Szarlejka
wieś
Ilustracja
Ulica Łukaszewicza w Szarlejce
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Powiat

kłobucki

Gmina

Wręczyca Wielka

Liczba ludności (2021)

953[1]

Strefa numeracyjna

34

Kod pocztowy

42-130[2]

Tablice rejestracyjne

SKL

SIMC

0147335

Położenie na mapie gminy Wręczyca Wielka
Mapa konturowa gminy Wręczyca Wielka, blisko prawej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Szarlejka”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Szarlejka”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Szarlejka”
Położenie na mapie powiatu kłobuckiego
Mapa konturowa powiatu kłobuckiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Szarlejka”
Ziemia50°50′26″N 19°01′17″E/50,840556 19,021389[3]

Szarlejka – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie kłobuckim, w gminie Wręczyca Wielka.

Szarlejka leży w regionie Wyżyny Woźnicko-Wieluńskiej, znajdującej się na granicy mezoregionów: Wyżyny Wieluńskiej i Obniżenia Krzepickiego (będącego przedłużeniem obniżenia Górnej Warty). Miejscowość ta położona jest około 10 km od Jasnej Góry. Sąsiaduje z nią od strony południowo-wschodniej (293 m n.p.m.). Znajduje się w obszarze zlewni rzek: Warty i Liswarty. Swoje źródło ma tutaj niewielka rzeka Kocinka, przepływająca obniżeniem. Leży ona w obszarze charakterystycznych dolin rzecznych Wyżyny Wieluńskiej.

Integralne części wsi

Integralne części wsi Szarlejka[4][5]
SIMCNazwaRodzaj
0147341Nowa Szarlejkaprzysiółek

Klimat

Szarlejka jest położona w dzielnicy częstochowsko-kieleckiej, obejmującej zachodnią część Wyżyny Małopolskiej. Opady są stosunkowo duże i dochodzą do 800 mm. W półroczu ciepłym średnia suma opadów wynosi 400–500 mm, a w chłodnym 225–250 mm. Długość okresu wegetacyjnego wynosi od 200 do 210 dni. Średnia temperatura powietrza: w styczniu wynosi –3 °C, a w lipcu +18 °C. Średnia temperatura roczna wynosi 7,5 °C.

Gleby

Owa miejscowość leży w pobliżu dwóch podregionów: Wieluńskiego i Krakowsko-Częstochowskiego. W części północnej występują: piaskowce i piaski na głębokości od kilku do 250 m. Gleby dominujące na terenie Szarlejki to:

  • gleby brunatne, wyługowane, wytworzone z piasków gliniastych, lekkich;
  • gleby brunatne, wyługowane, wytworzone z piasku mocnogliniastego;
  • gleby pseudobielicowe, wytworzone z piasku słabogliniastego;
  • użytki zielone: czarna ziemia wytworzona z glin lekkich, pylastych;
  • gleba mułowo-torfowa (bardzo małe ilości).

Geologia

Teren Szarlejki znajduje się w obrębie Monokliny Śląsko-Krakowskiej. Obszar ten zakrywa dość zwarta pokrywa utworów czwartorzędowych, wykształconych w postaci: piasków różnoziarnistych, żwirów z głazikami i glin zwałowych, szaro-brunatnych. Pod nimi znajdują się całe utwory jurajskie, tworząc rozległe płaty lub też wypełniając głębokie rynny, powstałe wskutek lokalnej erozji w iłach. Glina zwałowa pochodzi z dwóch zlodowaceń: Dolna – zlodowacenie południowopolskie; Górna – starsza faza zlodowacenia środkowopolskiego. Pokryta jest ona na znacznych obszarach piaskiem akumulacji wodno-lodowcowej. Utwory czwartorzędowe, występujące w dolinach rzek są nałożone na osady starsze ciągłą powieką. Twory starszego podłoża (trias i jura), stanowią jednoskrzydłową antyklinę, powstałą w trzeciorzędzie. Około 35 metrów występują iły rudonośne.

Krajobraz

Niezwykle malowniczy krajobraz Szarlejki tworzą pola uprawne i użytki rolne. Znaczną część terenu zajmują również lasy.

Historia powstania

Historia Szarlejki związana jest z dziejami klasztoru jasnogórskiego. Przełomowym wydarzeniem dla tej wsi było objęcie jej jako lenna. Krótki okres jego władania (lata 1370–1393), zaznaczył się w dwóch istotnych faktach dla opisywanej miejscowości. Są to: nadanie praw miejskich Częstochowie (1372) i fundacja klasztoru (22 czerwca 1382). Władysław Opolczyk od roku 1391 prowadził wojnę z Władysławem Jagiełłą. Przegrał ją, przez co opiekunem konwentu został Jagiełło. Uposażył go na nowo i przywilejem z 24 lutego 1393 roku nadał ponownie klasztorowi jasnogórskiemu wsie, m.in. Szarlejkę.

Ważniejsze lokacje

  • Ochotnicza Straż Pożarna w Szarlejce (powstała w 1945 roku)
  • Koło Gospodyń Wiejskich (powstałe w 1954 roku)
  • Ludowy Klub Sportowy „Junior” Szarlejka (pierwszy inauguracyjny mecz rozegrał w sezonie 1949/1950)
  • Szkoła Podstawowa w Szarlejce (obecnie przeniesiona do Kalei, powstała w 1820 roku, jako jedna z pierwszych placówek oświatowych na tym terenie)

Przypisy

  1. ↑ Wieś Szarlejka w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2022-12-31], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1226 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 134438
  4. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  5. ↑ GUS. Rejestr TERYT

Bibliografia

  • Kalej-Szarlejka Gmina Wręczyca Wielka 2007

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.