |
Tadeusz Konstanty Anders (ur. 12 czerwca 1902 w Błoniu, zm. 7 lipca 1995 w Nowym Jorku) – podpułkownik artylerii Polskich Sił Zbrojnych.
Życiorys
Urodził się w majątku Błonie[1] (obecnie na terenie Krośniewic[2]), znajdującym się wówczas na terytorium Królestwa Polskiego będącego częścią Imperium Rosyjskiego. Jego ojciec Albert Anders[3] (1863–1942)[4] pracował jako administrator majątków ziemskich. Matką była Elżbieta, z domu Tauchert[3] (1868–1930)[4]. Oboje rodzice urodzili się w Boglewicach[4] (obecnie powiat grójecki). Byli wyznania ewangelickiego[5][6]. Rodzice ochrzcili go w Kościele Ewangelicko-Augsburskim w Chodczu[1] (obecnie powiat włocławski). Miał trzech braci, którzy jak on zostali zawodowymi żołnierzami Wojska Polskiego: generała Władysława Andersa (1892–1970), Jerzego Edwarda (1896–1977) i Karola (1893–1971)[7] oraz starszą siostrę Joannę (1891–1958)[4].
W 1918 działał w Polskiej Organizacji Wojskowej na terenie Mińska Litewskiego. Od września 1919 w Korpusie Kadetów Nr 2 w Modlinie. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 w szeregach 15 pułku ułanów, a w maju 1921 w III powstaniu śląskim. Po ukończeniu nauki 25 czerwca 1922 zdał egzamin maturalny i otrzymał świadectwo dojrzałości. Następnie w Oficerskiej Szkole Artylerii w Toruniu.
24 września 1924 Prezydent RP Stanisław Wojciechowski mianował go podporucznikiem ze starszeństwem z 1 lipca 1923 i 46. lokatą w korpusie oficerów artylerii, a minister spraw wojskowych wcielił do 29 pułk artylerii polowej w Grodnie[8]. 21 grudnia 1925 prezydent RP nadał mu stopień porucznika z dniem 1 lipca 1925 w korpusie oficerów artylerii i 45. lokatą[9]. Przeniesiony do 11 dywizjonu artylerii konnej. W latach 1931–1934 był instruktorem w Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim. Awansowany do stopnia kapitana artylerii 1 stycznia 1934. Następnie służył w 4 dywizjonie artylerii konnej w Suwałkach na stanowisku adiutanta. W szeregach tego dywizjonu wziął udział w kampanii wrześniowej 1939. Uczestniczył w walkach z Niemcami na szlaku bojowym prowadzącym od Suwałk po Lubelszczyznę, 4 dak wchodził w skład Brygady Kawalerii „Edward”. Działania bojowe zakończył w bitwie pod Kockiem.
Po kapitulacji 6 października 1939 SGO „Polesie” pod Kockiem uniknął niewoli niemieckiej. Przedostał się do Francji i tam służył w Wojsku Polskim. Następnie służył w 2 Korpusie Polskim, przechodząc jego szlak bojowy. W grudniu 1944 roku został dowódcą 7 pułku artylerii konnej. Awansowany do stopnia majora, a następnie podpułkownika.
Po wojnie wraz z 2 Korpusem znalazł się w Wielkiej Brytanii, skąd wyjechał do Stanów Zjednoczonych gdzie osiadł na stałe. Zmarł 7 lipca 1995 w Nowym Jorku. Został pochowany na cmentarzu przy Narodowym Sanktuarium Matki Bożej Częstochowskiej w Doylestown.
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 10737[10]
- Krzyż Niepodległości (23 grudnia 1933)[11]
- Krzyż Walecznych (trzykrotnie)
- Srebrny Krzyż Zasługi (19 marca 1937)[12]
- Krzyż na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi
Przypisy
- 1 2 Selder 2022 ↓, s. 23.
- ↑ Selder 2022 ↓, s. 5.
- 1 2 Markert 2012 ↓, s. 9.
- 1 2 3 4 Selder 2022 ↓, s. 42.
- ↑ Bogusz Szymański: Władysław Anders. gazeta.pl, 2010-10-28. [dostęp 2009-11-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-11-06)].
- ↑ Generał broni Władysław Anders (1892–1870)/Varia. [dostęp 2021-02-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-02-27)].
- ↑ Markert 2012 ↓, s. 10.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 102 z 1 października 1924, s. 561–562.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 136 z 23 grudnia 1925, s. 737.
- ↑ Łukomski G., Polak B., Suchcitz A., Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945, Koszalin 1997, s. 379.
- ↑ M.P. z 1934 r. nr 6, poz. 12 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 97 „za zasługi w służbie wojskowej”.
Bibliografia
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2023-10-30].
- Roczniki Oficerskie 1924, 1928 i 1932.
- Wojciech Markert: Generał broni Władysław Anders 1892–1970. Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2012. ISBN 978-83-63755-02-7.
- Jakub Selder: Rodzinne korzenie generała Andersa. Ridero IT Publishing, 2022. ISBN 978-83-8273-973-2.